مختصات: ۳۹° شمالی ۲۲° شرقی

جمهوری یونان Ελληνική Δημοκρατία یونان
پرچم نشان ملی
شعار: آزادی یا مرگ
سرود: سرودی برای آزادی
یونان (سبز) اتحادیه اروپا (سبز کم رنگ) اروپا (خاکستری تیره)
پایتخت و بزرگترین شهر	آتن ۳۸°۰۰′ شمالی ۲۳°۴۳′ شرقی
زبان(های) رسمی	زبان یونانی
حکومت	جمهوری پارلمانی
• • رئیس‌جمهور • نخست‌وزیر	اکاترینی ساکلاروپولو کیریاکوس میتسوتاکیس
بنیان‌گذاری	۳۰۰۰ (پیش از میلاد) ۲۵ مارس ۱۹۲۱ ۳ اکتبر ۱۸۲۹
مساحت
• کل	۱۳۱٬۹۹۰ کیلومترمربع (۵۰٬۹۶۰مایل‌مربع) (۹۶ام)
• آبها (٪)	۰٫۸۶۶۹
جمعیت
• سرشماری	۱۰٬۸۱۶٬۲۸۶[۱] (۷۴ام)
• تراکم	۸۲ /به ازای هر کیلومترمربع (۲۱۲٫۴ /مایل‌مربع) (۱۲۰ام)
تولید ناخالص داخلی (GDP)  برابری قدرت خرید (PPP)	برآورد ۲۰۰۷
• کل	۳۰۵٫۵۹۵ میلیارد دلار (۳۷ام)
• سرانه	۲۷٬۳۶۰ دلار (۲۷ام)
شاخص توسعه انسانی (۲۰۰۴)	۰٫۹۲۱ ۲۴ام(بالا)
واحد پول	یورو (€)۱ (EUR)
منطقه زمانی	EET
• تابستان (ساعت تابستانی)	EEST
جهت رانندگی	راست
پیش‌شماره تلفنی	۳۰
دامنه سطح‌بالا	.gr
۱ تا پیش از سال ۲۰۰۲: دراخما

یونان (به یونانی: Ελλάδα, اِلادا) با نام رسمی جمهوری یونان (به یونانی: Ελληνική Δημοκρατία, اِلينيك ديموكراتيا) کشوری اوراسیایی واقع در جنوب شرقی اروپا و جنوب شبه جزیره بالکان است. این کشور همچنین جزایری در ساحل آسیای صغیر مانند رودس، جزیره کوس، ساموس، خیوس و لسبوس که یک کشور اوراسیایی محسوب می‌شود. این کشور از شمال با آلبانی، مقدونیه شمالی و بلغارستان و از شرق با ترکیه دارای مرز مشترک زمینی است. سرزمین اصلی یونان در جنوب و شرق به وسیله دریای مدیترانه احاطه شده و از غرب به دریای یونان نزدیک است. پایتخت و بزرگترین شهر این کشور آتن و زبان رسمی آن یونانی است.^[۲] یونان کشوری با ۱۰ میلیون نفر جمعیت و ۱۳۱٬۹۹۰ مساحت است. یونان دارای تاریخی بسیار طولانی و درخشان در عرصه جهانی دارد. این کشور به عنوان مهد تمدن مغرب زمین و زادبوم دموکراسی، فلسفه غرب، بازی‌های المپیک، علوم سیاسی، نمایشنامه‌نویسی «شامل هر دو نوع کمدی و تراژدی» قابل توجه است. یونان دارای تاریخی ویژه و پرحادثه و دارنده میراث فرهنگی است که به‌طور قابل توجهی دارای نفوذ در آفریقای شمالی و منطقه خاورمیانه است و ساختاری بنیادی برای فرهنگ اروپا و آنچه امروز به عنوان غرب خوانده می‌شود، به حساب می‌آید. مجموعاً فرهنگ یونانی بسیار بر فرهنگ اروپای امروزی اثر گذار قلمداد می‌شود.^[۳] یونان در محل پیوند سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا واقع شده‌است و میراث‌دار یونان باستان، امپراتوری بیزانس و نزدیک چهار سده سلطهٔ ترکان عثمانی است. امروز یونان کشوری توسعه‌یافته و یکی از اعضای اتحادیه اروپا «از ۱۹۸۱ میلادی»، عضو اتحادیه اقتصادی و پولی اتحادیه اروپا «از ۲۰۰۱ میلادی»، ناتو «از ۱۹۵۱ میلادی»، سازمان همکاری و توسعه اقتصادی یا OECD «از ۱۹۶۰ میلادی»، آژانس فضایی اروپا یا ESA «از ۲۰۰۱ میلادی» است. نظام یونان، جمهوری پارلمانی، مردم‌سالارانه و حاکمیت دینی براساس مسیحیت است.

نام[ویرایش]

«یونان» نام فارسی این کشور است و این نام از ایونیا منطقه یونانی‌نشین آسیای صغیر گرفته شده‌است.^[۴] نام یونان نامی است که مردم باستانی شرق برای اشاره به یونانی‌ها به کار می‌بردند که از زبان پارسی باستان آمده و این واژه نیز از زبان یونانی و از شهر ایونیا در کناره غربی آسیای صغیر گرفته شده‌است. تمام ملت‌های زیر تسلط ایرانی‌ها با این نام که از واژه سانسکریت Yavana گرفته شده بود، خو گرفتند. در آغاز در دستور زبان پانینی و سپس در زبان پالی Yona و در هند و یونانی Yonaka ذکر شده‌است. واژه یونان هم‌اکنون در فارسی، ترکی، عربی، هندی، ارمنی، آرامی، مالایی و اندونزیایی به کار می‌رود.

تاریخ[ویرایش]

یونان باستان[ویرایش]

سواحل دریای اژه یونان به‌طور غیرمنتظره‌ای شاهد بروز نخستین تمدن پیشرفته در اروپا بود که امروزه (تأثیرش) بخشی جدانشدنی از ساختار و فرهنگ و توسعهٔ سیاسی در غرب است.

در سال ۵۰۰ پیش از میلاد، امپراتوری هخامنشیان، استان‌های یونان را در آسیای خرد و مقدونیه تصرف و تحت کنترل خود درآورد. تلاش‌های برخی از شهرهای یونان در آسیای خرد برای سرنگونی ایرانیان شکست خورد و ایران در ۴۹۲ سال قبل از میلاد به کشورهای سرزمین اصلی یونان حمله کرد اما پس از شکستی که در یکی از جنگ‌ها متحمل شد، در سال ۴۹۰ پیش از میلاد مجبور به عقب‌نشینی شد. شورش ایونیه (ایونیا) نیز از سال ۴۹۹ تا ۴۹۳ پیش از میلاد رخ داد. با تحریک یونانیان اروپا، آتش جنگ استقلال طلبانه ایونیه بر ضد دولت هخامنشی آغاز شد. در همین زمان گروهی از یونانیان به شهر سارد هخامنشی حمله کردند که به آتش‌سوزی بزرگی انجامید. جنگ ایونیه، شش سال به درازا کشید و فرجام آن پیروزی کامل و قطعی داریوش بزرگ بود.^[۵] حمله دوم توسط ایرانی‌ها در سال ۴۸۰ قبل از میلاد رخ داد. پس از پیروزی یونانیان در سال‌های ۴۸۰ و ۴۷۹ قبل از میلاد در سالامین و چند شهر دیگر، ایرانی‌ها مجبور شدند برای دومین بار سرزمین‌های اروپایی خود را ترک کنند، که نشان از خروج نهایی آنها از سرزمین‌های اروپایی تصرف شده توسط آنها بود. پیروزی‌های یونان در جنگ‌های یونان-پارس، به‌عنوان یک لحظه محوری و بسیار مهم در تاریخ جهان یاد می‌شود.^[۶]

جغرافیا[ویرایش]

کشوری در جنوب شرقی اروپا و جنوب شبه جزیره بالکان است. این کشور از شمال با آلبانی، مقدونیه و بلغارستان و از شرق با ترکیه دارای مرز مشترک زمینی است. سرزمین اصلی یونان در جنوب و شرق به وسیله دریای اژه احاطه شده و از غرب به دریای یونان نزدیک است. «یونان» نام فارسی این کشور است و این نام از ایونیا منطقه یونانی‌نشین آسیای صغیر گرفته شده‌است.

یونان در محل پیوند سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا واقع شده‌است و میراث‌دار یونان باستان، امپراتوری بیزانس و نزدیک چهار سده سلطهٔ ترکان عثمانی است.

یونان حدود ۶۰۰۰ جزیره دارد که تنها ۲۲۷ مورد آن دارای سکنه است. مالک بسیاری از این جزایر افراد ثروتمند جهان هستند.

کشور یونان به ۱۳ ناحیه (به یونانی: Περιφέρειες، تلفظ: پـِریفِرئیـِس) تقسیم شده‌است.^{[نیازمند منبع]} این ناحیه‌ها نیز به نوبه خود به ۵۴ شهرستان تقسیم شده‌اند.

نام ناحیه‌های یونان از این قرار است:

تقسیمات کشوری

یونان حدود ۶۰۰۰ جزیره دارد که تنها ۲۲۷ مورد آن دارای سکنه است. مالک بسیاری از این جزایر افراد ثروتمند جهان هستند.^[۷]

کشور یونان به ۱۳ ناحیه (به یونانی: Περιφέρειες، تلفظ: پـِریفِرئیـِس) تقسیم شده‌است.^[۸] این ناحیه‌ها نیز به نوبه خود به ۵۴ شهرستان تقسیم شده‌اند.

نام ناحیه‌های یونان از این قرار است:

آتیک یونان مرکزی مقدوینه مرکزی کرت مقدونیه شرقی و تراکیه اِپیروس جزایر ایونی اژه شمالی پلِپونِز اژه جنوبی تسالی یونان غربی مقدونیه غربی

نقشه ناحیه‌های یونان

شهرها[ویرایش]

	رتبه	نام شهر	استان	جمعیت	رتبه	نام شهر	استان	جمعیت
آتنسالونیک	۱	آتن	آتیک	۳٬۰۹۰٬۵۰۸	۱۱	خالکیس	یونان مرکزی	۱۰۲٬۲۲۳	پاتراسهراکلیون
	۲	سالونیک	مقدونیه مرکزی	۸۲۴٬۰۰۰	۱۲	کاترینی	مقدونیه مرکزی	۸۵٬۸۵۱
	۳	پاتراس	یونان غربی	۲۱۳٬۹۸۴	۱۳	تریکالا	تسالی	۸۱٬۳۵۵
	۴	هراکلیون	کرت	۱۷۳٬۹۹۳	۱۴	سرس	مقدونیه مرکزی	۷۶٬۸۱۶
	۵	لاریسا	تسالی	۱۶۲٬۵۹۱	۱۵	لامیا	یونان مرکزی	۷۵٬۳۱۵
	۶	ولس	تسالی	۱۴۴٬۴۴۹	۱۶	الکساندروپولیس	مقدونیه شرقی و تراکیه	۷۲٬۹۵۹
	۷	رودس	اژه جنوبی	۱۱۵٬۴۹۰	۱۷	کوزانی	مقدونیه غربی	۷۱٬۳۸۸
	۸	یوآنینا	اپیروس	۱۱۲٬۴۸۶	۱۸	کاوالا	مقدونیه شرقی و تراکیه	۷۰٬۵۰۱
	۹	خانیا	کرت	۱۰۸٬۳۱۰	۱۹	کالاماتا	پلوپونز	۶۹٬۸۴۹
	۱۰	آگرینیو	یونان غربی	۱۰۶٬۰۵۳	۲۰	ورویا	مقدونیه مرکزی	۶۶٬۵۴۷

سیاست[ویرایش]

روابط با روسیه[ویرایش]

ساموئل هانتینگتون صاحبنظر علوم سیاسی در فرضیه مشهور خود با عنوان «برخورد تمدن ها» یونان را در محور ارتدوکس‌ها قرار می‌داد که رهبری آن با روسیه است. بسیاری از پژوهشگران و صاحبنظران این فرضیه را رد می‌کنند اما بسیاری از یونانی‌ها آن را قبول دارند. مردم یونان همیشه خواهان روابط نزدیک با روسیه بوده‌اند. بر اساس نظر سنجی بین‌المللی که در سپتامبر ۲۰۱۳ توسط مؤسسه پیو انجام شد ۶۳ درصد از مردم یونان در قبال روسیه دیدگاه مثبتی داشتند. این نگاه مثبت به روسیه در تاریخ یونان ریشه‌های عمیقی دارد.
۱) در دورانی که یونان بخشی از امپراتوری عثمانی بود، یونانی‌ها برای کمک معمولاً به هم مذهبان ارتدکس خود در روسیه روی می‌آوردند.
۲) جنگ استقلال یونان در سال ۱۸۲۱ توسط یک گروه زیر زمینی به نام «انجمن دوستان» آغاز شد که در اودسا، یکی از بنادر امپراتوری روسیه در ساحل دریای سیاه، تشکیل شده بود.
۳) لوئانیس کاپودیستریاس، وزیر خارجه یونانی‌تبار امپراتوری روسیه در سال ۱۸۲۷ به عنوان اولین رئیس حکومت مستقل و نوپای یونان انتخاب شد.
۴) «حزب روسیه» در کشور و حکومت نوپای یونان پس از جنگ جهانی اول قوی‌ترین نیروی سیاسی بود.^[۹]

هم‌اکنون یونان می‌خواهد به خرید گاز ارزانتر از روسیه امید ببندد تا مشکل اضطراری تأمین سوخت و انرژی برای خانواده‌های فقیر این کشور را بر طرف کند. علاوه بر این سرمایه‌گذاری روسیه در یونان یا توسعه مناسبات جهانگردی با روسیه در رونق اقتصاد یونان مؤثر خواهد بود. در مقابل روسیه از یک متحد صاحب حق وتو در اتحادیه اروپا برخوردار خواهد شد که در شرایط فعلی و تنش بر سر بحران اوکراین برای مسکو بسیار مهم است. در فوریه ۲۰۱۵ روسیه قبول کرد که شرایط بازپرداخت وام ۲٫۵ میلیارد یورویی قبرس را تسهیل کرده و در آن کشور سرمایه‌گذاری بیشتری بکند؛ ولی این کمک در قبال تصمیم جدید دولت قبرس پیشنهاد شد که قبول کرد کشتی‌های نظامی روسیه از بنادر این کشور استفاده کنند.

روابط با ایران[ویرایش]

از تاریخ ۲۴ خرداد ماه ۱۳۹۴ شمسی، اولین پرواز مسافربری از طریق شرکت هواپیمایی ماهان از تهران به آتن برقرار شد. این شرکت در هفته سه بار در روزهای یکشنبه – سه شنبه – جمعه در این مسیر پرواز برقرار کرده‌است.

اقتصاد[ویرایش]

رشد تولید ناخالص داخلی یونان از بسیاری از اعضای اتحادیه اروپا بیشتر بوده‌است.^[۱۰] صنعت گردشگری یکی از منابع عمده درآمدزایی برای یونان است و ۱۵٪ از سهم تولید ناخالص داخلی را شامل می‌شود.^[۱۱] به‌طور مستقیم و غیر مستقیم ۱۶٫۵٪ از نیروی کار یونان در این صنعت به کار گرفته شده‌اند.

نیروی کار یونان بیش از ۴٫۹ میلیون نفر است که در میان کشورهای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه بعد از کره جنوبی در رتبه دوم قرار دارد.^[۱۲] بر پایه یک نظر سنجی که توسط دانشگاه گرونینگن انجام شد یونان بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۵ در رتبه سوم ساعات کار در هر سال در بین کشورهای اروپایی قرار دارد. به این ترتیب یونانی‌ها در هر سال ۱٬۸۱۱ ساعت کار کرده‌اند.^[۱۳] در سال ۲۰۰۷ کارگران متوسط ۲۰ دلار در هر ساعت تولید کرده‌اند. این رقم مشابه اسپانیا و کمی بیش از نصف متوسط تولید کارگران در آمریکا است. نزدیک به یک پنجم نیروی کار را مهاجران خارجی تشکیل می‌دهند که در بخش‌های کشاورزی و ساخت و ساز به کار گرفته شده‌اند.

از سال ۲۰۰۸ بحران اقتصادی، یونان را بارها به مرز ورشکستگی کامل کشانده و ۲۵ درصد از تولید ناخالص ملی و بیش از یک میلیون فرصت شغلی را از بین برده و در پی آن، ستون اصلی سیاست خارجی کشور یعنی تعلق به اروپا و غرب به شدت لطمه خورده‌است.

بحران بدهی‌ها[ویرایش]

جورج پاپاندرئو در سال ۲۰۰۹ پس از نشستن بر مسند نخست‌وزیری پرده از کسری بودجه واقعی دولت برداشت. یونان پیش از این برای ورود به منطقه یورو در مورد وضعیت مالی خود و کلیه آمارهای مربوط به آن دروغ گفته بود. این آغازی بود بر بحران یونان در اروپا که عملاً با سنگین شدن بیش از حد بدهی‌های خارجی با خطر ناتوانی برای بازپرداخت وام‌ها روبرو می‌شد. آتن پس از آن وعده داد سیاست‌های ریاضت اقتصادی را در پیش گیرد اما خیلی دیر بود چرا که عملاً دچار ورشکستگی شده بود. کشورهای عضو اتحادیه اروپا اوایل فوریه ۲۰۱۰ در بروکسل وعده دادند از یونان حمایت کنند. اندکی بعد با اعلام اینکه بدهی‌های یونان به بیش از پانزده درصد رسیده‌است، بازارهای مالی دچار آشفتگی شد و در ماه دسامبر مؤسسات اعتبارسنجی مانورهای خود را برای تنزل رتبه اعتباری یونان آغاز کردند.^[۱۴]

در سال ۲۰۱۲، بدهی‌های این کشور به سیصد و پنجاه میلیارد یورو افزایش پیدا کرد. یونان دیگر قادر به تأمین نیازهای مالی خود نبود و از اروپا و جامعه بین‌الملل درخواست کمک کرد. بدین ترتیب یونان نخستین کشور منطقه یورو بود که کمک مالی بین‌المللی به ارزش یکصد و ده میلیارد یورو دریافت کرد. یک سال بعد دومین بسته کمک نیز از راه رسید. با این حال یونان هنوز با خطر ناتوانی در بازپرداخت وام‌ها روبرو بود. مارس ۲۰۱۲ بیش از هشتاد و سه درصد از طلبکاران خصوصی یونان موافقت کردند بخشی از طلب خود را ببخشند و این مرهمی بود بر بخشی از بدهی‌های سنگین این کشور.^[۱۴]

ژانویهِ ۲۰۱۵ حزب سیریزا به رهبری آلکسیس سیپراس با وعده مذاکره مجدد در خصوص طرح نجات اقتصادی و پایان دادن به سیاست‌های ریاضتی در انتخابات قانونگذاری به پیروزی رسید. این پیروزی در واقع واکنشی بود به سیاست‌های پنج سال گذشته این کشور که نتیجه‌ای جز سقوط بیست و پنج درصدی تولید ناخالص داخلی و بیکار شدن یک چهارم از جمعیت یونان به همراه نداشت. مردم یونان با امید به رها شدن از سیاست‌های ریاضت اقتصادی، حزب سیریزا را به قدرت رساندند.^[۱۴]

پیامدها[ویرایش]

این بحران باعث تعطیلی چند هفته‌ای بانک‌ها و ایجاد تظاهرات گسترده شد. همچنین مردم یونان روزانه فقط حق برداشتن ۶۰ یورو از حساب‌هایشان را دارند. همچنین این بحران باعث احتمال خروج دولت یونان از حوزه یورو و اتحادیه اروپا شده‌است.^[۱۵] همچنین بحران بدهی یونان تا جایی پیشرفت که حکومت آن مجبور شد یک رفراندوم، راه‌اندازی کند تا برای پذیرش طرح نجات مالی اتحادیهٔ اروپا و ادامهٔ سیاست‌های ریاضت اقتصادی از مردم نظرخواهی کند.^[۱۶]

فرهنگ[ویرایش]

فرهنگ یونان در طی هزاران سال تکامل یافته‌است. در یونان باستان پسرها مهم‌تر از دخترها در نظر گرفته می‌شده‌اند.^[۱۷] خاستگاه بسیاری از هنرها همچون تئاتر در یونان و به ویژه در دولت شهر آتن بوده‌است.^[۱۸]

دین[ویرایش]

دین در یونان به چندین دوره تقسیم می‎شود:

• دین یونان باستان

دین در یونان باستان[ویرایش]

آثار به دست آمده از ادوار کهن یونان باستان حکایت از روحیه مذهبی مردم این سامان دارد. پیشینه عقیدتی یونیان ریشه در مذاهب بدوی دارد: در دین عمومی یونان آثار و بقایای آئین توتم وجود داشت. یونانیان، در سایه اعتقاد به ارواح خبیث مزاحم، به هزاران خرافه پابند بودند. مردم در یونان قدیم به توحید (یک‌خدائی) اعتقاد نداشتند و خدایان متفاوتی را می‌پرستیدند. در دین یونانیان سه عنصر اساسی وجود داشت: خدایان زمینی، خدایان اولمپی (آسمانی)، و اسرار یا عناصر رمزی یا عرفانی.^[۲۰]

دین در یونان امروزی

یونانیان کنونی پیرو ارتدکس مسیحی هستند.

ورزش

یونان زادگاه بازی‌های المپیک است که برای اولین بار سال ۷۷۶ پیش از میلاد برگزار شده‌است. کشور یونان همچنین دو بار میزبان بازی‌های نوین المپیک در سالهای ۱۸۹۶ و ۲۰۰۴ میلادی بوده‌است.

قهرمانی تیم ملی فوتبال یونان در مسابقات جام ملت‌های اروپا ۲۰۰۴ یکی از مهم‌ترین اتفاقات ورزشی در تاریخ ورزش این کشور بوده‌است.

سوپر لیگ فوتبال یونان بالاترین سطح لیگ فوتبال در کشور یونان است که از ۱۹۵۹ میلادی تاکنون در این کشور برگزار می‌شود. این لیگ از ۱۶ تیم که از سراسر کشور یونان در آن شرکت می‌کنند، تشکیل می‌شود. المپیاکوس و پاناتینایکوس از موفق‌ترین باشگاه‌های یونان هستند.^[۲۱]

جستارهای وابسته

• فهرست شهرهای یونان
• فهرست شهرستان‌های یونان
• فهرست استان‌های یونان
• زبان یونانی
• الفبای یونانی
• خدایان اساطیر یونانی
• فهرست شخصیت‌ها، مکان‌ها و رویدادهای افسانه‌ای یونان باستان
• فهرست شخصیت‌های اسطوره‌های یونانی
• تاریخ حوادث یونان
• جغرافیای تاریخی یونان

بالکان

جغرافیا
مکان	اروپای جنوب شرقی
مختصات	۴۲° شمالی ۲۲° شرقیمختصات: ۴۲° شمالی ۲۲° شرقی
مساحت	۴۶۶٬۸۷۷ کیلومتر مربع (۱۸۰٬۲۶۲٫۲ مایل مربع)
بیشترین ارتفاع	۲٬۹۲۵ متر (۹٬۵۹۶ پا)
کشور
بالکان
اطلاعات جمعیتی
جمعیت	۵۵ میلیون نفر (۳۲ میلیون نفر فقط در بخش شبه‌جزیره‌ای)

بالکان شبه‌جزیره‌ای است در جنوب شرقی اروپا که از شرق به دریای سیاه و دریای اژه؛ از غرب به دریای یونان و دریای آدریاتیک؛ از جنوب به دریای مدیترانه و از سوی شمال به کوه‌های آلپ دینار و آلپ ترانسیلوانی مرزبندی می‌شود.

کشورهای که خاک بالکان را پر کرده‌اند عبارتند از:^[۱]

•  یونان
•  آلبانی
•  بلغارستان
•  کوزوو
•  بوسنی و هرزگوین
•  کرواسی
•  اسلوونی
•  جمهوری مقدونیه شمالی
•  صربستان
•  مونته‌نگرو
•  رومانی
•  ترکیه (بخش اروپایی)

پهنهٔ منطقهٔ بالکان ۷۲۸٬۰۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن بیش از ۶۰ میلیون نفر است.

ریشۀ نام[ویرایش]

نام بالکان از رشته‌کوه‌های بالکان گرفته شده که از مرکز بلغارستان تا بخش شرقی صربستان کشیده شده‌است. باور بر این است این رشته‌کوه نیز نام خود را از زبان ترکی گرفته‌است. در ترکی «بالکان» به معنی رشته‌کوه‌های پوشیده از درخت است^[۲][۳] و باید زمانی که قبایل ترک در سدۀ ۱۱ و ۱۲ میلادی به این ناحیه وارد شدند اطلاق شده باشد^[۴] این نام هنوز در آسیای مرکزی در رشته‌کوه‌های بلخان و استان بلخان در ترکمنستان حفظ شده‌است.^[۵]

تاریخچه[ویرایش]

انقلاب بالکان علیه حکومت امپراتوری عثمانی از سال ۱۸۷۵ تا ۱۸۷۷ میلادی صورت گرفت، در نتیجه یوگسلاوی و بلغارستان استقلال خود را بدست آوردند.^[۶]

جغرافیای محیطی[ویرایش]

شبه‌جزیرهٔ بالکان واقع در جنوب‌شرقی اروپا و شمال‌غربی کشور ترکیه و جنوب‌غربی روسیه است. شبه‌جزیرهٔ بالکان با دریای آدریاتیک در شمال غربی، دریای یونان در جنوب غربی، دریای اژه در جنوب و جنوب شرقی و دریای سیاه در شرق و شمال شرقی احاطه شده‌است. مرز شمالی شبه‌جزیرهٔ به‌طور متفاوت تعریف شده و معمولاً گفته می‌شود که شبه‌جزیرهٔ بالکان در شمال توسط کوه‌های آلپ و مرزبندی شده‌است. بالاترین نقطهٔ بالکان قلهٔ مصلی با ۲٬۹۲۵ متر (۹٬۵۹۶ فوت) ارتفاع در کوه ریلا است.

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی دارای چند کشور دیگر شد. امروزه این شبه‌جزیره عبارت است از: آلبانی، یونان، کوزوو، بلغارستان، بوسنی و هرزگوین، کرواسی، اسلوونی، مقدونیه، صربستان، مونته‌نگرو، رومانی و ترکیه (بخش اروپایی).

زبان[ویرایش]

این شبه جزیره دارای ملت‌هایی با مقدونی، رومانیایی، بلغاری، اسلوونیایی، صربی، آلبانیایی، کرواتی، بوسنیایی، و یونانی است.

وسعت و مساحت[ویرایش]

شبه‌جزیرهٔ بالکان دارای وسعتی به اندازهٔ ۷۲۸ هزار کیلومتر مربع است. مساحت هر یک از کشورهای شبه‌جزیرهٔ بالکان عبارتند از:

۱. یونان ۱۳۱ هزار کیلومتر مربع

۲. آلبانی ۲۸ هزار کیلومتر مربع

۳. بلغارستان ۱۱۰ هزار کیلومتر مربع

۴. کوزوو ۱۰ هزار کیلومتر مربع

۵. بوسنی و هرزگوین ۵۱ هزار کیلومتر مربع

۶. کرواسی ۵۶ هزار کیلومتر مربع

۷. اسلوونی ۲۰ هزار کیلومتر مربع

۸. مقدونیه ۲۸ هزار کیلومتر مربع

۹. صربستان ۸۸ هزار کیلومتر مربع

۱۰ مونته‌نگرو ۱۳ هزار کیلومتر مربع

۱۱. مجارستان ۹۳ هزار کیلومتر مربع

۱۲. رومانی ۲۳۸ هزار کیلومتر مربع بزرگ‌ترین کشور شبه‌جزیرهٔ بالکان

۱۳. ترکیه (بخش اروپایی)

لندن
از بالا در جهت گردش عقربه‌های ساعت: سیتی لندن skyline, میدان ترافالگار، چشم لندن، تاور بریج و متروی لندن roundel in front of ساعت بیگ بن
London  Location of London in the United Kingdom
مختصات: ۵۱°۳۰′۲۶″ شمالی ۰°۷′۳۹″ غربیمختصات: ۵۱°۳۰′۲۶″ شمالی ۰°۷′۳۹″ غربی
کشور مستقل	بریتانیا
کشور	انگلستان
ناحیه	لندن بزرگ
اشغال توسط امپراتوری روم	ح. ۴۳ پیش از میلاد (به عنوان لوندینیوم)
شهرستان	سیتی لندن و لندن بزرگ
Districts	سیتی لندن و منطقه‌های لندن
حکومت
• نوع	Devolved authority
• نهاد	Greater London Authority
• اعضای انتخابی	شورای شهر لندن
• شهردار لندن	صادق خان
• London Assembly	14 constituencies
• پارلمان بریتانیا	73 constituencies
• پارلمان اروپا	London constituency
مساحت
• لندن بزرگ	۶۱۰ مایل مربع (۱٬۵۷۲ کیلومتر مربع)
• Urban	۶۷۰ مایل مربع (۱۷۳۷٫۹ کیلومتر مربع)
• Metro	۳٬۲۰۰ مایل مربع (۸۳۸۲ کیلومتر مربع)
ارتفاع[۱]	۱۱۵ پا (۳۵ متر)
جمعیت (۲۰۱۵)[۲]
• لندن بزرگ	۸٬۶۷۳٬۷۱۳
• تراکم	۱۴٬۲۹۰/مایل مربع (۵٬۵۱۸/کیلومتر مربع)
• Urban	۹٬۷۸۷٬۴۲۶
• Metro	۱۳٬۸۷۹٬۷۵۷
نام اهلیت	Londoner
منطقهٔ زمانی	ساعت گرینویچ (UTC)
• تابستان (DST)	ساعت تابستانی بریتانیا (یوتی‌سی +۱)
Postcode areas	22 areas[نمایش]
پیش‌شماره(های) تلفن	9 area codes[نمایش]
پلیس	City of London Police and Metropolitan Police
فرودگاه بین‌المللی	فرودگاه هیترو لندن، فرودگاه لندن سی‌تی (Both within Greater London) فرودگاه گاتویک، فرودگاه استانستد لندن، فرودگاه لوتن لندن، فرودگاه جنوبی لندن (Outside Greater London)
دامنه سطح‌بالای عمومی جغرافیایی	.london
وبگاه	London.gov.uk

لَندَن یا لاندِن (به انگلیسی: London) پایتخت انگلستان و پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی است. این شهر همچنین بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر در بریتانیا و بزرگترین ناحیه شهری از نظر مساحت در اروپا نیز می‌باشد.

این شهر که در کنار رود تیمز قرار دارد، قدمتی دو هزار ساله دارد و تاریخ ساخت آن به دوران روم باستان برمی‌گردد.^[۳] سیتی لندن به عنوان هسته تاریخی لندن تاحدود زیادی حفظ شده‌است و از قرن ۱۹ میلادی توسعه این شهر شروع شده و امروزه این شهر مهم‌ترین شهر انگلستان به‌شمار می‌آید و ساختار اداری بسیار گسترده‌ای دارد. همچنین شهردار لندن به عنوان شهردار نمونه انتخاب شده‌است.

یکی از مراکز مهم مسکونی شهر لندن، شهر باستانی این شهر است که امروزه دو میلیون نفر را در خود جا داده‌است. این شهر در سال‌ها پیش با کمک رومی‌ها ساخته شده‌است. بعد از ساخت شهر لندن، این شهر مرکز نهضت‌های بزرگ تاریخ بوده‌است. این گونه از رنسانس انگلیسی با پیشرفت‌های صنعتی و انقلابی و احیای زبان گوتیک همراه بوده‌است.

این شهر یکی از مراکز تجاری، مالی و فرهنگی عمده در جهان است و تأثیر فراوانی در سیاست، آموزش و پرورش، سرگرمی، رسانه‌ها، معماری و هنر دارد.

لندن میزبان بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۰۸، ۱۹۴۸ و ۲۰۱۲ و پارالمپیک ۲۰۱۲ بوده‌است.

شهر لندن طبق آمارهای رسمی جمعیتی بالغ بر ۷٬۵۱۲٬۴۰۰ نفر (در نیمه سال ۲۰۰۶) را در داخل محدوده شهری خود گنجانده‌است و به عنوان پرجمعیت‌ترین شهر در اتحادیه اروپا مطرح می‌شود. مساحت این شهر روز به روز افزایش می‌یابد، به طوری که امروزه شهر از محدوده خودش بزرگ‌تر شده‌است و جمعیتش به ۸٬۶۳۸٬۲۵۱ نفر (در سال ۲۰۱۵) رسیده‌است. جمعیت منطقه پایتختی انگلستان بین ۱۲ تا ۱۴ میلیون نفر تخمین زده می‌شود. مردم شهر لندن به دلیل مهاجرت از نقاط مختلف به این شهر، دارای تمدن، فرهنگ، دین و آداب و رسوم خاص خود هستند، به طوری که امروزه ۳۰۰ زبان گوناگون در این شهر تکلم می‌شود.

این شهر یکی از قطب‌های حمل و نقل بین‌المللی در جهان است و دارای پنج فرودگاه بین‌المللی است که عبارت‌اند از فرودگاه بین‌المللی هیثرو، فرودگاه گاتویک، فرودگاه استانستد لندن، فرودگاه لوتن لندن، و فرودگاه لندن سی‌تی.

لندن چهار مکان باستانی مهم دارد: این مکان‌ها در منطقه وست‌مینستر قرار گرفته‌اند. (الف) کلیسای باستانی مارگارت. (ب) برج لندن. (پ) روستای گرینویچ. (ت) کاخ و باغ سلطنتی.

آتش‌سوزی بزرگ لندن[ویرایش]

در فاصله یکشنبه ۲ تا چهارشنبه ۵ سپتامبر ۱۶۶۶ قسمت قرون وسطایی لندن که در داخل دیوار رومی شهر قرار داشت در اثر یک آتش‌سوزی بسیار بزرگ به‌طور کلی ویران شد و از بین رفت.

مذهب[ویرایش]

براساس سرشماری ۲۰۱۱ بریتانیا ۴۸٫۴٪ مردم شهر لندن مسیحی هستند، پس از ۲۰٫۷٪ مردم این شهر بدون دین، ۱۲٫۴٪ مسلمان، ۵٪ هندو، ۱٫۸٪ یهودی، ۱٫۵٪ سیک، ۱٪ بودایی و ۸٫۵٪ دین خود را اظهار نکرده‌اند.

پارک‌ها و باغ‌ها[ویرایش]

بزرگترین پارک‌ها در منطقه مرکزی لندن شامل ۳ پارک سلطنتی، هاید پارک، باغ‌های کنزینگتون و ریجنتز پارک هستند.^[۵] رجنتز پارک شامل باغ‌وحش لندن می‌شود که از قدیمی‌ترین باغ‌وحش‌های علمی جهان است، این پارک در نزدیکی موزه مادام توسو قرار دارد.^[۶][۷]

سنت جیمز پارک و گرین پارک از پارک‌های کوچک‌تر سلطنتی در نزدیکی مرکز لندن هستند.^[۸] تعدادی از پارک‌ها خارج از منطقه شهری لندن قرار دارند، از جمله گرینویچ پارک که در جنوب شرقی^[۹] و بوشی پارک و ریچموند پارک که در جنوب غربی شهر لندن قرار دارند.^[۱۰][۱۱]

گردشگری در لندن[ویرایش]

لندن یکی از مراکز اصلی گردشگری و یکی از صنایع مهم این شهر محسوب می‌شود^[۱۲] و میزان درآمد حاصل از گردشگران سالانه ۱۵ میلیارد پوند است.^[۱۳] لندن با داشتن ۱۴ میلیون گردشگری بین‌المللی پربازدیدترین شهر در اروپا محسوب می‌شود.^[۱۴]

در سال ۲۰۱۰ میلادی ۱۰ مکان پربازدید در شهر لندن به شرح زیر است:^[۱۵]

ترابری[ویرایش]

کنترل و گسترش حمل‌ونقل یکی از وظایف اصلی شهرداری لندن است، لندن یکی از قدیمی‌ترین و مجهزترین شهرهای جهان در زمینه ترابری عمومی است، متروی لندن که در سال ۱۸۶۳ تأسیس شده قدیمی‌ترین مترو جهان^[۱۶][۱۷] و با ۲۷۰ ایستگاه دومین مترو جهان از لحاظ مسافت می‌باشد.^[۱۸] همچنین لندن دارای خطوط متعدد ریلی و ایستگاه‌های قطار برای جابه‌جایی مسافر به مناطق حومه و تمام انگلستان می‌باشد. ترام‌لینک یا قطار سبکی شهری با ۳۹ ایستگاه یکی دیگر از خدمات ریلی در لندن می‌باشد.

پنج فرودگاه هیترو لندن، فرودگاه گاتویک، فرودگاه استانستد لندن، فرودگاه لوتن لندن، و فرودگاه لندن سی‌تی که در اطراف لندن قرار دارد ترابری هوایی را در این شهر فراهم کرده‌است.

لندن دارای بزرگترین سیستم اتوبوس‌رانی شهری در جهان می‌باشد، به‌طوری که خدمات به صورت شبانه‌روزی توسط ۸۵۰۰ اتوبوس، بیش از ۷۰۰ مسیر و ۱۹٬۵۰۰ ایستگاه ارائه می‌شود. در سال ۲۰۱۳ میلادی دو میلیارد سفر در سیستم اتوبوس‌رانی انجام شده که بیشتر از سفرهای متروی لندن بوده‌است.^[۱۹]

ورزش[ویرایش]

لندن میزبان ۳ دوره بازی‌های المپیک تابستانی در سال‌های ۱۹۰۸، ۱۹۴۸ و ۲۰۱۲ بوده‌است.^[۲۰][۲۱] لندن در ژوئیه ۲۰۰۵ میزبانی بازی‌های المپیک ۲۰۱۲ و بازی‌های پارالمپیک تابستانی ۲۰۱۲ را به دست آورد و اولین شهری است که میزبان سه دوره از بازی‌های مدرن المپیک بوده.^[۲۲] همچنین لندن میزبان بازی‌های اتحادیه کشورهای مشترک‌المنافع در سال ۱۹۳۴ بوده‌است. مسابقات جهانی دو و میدانی ۲۰۱۷ نیز در این شهر انجام خواهد شد.^[۲۳]

فوتبال از محبوب‌ترین ورزش‌ها در شهر لندن است، تیم‌های آرسنال، چلسی، فولهام، کویینز پارک رنجرز، تاتنهام و وستهام یونایتد که در شهر لندن قرار دارند سابقه بازی در لیگ برتر انگلستان را دارند.

ورزشگاه ومبلی، ومبلی آرنا، ولوپارک لندن، زمین کریکت لورد، باشگاه تنیس و کروکت انگلستان، ورزشگاه تویینکهام، ورزشگاه المپیک لندن، ریوربنک آرنا، مرکز ورزش‌های آبی لندن، ورزشگاه او۲ آرنا لندن، کوپر باکس، ورزشگاه استمفورد بریج، ورزشگاه امارات و ورزشگاه وایت هارت لن از جمله مراکز ورزشی و فوتبالی شهر لندن هستند.

شهرهای خواهرخوانده[ویرایش]

لندن با ۴۶ شهر جهان خواهرخوانده است،^[۲۴] مهم‌ترین این شهرها به ترتیب زیر است.

شهرهای زیر با لندن توافق‌نامه دوستی امضا کرده‌اند:

لندن
نمودار آب و هوا (راهنما)
ژ ف م آ م ژ ژ آ س اُ ن د ۵۴ ۹ ۳ ۵۲ ۱۱ ۵ ۶۲ ۱۵ ۸ ۵۷ ۱۹ ۱۱ ۵۳ ۲۳ ۱۳ ۳۸ ۲۳ ۱۴ ۵۳ ۲۰ ۱۱ ۴۷ ۱۷ ۸ ۴۵ ۱۳ ۵ ۴۲ ۱۱ ۴ ۳۴ ۸ ۲ ۵۲ ۸ ۲ میانگین بالاترین و پایین ترین دما به مقیاس سانتیگراد بارندگی به مقیاس میلی‌متر
گسترشمقیاس فارنهایت و اینچ

جستارهای وابسته[ویرایش]

• لندن، انتاریو
• بریتانیا
• انگلستان
• سیتی لندن
• لندن بزرگ
• پل لندن
• تیمز

رم
پایتخت و کومونه
Roma Capitale
Clockwise from top: the کولوسئوم، کلیسای سن پیترو، قلعه سنت آنجلو، Ponte Sant’Angelo, فواره تروی و پانتئون
پرچم نشان رسمی
The territory of the comune (Roma Capitale, in red) inside the Metropolitan City of Rome (Città Metropolitana di Roma, in yellow). The white area in the centre is Vatican City.
Rome Location within Italy نمایش نقشه ایتالیانمایش نقشه اروپانمایش همه
مختصات: ۴۱°۵۴′ شمالی ۱۲°۳۰′ شرقیمختصات: ۴۱°۵۴′ شمالی ۱۲°۳۰′ شرقی
Country	ایتالیا[الف]
ناحیه‌های ایتالیا	لاتزیو
حکومت
• نوع	Special کومونه (“Roma Capitale”)
• نهاد	Rome City Council
• Mayor	ویرجینیا راجی (جنبش پنج ستاره)
مساحت
• Total	۱٬۳۰۰ کیلومتر مربع (۴۹۶٫۳ مایل مربع)
ارتفاع	۲۱ متر (۶۹ پا)
جمعیت (۳۰ آوریل ۲۰۱۸)
• رتبه	فهرست شهرهای ایتالیا (4th in EU)
• تراکم	۲٬۲۳۶/کیلومتر مربع (۵٬۷۹۰/مایل مربع)
• Comune	2,872,800[۱]
• Metropolitan City	۴,۳۵۵,۷۲۵[۲]
نام اهلیت	ایتالیایی: romano (masculine), romana (feminine)‎ انگلیسی: Roman‎
منطقهٔ زمانی	زمان اروپای مرکزی (یوتی‌سی +۱)
کد پستی	00100; 00118 to ۰۰۱۹۹
پیش‌شماره(های) تلفن	۰۶
وبگاه	Comune di Roma
میراث جهانی یونسکو
نام رسمی	Historic Centre of Rome, the Properties of the Holy See in that City Enjoying Extraterritorial Rights and San Paolo Fuori le Mura
منابع	۹۱
ثبت	۱۹۸۰ (چهارمین نشست)
مساحت	۱٬۴۳۱ هکتار (۳٬۵۴۰ acre)

رُم پایتخت کشور ایتالیا، بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهر این کشور با ۲,۸۷۹,۷۲۸ سکنه و همچنین مرکز ناحیهٔ لاتزیو می‌باشد. هم چنین رم با مساحت ۱۳۶٫۲۸۷ کیلومتر مربع، وسیع‌ترین شهرداری ایتالیا به حساب می‌آید.

مقر اصلی سازمان جهانی غذا و کشاورزی (فائو) در رم قرار دارد.

تاریخچه[ویرایش]

تاریخ رم را معمولاً از ۲۲ آوریل ۷۵۳ ق‌م، تاریخ سنتی بنیانگذاری شهر رم (که در دوره‌ای مبدأ تاریخ به‌شمار می‌آمده) – تا ۴ سپتامبر ۴۷۶، یعنی تاریخ برکناری رومولوس آگوستولوس، آخرین امپراتور رم غربی در نظر می‌گیرند.

این دوازده قرن تاریخ را ادوارد گیبون، سیاست‌مدار انگلیسی سدهٔ ۱۸ و مشهورترین مورخ تاریخ رم، در ۶ جلد جا کرده و ویل دورانت، یک جلد ۹۰۰ صفحه‌ای از تاریخ تمدن‌اش را به آن اختصاص داده است.

تاریخ رم با افسانه شروع می‌شود.

انیید، یکی از بازماندگان شهر تروا در آن جنگ افسانه‌ای، به سرزمین ایتالیای امروزی می‌آید.

نوادگانش رموس و رمولوس، بنا به دستور پادشاهی که پسران را می‌کشته، به آب افکنده می‌شوند و از قضا، توسط ماده‌گرگی پرستاری و بزرگ می‌شوند؛ و بعدها این دو تن، شهر رم را بر روی هفت تپه نزدیک به رود تیبر بنیان می‌گذارند. این افسانه، خالی از حقیقت هم نیست. بنیانگذاران شهر رم، مردمانی غیر از ساکنان بومی سرزمین ایتالیا بودند که امروزه قوم و تمدن شان به نام اتروسکانی شناخته می‌شود. آن طور که محققان حدس می‌زنند، کسانی از بابل یا الهام گرفته از تمدن بابل بودند که به رم آمدند و شهرنشینی را به آن سرزمین آوردند.

تاریخ رم، سه دوره آغازین و جمهوری، امپراتوری، و افول و سقوط امپراتوری را شامل می‌شود.

سنای رم، مجلسی که به تقلید از یونانی‌ها برپا شده بود، بازیگر ثابت هر سه دوره بود. در ابتدا، پس از منازعات فراوان، اختلاف طبقاتی بین اشراف و توده‌های زیردست برداشته شد و جمهوری شکل گرفت. نشان اصلی شناسایی قدرت سنای روم حروف اختصاری (اس.پی. کیو. آر) بوده‌است که به معنای سنا و مردم رم است

رمی‌ها به خاطر ارتش منظم شان توانستند قلمرو خود را از دشت‌های پیرامون رم (موسوم به لاتیوم، یعنی سرزمین مردم لاتین) به کل ایتالیا گسترش بدهند (۲۳۸ ق‌م). بعد نوبت تسلط بر دریای مدیترانه بود.

رمی‌ها بر سر تصرف جزیره سیسیل با دولت کارتاژ درگیر شدند و بعد از سه جنگ بزرگ، عاقبت در (۱۴۹ ق‌م) دولت کارتاژ که روزی بر تمامی ساحل دریای مدیترانه، از سیسیل تا اسپانیا تا آفریقا حکومت می‌کرد، به کلی نابود شد.

یونان هم در (۱۲۹ ق‌م) به دست رمی‌ها افتاد.

امپراتوری شکل گرفته بود. با ظهور چهره قدرتمندی به نام ژولیوس سزار، اختلافات داخلی تمام شد و جایگاه امپراتور به عنوان بالاترین قدرت و مظهر اراده رم شکل گرفت.

در دوره طلایی (۲۷ ق‌م تا ۱۹۲ م) آن‌ها به همسایگی امپراتوری ایران رسیدند و رم از شهری آجری به شهری از مرمر تبدیل شد.

تمام ادیبان و فیلسوفان مهم رم در این دوره زندگی می‌کردند و اکثر داستان‌های رم باستان، مربوط به این دوران است.

پادشاهی کومودوس پایان عصر طلایی بود. بعد از او، دیگر هیچ چیز مثل قبل نبود. سرداران کشور را چند پاره کردند و اختلافات بین هواداران مسیح و کافران به کیش جدید هم به این چندپارگی افزود.

کنستانتین، تنها امپراتور بزرگ پس از عصر طلایی، کشور را متحد کرد، مسیحیت را آئین رسمی اعلام کرد و شهر کنستانتینوپل (استانبول) را به عنوان پایتخت جدید ساخت (۳۳۶ م). با این کار البته میراث رم تا قرن‌ها بعد در امپراتوری بیزانس حفظ شد، اما در واقع کنستانتین به شهر رمولوس خیانت کرد.

با مرگ او، امپراتوری به دو بخش غربی و شرقی تقسیم شد (۳۹۵م). فاصله این دو پاره امپراتوری، مدام با هم بیشتر می‌شد. دیگر نه رم شرقی تاب مقابله با امپراتوری ایران را داشت و نه رم غربی می‌توانست مانع از هجوم هون‌ها و وندال‌ها و گوت‌ها و سایر اقوام بیابان‌گرد بشود. آتیلا در(۴۴۴ م) رسماً برای حمله نکردن به رم از امپراتوران غرامت می‌گرفت. اوضاع در داخل امپراتوری از این هم عجیب‌تر بود. یکی از آخرین امپراتورها، خودش هم از این که به مرگ طبیعی می‌میرد و هیچ‌کس علیه‌اش توطئه نکرده در تعجب بود.

آخرین امپراتور رم، پسربچه‌ای به نام رمولوس اگوستوس بود.^[۳] ادووآکر، پسر ادکون، وزیر ایتالیا با تهاجم به رم، به سادگی او را از پادشاهی خلع کرد (۴۷۶ م) و پایان امپراتوری رم را اعلام کرد. او دستور داد از آن به بعد، آن سرزمین را ایتالیا بخوانند.

برخی آثار گردشگری[ویرایش]

کولوسئوم

قلعه سن آنجلو

موزه اسپادا

فرهنگ[ویرایش]

فشن[ویرایش]

رم به‌طور گسترده‌ای به عنوان پایتخت مد جهان است. اگرچه نه به اندازه اهمیت میلان. رم چهارمین مرکز مهم فشن در جهان پس از میلان، نیویورک و پاریس است و با لندن رقابت می‌کند. اکثر خانه‌های لوکس مد و زنجیره‌های طلا و جواهر مانند بولگارری، فندی، لائورا بیاجوتی و بریونی دفاتر مرکیشان در در این شهر واقع است. همچنین دیگر برچسب‌های مهم مانند شنل، پرادا، دولچه و گابانا، آرمانی و ورساچه بوتیک‌های لوکسی در رم دارند.

جغرافیا[ویرایش]

رم در کنار رودخانه تِوِره و در نزدیکی دریای مدیترانه قرار گرفته‌است. کشور واتیکان در درون شهر رم قرار گرفته‌است.

در سال ۲۰۰۷ رم به عنوان یازدهمین مکان بازدید شده در جهان، سومین در اروپا و اولین در ایتالیا توسط گردشگران شناخته شد. از استودیوهای معروف و تاریخی فیلم در رم چینه‌چیتا است و بقایای کولوسئوم، آمفی‌تئاتر معروف رومی نیز در همین شهر است.

مترو[ویرایش]

متروی رم در سال ۱۹۵۵ تأسیس شده و هم‌اکنون دارای ۳ خط و ۷۳ ایستگاه می‌باشد.

فضاهای شهری[ویرایش]

بوستان‌ها و باغ‌ها[ویرایش]

.

پارک‌های عمومی و ذخایر پوشش طبیعی یک منطقه بزرگ در رم، و شهری که یکی از بزرگترین فضاهای سبز را بین پایتخت‌های اروپایی دارد. مهم‌ترین بخش این ناحیه سبز توسط ویلاها و باغ‌های ایجاد شده توسط حکومت اشرافی ایتالیا جلب نظر می‌کند. در حالیکه اغلب بوستان‌های احاطه شده توسط ویلاها در خلال رونق ساختمان‌سازی در قرن نوزدهم از بین رفت. برخی آثار بر جای مانده که برجسته‌ترین آن‌ها شامل ویلا بورگز، ویلا ادا و ویلا دوریا پامفیلی است. ویلا پامفیلی در غرب تپه جانیکولو متشکل از ۱٫۸ کیلومتر مربع (۰٫۷ مایل مربع) است. همچنین ویلای شیارا بر روی تپه جانی کولو با زمین بازی برای کودکان و یک ناحیه پیاده‌رو سایه دار قرار دارد.

شهرهای خواهرخوانده[ویرایش]

رم از ۹ آوریل ۱۹۵۶ به‌طور انحصاری و متقابلاً تنها با شهر زیر دوقلو شده‌است:

•  پاریس، فرانسه

شهرهای خواهر و شریک رم عبارتند از:

ورزش[ویرایش]

ورزشگاه المپیک رم تقریباً به عنوان یک ورزشگاه مشترک برای بازی‌های خانگی در سری آ برای باشگاه فوتبال لاتزیو و باشگاه فوتبال آ. اس. رم که در شهرآورد دلا کاپیتاله رقابت می‌کنند استفاده می‌شود.

جستارهای وابسته[ویرایش]

• فهرست دانشگاه‌ها در ایتالیا
• فهرست شهرهای ایتالیا
• فهرست ناحیه‌های ایتالیا

مسکو Москва پرچم نشان ناحیه فدرالی مرکزی مساحت ۲۵۶۱ کیلومتر مربع جمعیت ۱۲۶۱۵۸۸۲ نفر (سال: ۲۰۱۹) تراکم جمعیت ۴٬۹۲۶ نفر در کیلومتر مربع منطقه زمانی یوتی‌سی+۴ (تابستان: یوتی‌سی+۵) کد تلفن ‎(+۷)۴۹۵، (+۷)۴۹۹ کد پستی ۱۰۱xxx–۱۲۹xxx کد پلاک وسایل نقلیه ۷۷, ۹۷, ۹۹, ۱۷۷, ۱۹۹ موقعیت جغرافیایی مختصات: ۵۵٫۷۵°شمالی ۳۷٫۶۱۶۷°شرقیمختصات: ۵۵٫۷۵°شمالی ۳۷٫۶۱۶۷°شرقی

مُسْکو (به روسی: Москва تلفظ: ماسکْوا) (به انگلیسی: Moscow) پایتخت و پرجمعیت‌ترین شهر در کشور روسیه است. این شهر با جمعیت ۱۲٫۶۱۵٫۸۸۲ نفر،^[۱] پرجمعیت‌ترین شهر در قاره اروپا و یازدهمین شهر پرجمعیت در جهان است . این شهر در کنار رودخانه مسکو و در ناحیه فدرالی مرکزی قرار دارد و در روسیه اروپایی واقع شده‌است.

این شهر از مهم‌ترین مراکز سیاسی، اقتصادی، مذهبی، تاریخی، مالی، آموزشی و ترابری فدراسیون روسیه و اروپا به‌شمار می‌آید. کاخ کرملین، قلعه‌ای باستانی در این شهر است که محل زندگی رئیس‌جمهور روسیه و استقرار قوه مجریه این کشور است. این شهر در دوران اتحاد جماهیر شوروی نیز پایتخت آن کشور بود.

چهار فرودگاه بین‌المللی، نه ایستگاه راه‌آهن و متروی مسکو که یکی از عمیق‌ترین تونل‌های دنیاست، در این شهر قرار دارند. مترو مسکو با ۲۲۳ ایستگاه پس از متروی توکیو، بیشترین مسافران را در بین سیستم‌های متروی دنیا جابجا می‌کند.

کلان‌شهر مسکو از نظر دارا بودن مؤسسات علمی، ورزشی و آموزشی از رتبه خوبی در سطح جهان برخوردار است؛ به‌طوری که بیش‌ترین امکانات ورزشی را در کل جهان به خود اختصاص داده‌است. مسکو یکی از دوازده شهر قهرمان Города-герои به حساب می‌آید که عنوانی افتخاری برای شهرهایی ست که در زمان شوروی و به هنگام وقوع جنگ جهانی دوم، مردمانش فداکاری‌ها و جانفشانی‌های بسیاری از خود نشان دادند.^[۲]

معنی نام[ویرایش]

نام مسکو برگرفته از نام رود موسکوا است. در روسی قدیم آن را гра́д Моско́в (گرات ماسکوف) به معنای شهرِ کنارِ [رودِ] مسکو می‌گفتند. نخستین اشاره به نام این شهر در سال ۱۱۴۷ دیده می‌شود زمانی که یوری دولگوروکی شاهزاده ناوگورود-سورسکی را با این جملات فراخواند: «ای برادر، نزد من آی، به مسکو.»

پیشینه[ویرایش]

۹ سال بعد، در سال ۱۱۵۶، شاهزاده یوری دالگاروکی روستوف دستور ساخت یک دیوار چوبی، یعنی کرملین را داد، دیواری که شهر تازه‌بنیاد را محصور می‌ساخت و پس از آن چندین بار نیازمند بازسازی شد.

طی حملات سال‌های ۱۲۳۷–۱۲۳۸، مغولان این شهر را سوزانده و با خاک یکسان کرده و ساکنانش را کشتند. در دوران پس از آن، مسکو بازسازی شد و در ۱۳۲۷ پایتخت امیرنشین مستقل ولادیمیر-سوزدال گشت. موقعیت مطلوب آن بر سرچشمه رودخانه ولگا به توسعه پایدار آن کمک کرد و رفته‌رفته این شهر به یک امیرنشین باثبات و مرفه، به نام دوک‌نشین بزرگ مسکو تبدیل شد و طی سال‌های پیاپی شمار زیادی از پناهندگان را از سراسر روسیه جذب کرد.

در حکومت ایوان یکم، مسکو جایگزین شهر تِوِر به عنوان مرکز سیاسی ولادیمیر-سوزدال شد و تبدیل به تنها مرکز گردآوری باج و خراج برای زمامداران مغول و تاتار گشت. ایوان با پرداخت سهمی بالا، موفق به کسب یک امتیاز مهم از خان شد که بر اساس آن مسکو بر خلاف امیرنشین‌های دیگر، در میان پسرانش تقسیم نشد، بلکه دست‌نخورده به فرزند ارشد او رسید.

با گذر زمان مخالفت مسکو علیه سلطه خارجی افزایش یافت و در سال ۱۳۸۰، شاهزاده دیمیتری دونسکی سپاه متحدی از روس‌ها را در نبرد کولیکوو علیه تارتارها رهبری کرد و به پیروزی رسید. با این حال این نبرد، تعیین‌کننده نبود و تنها دو سال بعد از آن، مسکو زیر پای لشکریان تختامیش لگدمال شد. سرانجام ایوان سوم، در سال ۱۴۸۰ روس‌ها را از یوغ تاتارها آزاد کرد و مسکو را تبدیل به مرکز قدرت در روسیه نمود. تحت حکومت ایوان سوم این شهر پایتخت یک امپراتوری گسترده شد که در نهایت زمانی همه روسیه امروزی و سرزمین‌های دیگر را دربر گرفت.

در سال ۱۵۷۱ تاتارهای کریمه به مسکو حمله کردند و همه چیز، به‌جز کرملین را سوزاندند.

آب و هوا[ویرایش]

مسکو دارای اقلیم قاره‌ای مرطوب با زمستان‌هایی طولانی و سرد و تابستان‌هایی کوتاه و گرم می‌باشد. مسکو چهار فصل سال را داراست؛ گرچه زمستان اغلب طولانی و دیگر فصول کوتاهترند.

گسترشداده‌های اقلیم مسکو

توسعه[ویرایش]

مرکز تجارت جهانی مسکو ММДЦ یکی از مراکز تجاری، مسکونی و تفریحی جدید این شهر محسوب می‌شود و در بخش پرسنِنسکی مسکو (۴کیلومتری غرب میدان سرخ) واقع شده‌است. هدف از ساخت این مرکز، توسعه مناطق تجاری در اروپای شرقی ست.^[۷] این پروژه از سال ۱۹۹۸ شکل گرفت و یک فضای مرکز تجاری تفریحی بزرگ را در اختیار مشتریانش قرار می‌دهد.
برج فدراسیون که در سال ۲۰۱۶ افتتاح شد، بلندترین برج اروپاست. همچنین علاوه بر موارد یاد شده، در پروژه پیشرفت مسکو، ایجاد یک پارک آبی و امکانات تفریحی، توسعه کسب و کار و شبکه حمل و نقل و گسترش فضای اداری در دستور کار قرار دارد.

امکانات شهری[ویرایش]

مسکو دارای ۵ فرودگاه به نام‌های فرودگاه فرودگاه بین‌المللی شِرِمیتیوا Шереметьево، فرودگاه بین‌المللی دِمادیه دِواДомодедово، فرودگاه بیکوف، فرودگاه بین‌المللی اوستافیف و فرودگاه بین‌المللی ونوکاوا Внуково است. فرودگاه بین‌المللی شرمیتیوا بیشترین تعداد مسافر خارجی را پذیراست و ۶۰٪ کل مسافران کشورهای خارجی از این فرودگاه وارد مسکو می‌شوند.^[۸]

متروی مسکو Московский метрополитен سامانه قطارهای شهری کلان‌شهر مسکو است. متروی مسکو با داشتن ۱۲ خط فعال، ۲۲۳ ایستگاه و مسیری به طول ۳۸۱ کیلومتر، یکی از قدیمی‌ترین خطوط متروی شهری در جهان است. خط سیزدهم مترو مونوریل است که دارای ۶ ایستگاه و حدود ۵ کیلومتر درازاست. خط چهاردهم که سال ۲۰۱۶ به بهره‌برداری رسیده‌است، حلقه مرکزی مسکو نام دارد و دارای ۳۱ ایستگاه و ۵۴ کیلومتر طول است.^[۹] ایستگاه‌های متروی این شهر بسیار عمیق هستند و پله برقی‌هایی به طول بیش از ۱۰۰متر مردم را حمل می‌کنند.^[۱۰] عمق ایستگاه متروی پارک پیروزی ۸۴ متر است که یکی از عمیق‌ترین ایستگاه‌های مترو جهان به‌شمار می‌رود.

مرکز بین‌المللی کسب و کار مسکو، یک منطقهٔ تجاری، بازرگانی، مسکونی، تفریحی با محوریت کسب و کار، در مسکو است. مراکز تجاری و خرید بسیاری در شهر مسکو وجود دارند که با همتایان خود در دیگر کشورهای اروپایی برابری می‌کنند. اغلب برندهای معروف پوشاک، لوازم خانگی، لوازم بهداشتی و آرایشی، ورزشی و محصولات فرهنگی در این مراکز عرضه می‌شوند.^[۱۱]

کلیساهای مسکو[ویرایش]

کلیسای جامع عیسی منجی Храм Христа Спасителя: در مسکو به نظر بزرگ‌ترین کلیسای ارتدوکسی جهان می‌آید. ساختمان ظاهر باشکوهی دارد و قدمت بنای امروزی آن به دهه ۹۰ میلادی بازمی‌گردد؛ چراکه این سازه پس از آنکه توسط استالین تخریب شده بود، بازسازی شد. ایده اولیه ساخت این کلیسا اوایل قرن ۱۹ عملی گشت. زمانی که آخرین سربازان ناپلئون مسکو را ترک می‌کردند، تزار الکساندر یکم، بیانیه‌ای در ۲۵ دسامبر ۱۸۱۲ امضا کرد که طی آن هدف خود را برای ساخت یک کلیسای جامع وقف اعلام می‌کرد.^[۱۲] این کلیسای جامع برای نشان‌دادن سپاسگزاری از مشیت الهی برای نجات روسیه و یادبودی از قربانیان کشور بنا گردید. سالن اصلی کلیسا در طبقه اول، دیدنی و باشکوه تزیین شده‌است. بالکن‌های پشت بام این کلیسا از چهار جهت به مسکو اشراف دارد و منظره‌ای زیبا از فصل‌های مختلف در این شهر را نشان می‌دهد. اکنون این کلیسا به یکی از اصلی‌ترین جاذبه‌های توریستی شهر مسکو تبدیل شده و نیز بسیاری از مراسم خاص مذهبی نیز با حضور پاتریارک کریل Патриа́рх Кири́лл؛ اسقف اعظم روسیه، در آن برگزار می‌شود.

کلیسای جامع واسیلی Храм Василия Блаженного: این کلیسا با تلفظ انگلیسی سنت باسیل، در میدان سرخ مسکو واقع است. این کلیسا به سمبلی برای شناخت روسیه و مسکو بدل شده و اغلب مردم جهان میدان سرخ را با این سازه می‌شناسند. کلیسای مذکور بین سال‌های ۱۵۵۵ تا ۱۵۶۱ میلادی ساخته شد و تا سال ۱۶۰۰ میلادی به عنوان بلندترین سازه مسکو به حساب می‌آمد. امروزه بخشی از این بنا، موزه است و در آن آثاری زیبایی به نمایش گذاشته شده‌اند.^[۱۳] این کلیسا و مجموعه موزه آن در فهرست میراث فرهنگی یونسکو به ثبت رسیده‌است.^[۱۴]

کلیسای بشارت Благовещенский собор: این کلیسا که با نام کلیسای انبیا نیز شناخته می‌شود، سازه‌ای با گنبدهای طلایی زیباست که در قلب شهر مسکو و کنار میدان سرخ در مجموعه کرملین قرار دارد. کار ساخت این کلیسا از سال ۱۴۸۴ میلادی آغاز و در سال ۱۴۸۹ بناشد و گفته می‌شود ایوان سوم این بنا را در نزدیکی کاخ محل سکونت خود بنا کرد تا به عنوان یک کلیسای خصوصی از آن استفاده کند. ابتدا کلیسا سه گنبد داشت؛ اما به مرور گنبدهای دیگری به آن اضافه شد تا اکنون که تعدادشان ۹ گنبد است. امروزه این کلیسا یکی از پربازدیدترین موزه‌های مسکو را در خود جای داده و هرروزه علاقه‌مندان بسیاری از آن دیدن می‌کنند.^[۱۵]

کلیسای جامع کازان Казанский собор: در ضلع شمال شرقی میدان سرخ واقع شده و نمای بسیار زیبایی دارد. این کلیسا یکی از پربازدیدترین بناهای مذهبی در مسکو به‌شمار می‌رود و در سال ۱۶۲۵ میلادی بنا شد. بعد از ۷ سال این سازه دچار آتش‌سوزی شد. پادشاه وقت؛ تزار میخائیل اول در سال ۱۶۳۶ دستور ساخت کلیسایی آجری را داد. کلیسای کازان به یکی از مهم‌ترین کلیساهای کشور مبدل گشت اما به دستور استالین در زمان شوروی تخریب شد تا میدان سرخ فضای بیشتری برای رژه‌های نظامی ارتش داشته باشد. بنایی که اکنون در این محل وجود دارد در سال ۱۹۹۳ میلادی و پس از فروپاشی شوروی به جای کلیسای تخریبی توسط آلگ ایگاروویچ ژورین Олег Игоревич Журин و گِنادی یاکوولویچ ماکِیِف Генна́дий Я́ковлевич Моке́ев ساخته شد.^[۱۶]

دانشگاه‌های مسکو[ویرایش]

یکی از بزرگ‌ترین و معروف‌ترین دانشگاه‌های فدراسیون روسیه در شهر مسکو قرار دارد. دانشگاه دولتی مسکو لومونسف Моско́вский госуда́рственный университе́т и́мени М. В. Ломоно́сова یا به اختصار ام. گ. او МГУ از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های روسیه و مرکز تخصصی علوم پایه، علوم طبیعی و فرهنگی به حساب می‌آید. این دانشگاه از سال ۱۹۴۰ میلادی با پسوند میخاییل واسیلویچ لومونسف خوانده می‌شود. دانشگاه ۱۵ مرکز تحقیقات و پژوهش، ۴۳ دانشکده، ۳۰۰ دپارتمان و ۶ شعبه در خارج از کشور و در کشورهای عضو سابق شوروی یا اس. ان. گ دارد.^[۱۷] و^[۱۸] و^[۱۹] از سال ۱۹۹۲ ریاست دانشگاه بر عهده ویکتور آنتونویچ سَدوونیچی Ви́ктор Анто́нович Садо́вничий است. این دانشگاه در رشته‌های مربوط به علوم ریاضی رتبه ۳۶ دنیا را داراست.^[۲۰]

دانشگاه دولتی نفت و گاز به نام گوبکین Российский государственный университет нефти и газа им. И. М. Губкина در سال ۱۹۳۰ میلادی گشایش یافت. برای بیش از ۸۰ سال این دانشگاه متخصصان حوزه نفت و گاز را تربیت کرده و مطالعات و پژوهش دراین عرصه توسط دانشجویان رشته‌های مربوطه صورت می‌گیرد. نوآوری در روش‌های تدریس، توسعه ارتباط با دانشگاه‌های خارجی فعال در حوزه نفت و گاز، توجه به روزآمدی معلومات دانشجویان و در نهایت آماده‌سازی متخصصان برای فعالیت‌های علمی آینده از اهداف و برنامه‌های این دانشگاه است.^[۲۱]

دانشگاه دولتی پزشکی و دندانپزشکی یِودوکیمووا Московский государственный медико-стоматологический университет имени А. И. Евдокимова که به سِماشکو نیز شهرت دارد، یکی از معروف‌ترین دانشگاه‌های روسیه در حوزه علوم پزشکی و دندانپزشکی به حساب می‌آید. دانشگاه شامل ۶ ساختمان دانشگاهی و ۲۰ بیمارستان است. این دانشگاه در ۲ آوریل ۱۹۲۲ افتتاح شد.

دانشگاه دوستی ملل Российский университет дружбы народов پنجم فوریه ۱۹۶۰ میلادی بنابه تصمیم حکومت وقت در زمان شوروی گشایش یافت. به هنگام تأسیس، این دانشگاه پاتریس لومومبا؛ مبارز آفریقایی نام گرفت اما در سال ۱۹۹۲ نام آن به دانشگاه دوستی ملل تغییر یافت. این دانشگاه به رودن РУДН نیز معروف است. دانشگاه رودن ۶ دانشکده با ۶۰ دپارتمان و ۲۸ مرکز تحقیقات، ۱۰ انستیتو با ۵۰ دپارتمان و ۲۰ مرکز تحقیقات را داراست. رشته‌های حقوق، پزشکی، دندانپزشکی، زبان روسی، اقتصاد، زیرشاخه‌های علوم انسانی و علوم اجتماعی، زبان‌شناسی و اکولوژی در این دانشگاه تدریس می‌شود.^[۲۲]

انستیتو دولتی زبان روسی به نام پوشکین Государственный институт русского языка им. А. С. Пушкина یکی از مراکز تخصصی تدریس زبان روسی و رشته‌های مربوط به زبان‌شناسی و ادبیات روسی است. هر ساله این انستیتو فارغ التحصیلان بسیاری در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری برای رشته‌های مربوط به حوزه زبان و ادبیات روسی دارد. دانشجویان خارجی بسیاری در این انستیتو مشغول یادگیری زبان روسی هستند.^[۲۳]

موزه‌های مسکو[ویرایش]

موزه جواهرات Алмазный фонд؛ که در مجموعه موزه‌های کرملین قرار دارد، کلکسیونی از جواهرات و سنگ‌های قیمتی و قطعات منحصربفرد را به نمایش می‌گذارد. جواهرات این مجموعه، زمان حکومت تزاری در کاخ زمستانی تزار نگهداری می‌شد و در پی وقوع جنگ جهانی اول به مجموعه کرملین انتقال پیدا کرد. اولین بازدید برای عموم در سال ۱۹۶۷ اتفاق افتاد. انواع تاج‌های سلطنتی پادشاهان و ملکه‌های روس، الماس مشهور اورلوف، هدیه‌های شاهان دیگر کشورها و بسیاری سنگ‌های قیمتی در این موزه نگهداری می‌شوند.^[۲۴]

موزه پوشکین Государственный музей А. С. Пушкина؛ یکی از منحصربفردترین مجموعه‌های هنری را در خود جای داده‌است. آثار هنرمندان مشهور جهان از جمله پل سزان، تئودور روسو، ونگوک، پیکاسو و دیگران در این موزه نگهداری می‌شوند. بین سال‌های ۱۹۱۷ تا ۱۹۲۳، موزه هنر دانشگاه مسکو و در سال ۱۹۳۷ میلادی برای یادبود و گرامیداشت نویسنده و شاعر بنام روس؛ پوشکین نام گرفت.^[۲۵]

موزه دولتی هنرهای ملل شرق Государственный музей искусства народов Востока؛ بزرگ‌ترین مجموعه فرهنگی مربوط به ملل مشرق زمین را در خود جای داده‌است. هنر مردم آسیای نزدیک و دور، آسیای غربی، آسیای مرکزی و قفقاز، با بیش از ۱۴۷٬۵۰۰ قطعه به نمایش گذاشته شده‌اند. موزه در سال ۱۹۹۱ با حکم رئیس‌جمهور وقت، به مکانی برای حفاظت از میراث فرهنگی شرق تبدیل شد. همزمان با نمایشگاه‌های دائمی، موزه به‌طور منظم میزبان نمایشگاه‌های آثار هنرمندان برجسته روسی و خارجی ست.^[۲۶]

موزه هنرهای معاصر مسکو Московский музей современного искусства؛ که مجموعه ای از هنر روسیه در قرن بیستم و بیست و یکم را به نمایش می‌گذارد. موزه ۱۵ دسامیر ۱۹۹۹ با حمایت دپارتمان فرهنگی شهرداری مسکو تأسیس شد. بنیان‌گذار آن رئیس آکادمی هنر روسیه بود که مجموعه هنری و شخصی وی که بالغ بر ۲۰۰۰ قطعه را دربر می‌گرفت و او را به یک هنرمند مشهور قرن بیستم مبدل ساخته بود از جمله اولین آثار موزه است. پس از آن همواره فعالیت موزه و مجموعه آن گسترده‌تر می‌شود.^[۲۷]

موزه فضانوردان Музей космонавтики؛ یکی از بزرگترین موزه‌های علمی و تکنیکی جهان محسوب می‌شود. تاریخ این موزه به نیمه دوم قرن بیستم بازمی‌گردد، زمانی که در سال ۱۹۶۴ میلادی بنای یادبود فاتحان فضا در مسکو پدیدار شد. برنامه‌های فضایی روسیه، ابزار و امکانات فضانوردی، ماهواره‌ها، سفینه‌ها و یادبودهای فضانوردان در این موزه به نمایش درآمده‌اند. بازدیدکنندگان موزه اذعان می‌کنند فضا برای آن‌ها پس از دیدن موزه به ذهن و زندگی انسانی نزدیک تر شده‌است.^[۲۸]

موزه دولتی تریتیاکوف Государственная Третьяковская галерея؛ این موزه را می‌توان از بزرگ‌ترین مجموعه آثار هنر ملی روسی به حساب آورد. این موزه از لحاظ تجمع آثار هنری ارزشمند و غنی روسی معروف است. موزه تریتیاکوف دارای سه هدف اصلی ست: – کشف، حفظ و نمایش محبوبیت هنر روسی – شکل‌دادن به هویت فرهنگی روسیه و توجه جامعه و مردم به نقش بی بدیل هنر – غنابخشیدن به زندگی مردم با دسترسی آن‌ها به شاهکارهای هنر روسی. ایده تأسیس این موزه به قرن نوزدهم میلادی و سال ۱۸۵۶ بازمی‌گردد که بانی آن؛ تریتیاکوف آثار هنرمندان روسی را جمع‌آوری و رسماً در سال ۱۸۹۲ به عنوان موزه با بیش از ۲۰۰۰ اثر هنری شامل ۱۸۸۸ نقاشی و طراحی و تعدادی مجسمه گشایش یافت.^[۲۹]

موزه بزرگ جنگ میهنی (موزه پیروزی) (Центра́льный музе́й Вели́кой Оте́чественной войны́ ۱۹۴۱—۱۹۴۵ гг. (Музей Победы؛ این موزه یک مجموعه یادبود منحصربفرد از آثار مربوط به قهرمانی‌ها و شجاعت‌های سربازان و مردم روسیه را به نمایش می‌گذارد که طی جنگ جهانی دوم رخ داد. موزه پیروزی در ماه مه ۱۹۹۵ توسط رئیس‌جمهوری وقت؛ بوریس یلتسین افتتاح شد. تصاویر، فیلم‌ها، اشیا، سنگرها، لباس‌ها و نشان‌های افتخار به شکل بسیار تأثیرگذار و زیبایی در این موزه مورد بازدید قرار می‌گیرند. موزه از تالارها و بخش‌های مختلف و باشکوهی تشکیل شده که بازدیدکننده را در فضای نبرد آن زمان قرار می‌دهد.^[۳۰]

موزه تساریتسینو Музей Царицыно؛ شامل مجموعه کاخ کاترین مربوط به قرن هجدم میلادی است. این مجموعه که برای بیش از بیست سال اقامتگاه کاترین؛ ملکه روسیه بوده ساخته معماران برجسته روس است. محوطه کاخ‌ها از پارک‌های بسیار زیبا، گذرگاه‌ها و پل‌ها و دریاچه و برکه‌های دیدنی تشکیل شده‌است. آثار ارائه شده در موزه ابتدا مربوط به موزه هنرهای تزیینی شوروی بود که بعدها دیگر آثار هنری روسی و خارجی نیز به آن اضافه شد. نمایشگاه‌های مختلف و پروژه‌های آموزشی هنری به ویژه مخصوص کودکان از برنامه‌های این مجموعه است. کاخ اصلی، باغ مجاور کاخ، خانه اپرا، چشمه‌ها، باغ سبز و خانه نان از جمله مکان‌هایی است که مورد بازدید عموم قرار می‌گیرند.^[۳۱]

موزه‌ها و مجموعه کلومنسکوئه Музей Коломенское؛ محل اقامت شاهزادگان روسی است که به قرن چهاردهم میلادی بازمی گردد. این مجموعه با معماری منحصربفرد از منظر هنری و تاریخی برای روسیه بسیار بااهمیت است. در این مجموعه کلیساهای متعددی از جمله کلیسای عروج قرار دارد که یکی از اولین کلیساهای سنگی با پایه چوبی ست که ساخت آن به سال ۱۵۳۲ میلادی برمی گردد. ساختمان کلیسا عمیقاً تحت تأثیر معماری سنتی شرق اروپاست و سال ۱۹۹۴ در فهرست میراث فرهنگی یونسکو قرار گرفت. در نزدیکی این کلیسا برج آب قرار دارد که در نوع خود دیدنی ست. قصر تزار الکسی میخاییلویچ از دیگر مکان‌های دیدنی این مجموعه به حساب می آید. معماری زیبای کلیساها و خانه‌های چوبی این مجموعه منحصربفرد و موزه‌های آن حاوی آثار تاریخی و هنری روسیه است. محوطه پیرامونی شامل باغ‌ها و دریاچه به رودخانه مسکو منتهی می‌شود. این مکان پذیرای بازدیدکنندگان بسیاری از داخل و خارج روسیه در فصول مختلف سال و همچنین محل گردهمایی نقاشان و هنرمندان برای خلق آثار هنری با الهام از معماری و طبیعت زیبای آن است.^[۳۲] در این مجموعه، بزرگ‌ترین جشنواره عسل هرساله برگزار می‌شود.^[۳۳]

نگارخانه[ویرایش]

• 

  میدان سرخ

• 

  کلیسای جامع سنت باسیل با گنبدهای پیازی رنگارنگش، امروزه به عنوان نماد مسکو و حتی روسیه شناخته می‌شود.

• 

  نمایی از کاخ کرملین و رودخانه مسکو. این کاخ هم‌اکنون اقامتگاه رسمی رئیس جمهور روسیه است.

• 

  کلیسای مسیح منجی

• 

  موزه دولتی تاریخ روسیه

• 

  نمایی از بلوار پاکروفسکی در بخش مرکزی مسکو. سفارت ایران در مسکو در این بلوار قرار دارد.

• 

  خیابان توِرسکایا یکی از قدیمی‌ترین و مشهورترین خیابان‌های مسکو و پنجمین خیابان گران در جهان است.^[۳۴]

• 

  دانشگاه دولتی مسکو

• 

  مرکز تجارت جهانی مسکو

• 

  نمای کرملین از منطقه اسماعیلوف

• 

  تصویر کلانشهر مسکو از فضا منتشر شده توسط ایستگاه فضایی بین‌المللی

• 

  نمایی از شهر مسکو در شب

• 

  تئاتر بولشوی از افتخارات فرهنگ و هنر روسیه است. این تالار پرشکوه در سال ۱۷۷۶ میلادی، به دستور کاترین کبیر، در شهر مسکو پایه‌گذاری شد.^[۳۵]

• 

  نمایی از خیابان آربات در عصر

• 

  مسجد جامع مسکو، بزرگترین مسجد اروپا، در سپتامبر ۲۰۱۵ توسط ولادیمیر پوتین افتتاح شد.

• 

  پارک گورکی که به پارک فرهنگ نیز شهرت دارد.

• 

  برج فدراسیون واقع در مرکز تجارت جهانی مسکو هم‌اکنون بلندترین آسمانخراش در اروپاست.

• 

  برج اوستانکینو بلندترین سازه ساخت دست بشر در قاره اروپا و هشتمین در کل جهان است.

• 

  ساختمان مرکزی کاگ‌ب در میدان لوبیانکا

شهرهای خواهرخوانده[ویرایش]

پکن  آستانه  آنکارا، ترکیه  باکو، جمهوری آذربایجان  برلین، آلمان  برست، بلاروس  بروکسل، بلژیک  بخارست، رومانی  شیکاگو، آمریکا  دونتسک، اوکراین  صوفیا، بلغارستان  دوسلدورف، آلمان[۳۶]  گنجه، جمهوری آذربایجان  اینگولشتات، آلمان  جاکارتا، اندونزی  جلگاوا، لتونی  خارکوف، اوکراین

کولومنا، روسیه  کراکوف، لهستان  لاپاز، بولیوی  لیموژ، فرانسه  لیوبلیانا، اسلونی  لندن، بریتانیا  مادرید، اسپانیا  مانیل، فیلیپین[۳۷]  ناریان-مار، روسیه  نیکوزیا، قبرس  پاریس، فرانسه  اسلونیک بورد، کرواسی  بانیا لوکا، بوسنی و هرزگوین  پراگ، جمهوری چک[۳۸]  رشت، ایران

ریک‌یاویک، ایسلند[۳۹]  تل‌آویو، اسرائیل  ریگا، لتونی  سائو پائولو، برزیل  تالین، استونی  تهران، ایران  تیرانا، آلبانی[۴۰][۴۱]  توکیو، ژاپن  تونس، تونس[۴۲]  اولان باتور، مغولستان  والنسین، فرانسه  وین، اتریش  ورشو، لهستان[۴۳]  ایروان، ارمنستان

من

استکهلم
نمای هوایی از گملا ستان، خپسبرون، ساختمان شهرداری استکهلم، ساختمان هوتوریت، اریکسون گلوب و کاخ سلطنتی استکهلم.
نشان دولتی
استکهلم
مختصات: ۵۹°۱۹′۴۶″ شمالی ۱۸°۴′۷″ شرقیمختصات: ۵۹°۱۹′۴۶″ شمالی ۱۸°۴′۷″ شرقی
کشور	سوئد
سرزمین‌های سوئد	سودرمانلاند و اوپلاند
استان‌های سوئد	استان استکهلم
شهرداری‌ها	۱۱[نمایش]
نخستین اشاره	۱۲۵۲
اجازه‌نامه	قرن ۱۳
مساحت[۲]
• شهرستان	۱۸۸ کیلومتر مربع (۷۳ مایل مربع)
• منطقه شهری	۳۸۱٫۶۳ کیلومتر مربع (۱۵۰ مایل مربع)
• منطقه کلان‌شهری	۶۵۱۹ کیلومتر مربع (۲٬۵۰۰ مایل مربع)
ارتفاع	۰ متر (۰ پا)
جمعیت (۳۱ دسامبر ۲۰۱۵)[۳][۴][۵]
• شهرستان	۹۰۹٬۹۷۶
• تراکم	۴٬۸۰۰/کیلومتر مربع (۱۳٬۰۰۰/مایل مربع)
• منطقهٔ شهری	۱٬۳۷۲٬۵۶۵
• تراکم شهری	۳۵۹۷/کیلومتر مربع (۹٬۳۲۰/مایل مربع)
• منطقهٔ کلان‌شهری	۲٬۱۹۲٬۴۳۳
• تراکم منطقهٔ کلان‌شهری	۳۴۰/کیلومتر مربع (۸۷۰/مایل مربع)
نام اهلیت	Stockholmare
منطقهٔ زمانی	زمان اروپای مرکزی (یوتی‌سی +۱)
• تابستان (DST)	ساعت تابستانی اروپای مرکزی (یوتی‌سی +۲)
Postal code	۱۰۰ ۰۰–۱۹۹ ۹۹
پیش‌شماره(های) تلفن	+۴۶–۸
وبگاه	www.stockholm.se

اِستُکهُلم (به سوئدی: Stockholm) پایتخت کشور سوئد و بزرگ‌ترین شهر این کشور و پرجمعیت‌ترین شهر در سرزمین‌های نوردیک است. جمعیت این شهر ۹۰۹٬۹۷۶ نفر است که با حومهٔ آن حدود ۱٬۳۷۲٬۵۶۵ نفر است.
مکان استکهلم برای نخستین بار در حماسه‌های اسکاندیناوی به نام آگنافیت ذکر شده‌است و نام آن در کتاب شعر هیمس‌کرینگلا اسنوری استورلوسون به آگنی شاه ربط داده شده‌است.^{[نیازمند منبع]}

جغرافیا[ویرایش]

این شهر به همراه حومه ۲٬۰۲۵٬۷۵۱ نفر جمعیت دارد.^[۶]

بخشی از محدودهٔ شهری استکهلم در اوپلاند و بخشی دیگر در سودرمان‌لاند قرار گرفته‌است.

استکهلم در تاریخ ۳۱ دسامبر ۲۰۰۶، ۷۸۲٫۸۸۵ نفر جمعیت داشت. جمعیت محدودهٔ کلان‌شهری استکهلم ۱٬۴ میلیون نفر است. مساحت شهر ۱۸۸ کیلومتر مربع است. شهر بر روی چهارده جزیره که با پل پیوند دارند بنا شده‌است و این شهر و پیرامونش ۲۴٫۰۰۰ جزیره دارد. به خاطر آب‌راه‌های زیاد موجود در استکهلم، آن را «ونیز شمال» نیز نامیده‌اند. طول روز در استکهلم در اوایل تابستان بیش از ۱۸ ساعت و در اواخر پاییز در حدود ۶ ساعت است.^[۷] این شهر به خاطر استفاده از وسایل نقلیه پاک و ترغیب مردم به استفاده از دوچرخه و حرکت به سمت حذف کربن از محیط شهری و البته به کارگیری از فناوری‌های پاک که سبب پایین آمدن میزان تولید آلاینده‌های زیست‌محیطی می‌شد به عنوان پایتخت سبز اروپا در سال ۲۰۱۰ میلادی انتخاب شد.

آمار[ویرایش]

بر اساس آمار ۲۲٪ جمعیت کلی کشور سوئد در استکهلم زندگی می‌کنند که ۲۹٪ تولید ناخالص ملی این کشور را شامل می‌شود. در دسامبر سال ۲۰۱۲ میلادی شمار ۲۰۱٬۸۲۱ خارجی در ین شهر زندگی می‌کنند که بیشترین شمار آن مربوط به اتباع فنلاندی (۱۷٬۵۷۹) و عراقی (۱۶٬۳۷۴) هستند. بیشترین زبان مورد تکلم در این شهر سوئدی، فنلاندی، عربی، کردی، ترکی، فارسی و بوسنیایی است.
این شهر با حومه شامل ۲۶ منطقه (شهرداری) است که مناطق استکهلم با جمعیت ۸۴۶٬۹۲۸ نفر پرجمعیت‌ترین منطقه این شهر است که پس از آن بوتشیرکا (۵۴٬۲۸۰) که در جنوب غربی استکهلم واقع شده‌است و دانده‌رید با جمعیت ۲۵٬۸۳۰ دومین و سومین مناطق پرجمعیت این شهر هستند.

سیاست[ویرایش]

مقر دولت و پارلمان سوئد و کاخ سلطنتی پادشاه سوئد، کارل گوستاف شانزدهم در استکهلم قرار گرفته‌اند. استکهلم همچنان یکی از پررشدترین پایتخت‌های اروپا است.

اقتصاد[ویرایش]

قریب به ۸۵٪ از ساکنان استکهلم در صنایع خدماتی و مشاغل بانکی فعال هستند. این شغل‌ها شامل شرکت‌های فناوری مانند آی‌بی‌ام، اریکسون و الکترولوکس و در مشاغل بانکی همانند شرکت خدمات ملی نوردیا، سوئدبانک، هندلسبانکن و شرکت خدمات مای اس‌ئی‌بی شاغل هستند. نبود نیروگاه‌های با سوخت فسیلی در این شهر سبب شده‌است که استکهلم پاک‌ترین کلان‌شهر جهان نام بگیرد. همچنین وجود شرکت‌های سهامی خاص همانند شرکت خدمات مالی اسکاندیا و شرکت بیمهٔ فولکسام (بزرگ‌ترین شرکت بیمه در کشور سوئد) در این شهر هم سبب درآمدزایی و هم اشتغال‌زایی بیشتر در این شهر‍ شده‌است.
یکی دیگر از موارد درآمدزای استکهلم، شرکت چندملیتی تولید پوشاک و لوازم آرایشی اچ اند ام است. گردشگری نیز یکی دیگر از بخش‌های مهم و تأثیرگذار در اقتصاد شهر است، به‌طوری‌که این شهر دهمین شهر پربازدید در قاره اروپا است.

مترو[ویرایش]

متروی استکهلم در سال ۱۹۳۳ تأسیس شده و هم‌اکنون دارای ۷ خط و ۱۰۰ ایستگاه می‌باشد.

آموزش[ویرایش]

آموزش دانشگاهی به صورت نوین در این شهر به قرن هجدهم میلادی باز می‌گردد که در این سده در این شهر به صورت آکادمیک در دانشگاه رشتهٔ پزشکی آموزش داده می‌شد. از دیگر پژوهش‌های آغازین در این شهر می‌توان به ساخت رصد خانه استکهلم در همین سده اشاره کرد. مؤسسه سلطنتی فناوری در سده نوزدهم با نام کوتاه شده KTH یا با آوا نوشت سوئدی (Kungliga Tekniska högskolan) در استکهلم ساخته شد که در این مکان آموزشی که امروزه یکی از مکان‌های آموزشی برتر جهان است رشته‌های همچون زیست‌فناوری، مهندسی برق، علوم رایانه، فناوری اطلاعات و ارتباطات، مهندسی شیمی و دیگر رشته‌ها تدریس می‌شود. از دیگر دانشگاه‌های این شهر می‌توان به دانشگاه استکهلم (دارنده چهار نشان در جایزه نوبل شیمی و دو نشان در جایزه نوبل ادبیات) دانشکده اقتصاد استکهلم، کالج سلطنتی موسیقی استکهلم و انستیتو پزشکی کارولینسکا که در رشته‌های پزشکی و فیزیولوژی جایزه نوبل را اهدا می‌کند.

فرهنگ[ویرایش]

ادبیات[ویرایش]

استکهلم دارای ادیبان زیادی می‌باشد که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به کارل میکل بلمان شاعر کتاب مانان، اگوست استریندبرگ نویسندهٔ اثر معروف اتاق سرخ و متاهل، یلمار سودربری، ایویند یانسون و اورت توب اشاره کرد.

ورزش[ویرایش]

محبوب‌ترین ورزش‌ها در شهر استکهلم، فوتبال و هاکی روی یخ هستند. پرطرفدارترین تیم‌های فوتبال در این شهر باشگاه فوتبال آی‌ای‌کی و دیور گاردن هستند. در هاکی روی یخ نیز باشگاه آی‌ای‌کی محبوب‌ترین باشگاه این شهر است. استکهلم تاکنون یک‌بار در سال ۱۹۱۲ میزبان بازی‌های المپیک تابستانی بوده‌است. همچنین این شهر در سال ۱۹۵۶ میزبان بازی‌های سوارکاری المپیک تابستانی بوده‌است. دیگر میزبانی‌های مهم این شهر میزبانی در المپیک کشورهای نوردیک در سال ۱۹۰۱ بوده‌است.

نگارخانه[ویرایش]

• 

  یک یدک‌کش در کانال هاماربی، استکهلم

• 

  نمای بامدادی از لنگرگاه خپسبرون

• 

  تالار کنسرت استکهلم هرساله میزبان مراسم اهدای جوایز نوبل است.

• 

  کاخ دروتنینگهلم، در جزیرهٔ لوان در حومهٔ استکهلم محل زندگی خانوادهٔ سلطنتی سوئد است.

برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع، با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بی‌منبع را می‌توان به چالش کشید و حذف کرد. (نوامبر ۲۰۱۹)

استانبول İstanbul
Metropolitan municipality
جهت عقربه‌های ساعت از بالا: شاخ طلایی مابین Karaköy و Sarayburnu داخل historic areas; برج دختر; nostalgic tram در خیابان استقلال، استانبول; منطقه تجاری Levent به‌همراهکاخ دلمه‌باغچه; Ortaköy Mosque جلو در پل بسفر; و ایا صوفیه.
استانبول Location within Turkey نمایش نقشه ترکیهنمایش نقشه اروپانمایش همه
مختصات: ۴۱°۰۰′۴۹″ شمالی ۲۸°۵۷′۱۸″ شرقیمختصات: ۴۱°۰۰′۴۹″ شمالی ۲۸°۵۷′۱۸″ شرقی
کشور	ترکیه
ناحیه	ناحیه مرمره
استان	استانبول
Provincial seat[الف]	Cağaloğlu, Fatih
Districts	۳۹
حکومت
• شهردار	اکرم امام‌اوغلو (حزب جمهوری‌خواه خلق)
• والی	Ali Yerlikaya
مساحت
• منطقه شهری	۱۵۳۹ کیلومتر مربع (۵۹۰ مایل مربع)
• منطقه کلان‌شهری	۵٬۳۴۳٫۲۲ کیلومتر مربع (۲٬۱۰۰ مایل مربع)
ارتفاع	۳۹ متر (۱۲۸ پا)
جمعیت (۳۱ دسامبر ۲۰۱۸)[۱]
• Metropolitan municipality	۱۵٬۰۶۷٬۷۲۴
• رتبه	اول
• تراکم منطقهٔ کلان‌شهری	۲٬۸۲۰/کیلومتر مربع (۷٬۳۰۰/مایل مربع)
نام اهلیت	Istanbulite (ترکی استانبولی: İstanbullu‎)
منطقهٔ زمانی	TRT (یوتی‌سی +۳)
کد پستی	34000 to ۳۴۹۹۰
پیش‌شماره(های) تلفن	212 (European side) 216 (Asian side)
پلاک خودرو	۳۴
GDP (Nominal)	2017[۲][۳]
– Total	دلار آمریکا 266 billion[۴] – 31% of Turkey –
– Per capita	دلار آمریکا ۱۸٬۰۰۰
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۷)	0.812[۵] – very high
دامنه سطح‌بالای عمومی جغرافیایی	.ist, .istanbul
وبگاه	ibb.istanbul www.istanbul.gov.tr
(i)(ii)(iii)(iv)

استانبول (به ترکی استانبولی: İstanbul) (نام پیشین: قسطنطنیه عربی‌شدهٔ کُنستانتینوپول، به‌معنای شهر کنستانتین) بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر در کشور ترکیه و مرکز فرهنگی و اقتصادی آن کشور است. جمعیت این شهر در آمار سال ۲۰۱۸ حدود ۱۵,۰۶۷,۷۲۴ نفر گزارش شده است. استانبول بزرگ‌ترین کلان‌شهر اروپا و دومین کلان‌شهر بزرگ خاورمیانه پس از قاهره محسوب می‌شود.^[۸][۹] این شهر در کنار تنگه بسفر، دریای مرمره و دریای سیاه قرار دارد. تنگه بسفر دو قارهٔ آسیا و اروپا را از یکدیگر جدا می‌کند و استانبول تنها شهر بزرگ جهان است که در دو قارهٔ جهان گسترده شده‌است. بندر طبیعی شاخ طلایی یا خلیج در این شهر واقع است.

این کلان‌شهر به عنوان پایتخت فرهنگ اروپا در سال ۲۰۱۰ انتخاب شد. همچنین از لحاظ تعداد گردشگران خارجی سومین شهر توریستی جهان در ۲۰۱۰ به‌شمار می‌رفت.

بسیاری از کشورها از جمله ایران در این شهر دارای کنسولگری هستند.

استانبول یادگار دوران امپراتوری روم و بعد از آن امپراتوری عثمانی است و اثار برجسته ای از ان دوران به جا مانده مانند موزه ایاصوفیه(کلیسای بزرگ ارتدکس شرقی که در دوران ژوستینین امپراتور روم ساخته شد و سپس در زمان عثمانی تبدیل به مسجد شد و پس از روی کار امدن جمهوری ترکیه به موزه تبدیل شد) و مسجد سلطان احمد که شاهکار معماری اسلامی و عثمانی است.

نام[ویرایش]

پس از آنکه کنستانتین کبیر این شهر را به عنوان پایتخت جدید شرقی امپراتوری روم برگزید، این شهر نزد مردم به کنستانتینوپل به معنای «شهر کنستانتین» معروف گشت. اگرچه کنستانتین سعی کرد نام Nea Roma به معنای «رم جدید» را بر آن نهد، اما این نام نزد مردم مقبول نشد و فراگیر نگشت. مسلمانان که از قدیم با رومیان مراوده داشتند، این شهر را قسطنطنیه یا قسطنطینیه نامیدند. نام دیگر شهر استانبول بود که از عبارت یونانی εἰς τὴν Πόλιν (با تلفظ ایستیم بولین) به معنای «به سوی شهر» گرفته شده بود. در سال ۱۷۷۰ میلادی سلطان مصطفی سوم با ضرب سکه‌هایی که روی آن نام اسلامبول (اسلام‌شهر) نقش بسته بود، تلاش کرد این نام را فراگیر کند. در دورهٔ جمهوریت و از روز ۲۸ مارس سال ۱۹۳۰ ادارهٔ پست ترکیه از تمامی کشورهای جهان خواست تا در مکاتبات خود از نام استانبول استفاده کنند.

اسامی تاریخی استانبول[ویرایش]

بیزانتیوم آگوستا آنتونینا

رم جدید کنستانتینوپل

استیمبول اسلامبول

القاب استانبول در دوره عثمانی[ویرایش]

دارالسعادت

دارعالیه

درب قرمز (آل قاپی)

پایتخت

اسامی قدیمی استانبول در زبان‌های مختلف[ویرایش]

زبان‌های اسکاندیناوی: میکلاگارد (شهر بزرگ) زبان‌های اسلاوی: تزارگراد (شهر پادشاه)

عربی: رومیة الکُبری (شهر بزرگ رومیان) عبری: کوشتاندینا (قسطنطنیه)

تاریخچه[ویرایش]

نوشتار اصلی: تاریخ استانبول

دوران باستان[ویرایش]

اولین نشانه‌های سکونت انسان در استانبول متعلق به عصر مفرغ است نشانه‌هایی از سکونت انسان عهد مفرغ در فکرتپه واقع در بخش آسیایی استانبول پیدا شده‌است. همچنین نشانه‌هایی از سکونت فنیقی‌ها در کادیکوی موجود است.

دوره بیزانس[ویرایش]

مستعمره نشین‌های یونانی مگارا در سال ۶۶۷ قبل از میلاد این شهر را بنا نهادند و به افتخار پادشاه خود بیزانس نام آن را بیزانتیوم نهادند. در زمان جنگ‌های میان امپراتوری هخامنشی ایرانیان به رهبری داریوش بزرگ در خلال جنگ‌هایشان با یونانیان شهر بیزانس را به تصرف خود درآوردند که تا پایان زمان سلطنت اردشیر درازدست همچنان در اختیار ایرانیان باقی‌ماند و ایرانیان تا سال ۱۹۶ که امپراتوری روم بر این شهر تسلط یافت، بر بیزانس حکومت می‌کردند.

امپراتوری روم شرقی[ویرایش]

در سال ۱۹۶ میلادی رومیان بر بیزانس مسلط شده و شهر رو به خرابی نهاد به خصوص آنکه رومیان پایتخت جدید خود را به نیکومدیا (کوجاالی کنونی) منتقل نموده بودند. در این سال‌ها گروه‌های بزرگی از رومیان به بیزانس (استانبول فعلی) مهاجرت کردند. موقعیت سوق‌الجیشی بیزانس امپراتور کنستانتین بزرگ را واداشت تا در سال ۳۳۰ رم جدید را در محل بیزانتیوم به عنوان پایتخت امپراتوری روم شرقی بنا نهد که پس از مرگ وی این شهر قسطنطنیه یا کنستانتینوپولیس نامیده شد و نام روم جدید به فراموشی سپرده شد.

امپراتوری عثمانی[ویرایش]

در ۲۹ ماه مه سال ۱۴۵۳ سلطان محمد دوم فاتح بعد از ۵۳ روز محاصره در حالی وارد قسطنطنیه شد که توپ او یک حفره بسیار عظیم و بزرگی را در دیوارهای قسطنطنیه ایجاد کرد. محل این حفره امروزه به توپکاپی (دروازه توپ) معروف است. سلطان محمد فاتح پس از فتح استانبول آن را به عنوان سومین پایتخت امپراتوری عثمانی اعلام نمود. پس از فتح استانبول سلطان محمد فاتح کاخ توپکاپی و بازار استانبول را بنا می‌نهد و مدارس، حمامها و بناهای زیادی در شهر ایجاد می‌کند. نقش معمار سینان در خلق آثار معماری این دوره برجسته بوده‌است.

جمهوری ترکیه[ویرایش]

زمانی که جمهوری ترکیه در سال ۱۹۲۳ تشکیل شد پایتخت آن از استانبول به آنکارا تغییر پیدا کرد. اما استانبول محوریت خود به عنوان مرکز تجاری، صنعتی ترکیه را حفظ نمود و هم‌اکنون نیز بزرگترین شهر ترکیه می‌باشد.

جغرافیا[ویرایش]

استانبول در ساحل دریای مرمره قرار دارد و تنگه بسفر که این دریا را به دریای سیاه متصل می‌کند، از وسط این شهر می‌گذرد. بخش غربی شهر در قاره اروپا (شبه جزیره تراکیه) و بخش شرقی آن در آسیا (شبه جزیره آناتولی) واقع است. وسعت شهر استانبول ۱۵۳۹ کیلومترمربع است.

زمین‌شناسی[ویرایش]

استانبول نزدیک گسل آناتولی شمالی واقع شده‌است این گسل از شبه جزیره آناتولی تا دریای مرمره ادامه دارد. دو صفحه از طبقات زمین‌شناسی، آفریقا و اروپا-آسیا به یکدیگر فشار می‌آورند این خط مرزی مسئول چند لرزش و لغزش مهلک در تاریخ معاصر بوده‌است. در سال ۱۵۰۹ زمین لرزه‌ای مهیب موجب ایجاد سونامی شد و دیوارهای ساحلی شهر را تخریب و بیش از ۱۰۰ مسجد را ویران نمود و موجب کشته شدن ۱۰۰۰۰ نفر شد. در سال ۱۷۶۶ مسجد ایوب کاملاً تخریب گشت. در سال ۱۸۹۴ لرزش بسیاری از قسمت‌های بازار بزرگ استانبول را نابود کرد. یک لرزش در ماه اوت سال ۱۹۹۹ در کوجاالی در ۱۰۰ کیلومتری شرق استانبول موجب مرگ، ۱۸۰۰۰ نفر شد.

آب و هوا[ویرایش]

تابستان‌های گرم و مرطوب و زمستان‌های سرد، بارانی و برفی ویژگی آب و هوای استانبول است. میزان بارش سالیانه استانبول به‌طور میانگین ۸۷۰ میلی‌متر است. میزان رطوبت نیز اغلب زیاد است.

به‌طور متوسط بیشترین درجه حرارت در طول ماه‌های مختلف زمستان بین ۷ درجه تا ۹ درجه سلسیوس است. بارش برف در استانبول برای یک یا دو هفته در طول فصل زمستان عادی است؛ اما یکی از این بارش‌ها می‌تواند سنگین باشد. غالباً این بارش در بین ماه‌های دسامبر و مارس رخ می‌دهد.

در ماه‌های تابستان از ژوئن تا انتهای سپتامبر به‌طور میانگین درجه حرارت روزها از ۲۸ سلسیوس شروع می‌شود. گرمترین ماه، ژوئیه با متوسط درجه حرارت ۲۳٫۲ درجه سلسیوس و سردترین ماه، ژانویه با متوسط درجه حرارت ۵٫۴ درجه سلسیوس است. بالاترین درجه حرارت ثبت شده در استانبول ۴۰٫۵ درجه سلسیوس در اوت سال ۲۰۰۰ و پائین‌ترین درجه حرارت -۱۶٫۱ درجه سلسیوس در فوریه سال ۱۹۲۷ بوده‌است.

این شهر تا حدودی بادخیز است و به‌طور متوسط (میانگین) سرعت بادی حدود ۱۷ کیلومتر در ساعت دارد. تابستان خشک‌ترین فصل است، هر چند تابستان‌ها هم بارش باران وجود دارد.

ماه	ژانویه	فوریه	مارس	آوریل	می	ژوئن	ژوئیه	اوت	سپتامبر	اکتبر	نوامبر	دسامبر
میانگین بیشترین دما °C	۹	۹	۱۱	۱۶	۲۱	۲۶	۳۰	۳۱	۲۵	۲۱	۱۵	۱۱
میانگین کمترین دما °C	۳	۲	۳	۷	۱۲	۱۶	۱۸	۲۰	۱۵	۱۲	۹	۵

بافت شهر[ویرایش]

نواحی استانبول به ۳ قسمت اصلی تقسیم می‌شود:

• شبه جزیره تاریخی استانبول قدیمی بخش‌ها و نواحی امین اونو و فاتح را در بر می‌گیرد. این مناطق در سواحل شمالی شاخ طلایی (خلیج) واقع شده‌اند که مرکز قدیمی شهر را از قسمت‌های شمالی و جوان‌تر سمت اروپایی جدا و متمرکز می‌کند. شبه جزیره تاریخی با دیواره‌های قسطنطنیه در غرب به انتها می‌رسد. شبه جزیره توسط دریای مرمره در جنوب و بسفر در شرق احاطه شده‌است.
• شمال شاخ طلایی، مناطق تاریخی بِی اُوغلو (Beyoğlu) و بِشیکتاش (Beşiktaş) هستند که محل اسکان آخرین سلطان بوده و زنجیره‌ای از روستاهای سابق مانند اُورتاکوی (Ortaköy) و بِبِک (Bebek) در میان سواحل بسفر ادامه می‌یابد. در بخش‌های اروپایی و آسیایی بسفر، استانبولی‌های ثروتمند عمارت‌های بزرگ چوبی زیبایی را ساخته‌اند که این عمارت و ساختمان‌ها یالی (Yalı) نامیده می‌شوند که به عنوان اقامتگاه تابستانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• مناطق اوسکودار (Üsküdar) و کادیکوی (Kadıköy) که در سمت آسیایی قرار گرفته‌اند، در واقع شهرهای مستقلی هستند و امروزه مناطق تجاری و مسکونی مدرنی در آن‌ها ایجاد شده و حدود یک سوم از جمعیت استانبول در خود جای داده‌است.

افزایش رشد اداره و ساختمان‌های مسکونی به‌طور غالب در مناطق شمالی سمت اروپایی متمرکز گشته‌است و بخصوص در زمینه تجارت و مراکز خرید ماسلاک (Maslak)، لِوَنت (Levent) و اِتیلَر (Etiler) که بین پل بُسفُر (Boğaziçi Köprüsü) و پل سلطان محمد فاتح (Fatih Sultan Mehmet Köprüsü) قرار گرفته‌اند، شهرت خاصی دارند.

روش زندگی[ویرایش]

فعالیت فرهنگی، جهانگردی و تجارت و بازرگانی به اهمیت زندگی در شهر ادامه خواهند داد. در حالیکه، رشد جمعیت، ترافیک، جلوگیری از تخریب خانه سازی، تجدید و نوسازی تاریخی ساختمان‌ها و عمارات و طراحی کردن یک جاده حمل و نقلی سوم به بوسفروس به‌طور ممتد، به وجود خواهد آمد. زندگی روزانه در استانبول رنگارنگ و در حال جنبش و ادامه‌است همراه با دقت بسیار در نگهداری روم، روم شرقی و عمارت‌های ترکی. استانبول اغلب اوقات مرکز و پایتخت ترکیه در مواقع تجارت، پذیرایی، سرگرمی، فرهنگی، آموزشی، خرید، جهانگردی و هنری به‌شمار می‌آید. بیش از نیمی از جمعیت در قسمت اروپایی زندگی و کار می‌کنند. گروه بزرگی از مردم در مناطق مسکونی، قسمت آناتولیایی زندگی می‌کنند و از پل‌ها و گذرگاه‌ها برای رفتن به کار در شهر استفاده می‌کنند.

استانبول در دوره‌های اجتماعی، فرهنگی و فعالیت‌های تجارتی و بازرگانی قوی آن به‌طور زیادی افزایش تنوع و رنگ دارد. در امتداد رستوران‌های ترک، خاوردور و روش‌های پخت (خوراک‌ها) در حال رشد می‌باشد در کنار بسیاری از گروه‌ها به صورت جدید رستوران‌هایی افتتاح شده‌اند. در صورتی‌که ستاره‌های مشهور دنیای موسیقی پاپ ورزشگاه‌ها را از جمعیت پر می‌کردند، فعالیت‌هایی مثل اُپرا، رقص ورزشی و هنری باله و تئاتر در سراسر سال ادامه داشت.

در طول فستیوال‌های فصلی ارکسترهای مشهور دنیا، آوازهای دسته جمعی و گروهی، کنسرت‌ها و اثرات جاز در بیشتر مواقع می‌توانند در یک خانه کامل هم اجرا شوند. نمایش‌ها در گروهی از مکان‌ها مانند بخش‌های تاریخی مانند حاجی ایرن، برج روملی حصاری، یدیکول، حیاط محله توپ خانه و پارک گلانه به خوبی مرکز فرهنگی آتاترک، سالن کنسرت جمال رشید ری و سالن‌های مدرن و جدید تئاتر و دیگر فضاهای آزاد برگزار می‌شود. برای مواردی مثل زندگی شبانه، تعدادی از باشگاه‌های ورزشی، دیسکوها، بارها (مشروب فروشی‌ها)، چادرهای صحرایی، نمایشگاه‌ها و رستوران‌ها با موزیک همراه هستند. تعداد کلوپ‌ها رستوران‌ها و دیکسوها افزایش یافته و به محل‌های فضای باز در تابستان منتقل می‌شوند.

خانه‌های سنتی که یالی (Yalı)نامیده می‌شوند را می‌توان در طول تورهای قایق‌سواری بوسفروس مشاهده کرد. زیر ساخت‌های شهرنشینی دایماً در حال تغییر و تحول است. ساختمان‌های سنتی عثمانی از چوب ساخته شده بودند. در دهه‌های پیشین تعداد زیادی از ساختارهای بلند در نزدیک شهر ساخته شده بودند که این عمل رشد سریع جمعیت را منجر شد. با محاصره شدن شهرها مردم به استانبول به عنوان شهری با سرعت رشد سریع جذب شدند. موفقیت و پیروزی‌های زیر ساختاری تا اواسط سال ۱۹۹۰ شامل تجزیه و تحلیل مشکل فضولات بهبود شرایط ترافیک و بهبود کیفیت هوا با توجه افزایش استفاده از گاز طبیعی می‌باشد. علی‌رغم، بوجودآمدن آلودگی هوا و آب توسط تعداد زیادی از کارخانه‌ها، وسایل نقلیه موتوری و خانواده‌های خصوصی، آلودگی هوا توسط ترافیک به نگرانی جمعیت استانبول اضافه می‌کند. بیماری‌های چون برونشیت و آسم به‌طور معمول در میان ساکنین مناطق بزرگ‌تر و وسیعتر شهر کمتر مشاهده می‌شود زیرا که تراکم جمعیت در نزدیکی این مناطق کمتر است.

استراحت و تفریح[ویرایش]

بیشتر مکان‌های عمومی برای شنا کردن در شهر در باکرکوی (Bakırköy)، کوچوک چِکمِجه (Küçükçekmece) ساریَر (sarıyer) و تنگه بوآز (Boğaz) یا جزایر استانبول می‌باشند. در بیرون شهر جزایر پرنس (Prens Adaları) دریای مرمر، سیلیوری (Silivri) و توزلا (Tuzla) مانند کیلیوس و شیله (Şile)در دریای سیاه وجود دارد. جزایر پرَنس (Prens Adaları) گروهی از جزایر دریای مرمر، جنوب کارتال (Kartal)پَندیک (Pendik) هستند. کاج و سبک نئوکلاسیک کاج سنگی (چوبی) و هنر عصر جدید روش عمارت‌های بزرگ تابستانی عصر عثمانی از قرن‌های نوزدهم و بیستم، کالسکه‌های اسبی (وسایل نقلیه موتوری مجاز نبودند) و رستوران‌های ماهی یک هدف عمومی را تشکیل می‌دهند. آن‌ها می‌توانند توسط معبر قایق‌ها و معبرهای پر سرعت دنیز اوتوبوسو از امینونو و کارتال برسند. ۹ جزیره، در ۴ منطقه قرار گرفته‌است. سیله یک منطقه و پناهگاه ساحلی ساخته شده و مشهور ترکیه در دریای سیاه، در ۵۰ کیلومتری استانبول است. کیلیوس یک پناهگاه ساحلی آرام است که از درب شمالی اروپایی بوسفروس در دریای سیاه دور نیست. محل خوبی برای شنا کردن است و در سال‌های گذشته در میان ساکنین استانبول به عنوان مکانی برای گردش عمومی بوده‌است. کیلیوس یک پارک ساحلی همراه با رستوران‌ها (ماهی) می‌باشد. مجله «نیوزویک» اخیراً استانبول را شهر متصل‌کننده اروپا نامیده‌است. بعد از چند دهه از سعی در رسیدن شرقی، افتخارات استانبول در کشف مجدد از یک شناخت مدرن و جدید بود، قسمت اروپایی آن از سردترین شهرها در دنیا بوده‌است. زیبایی‌های زیادی وجود دارد، هنوزه شهر هوای ابری همراه با بازارها، کلیساهای روم شرقی و عمارات عثمانی را دارا می‌باشد. استانبول دارای مراکز خرید متعددی می‌باشد. یکی از این بازارهای بسیار قدیمی، بازار بزرگ استانبول می‌باشد که در سال ۱۴۶۱ ساخته شده‌است و در میان بزرگترین و قدیمی‌ترین بازارهای جهانی جای دارد. بازار محمد پاشا نیز بازار روباز بزرگی بین بازار بزرگ و بازار مصری است که از سال ۱۶۶۰ بازار بزرگ ادویه استانبول می‌باشد.

علاوه بر این مراکز خرید سنتی، مراکز خرید بزرگ و مدرنی نیز در استانبول ساخته شده‌اند، به عنوان مثال مرکز خرید جواهر که در سال ۲۰۰۵ و در منطقه شیشلی افتتاح شده‌است. در خیابان‌ها و کوچه پس کوچه‌های استانبول نیز انواع رستوران‌ها و کافه‌ها برای هر سلیقه ای وجود دارد. اکثر رستورانهایی که در آن‌ها غذاهای بین‌المللی سرو می‌کنند در مناطق بی اغلو، بشیکتاش، شیشلی و کادیکوی قرار دارند.

یکی از معروف‌ترین خیابان‌های استانبول، خیابان استقلال ISTIKLAL می‌باشد که در قسمت جنوبی میدان تکسیم قرار گرفته‌است و در آن انواع فروشگاه‌ها با برندهای بین‌المللی و ترک، رستوران‌ها و کلاب‌های متنوعی وجود دارد و یکی از تفریحات گردشگران در استانبول، قدم زدن در این خیابان و صرف غذا و نوشیدنی در رستوران‌ها و کافه‌های آن می‌باشد.

جمعیت‌شناسی[ویرایش]

ریشه شهرنشینی استانبول توسط بسیاری از جوامع شکل گرفته‌است. اغلب جمعیت استانبول را ترکان استانبولی و بیشتر مذهب جمعیت اسلام است.^[۱۰] اقلیت‌های مذهبی عبارت‌اند از کلیسای مسیحیان شرقی ارتدکس، کلیسای وابسته به پاپ ارمنیان مسیحی (ارامنه) و یهودیان سفاردی در دهکده‌های کوچک استانبول، ارمنیان، یهودیان و یونیان ساکن هستند.

در برخی از قسمت‌ها مانند کوزگونجوک یک کلیسای ارمنیان بعد از یک کنیسه یهودیان وجود دارد و در بخش‌های دیگر جاده یک کلیسای ارتدکس یونان در نزدیکی یک مسجد به چشم می‌خورد. جایگاه رئیس قسطنطنیه، رهبر روحانی و معنوی کلیسای ارتدکس قسطنطنیه در استانبول است. همچنین براساس آن جا، اسقف اعظم جامعه ترکیه (کلیسای شرقی ارتدکس)، یک اسقف اعظم کلیسای ارمنیان وابسته به پاپ و ترکیه بزرگ در آن جا یعنی استانبول می‌باشد.

شهر به صورت سنتی، جایگاه رئیس جهانی است، برای بیشتر کلیساهای ارتدکس و اسقف اعظم ارامنه مانند اسقف اعظم جامعه ارتدکس ترکیه همین‌طور است. اقلیت‌های یونانی و ارمنی بعد از تغییرات جنگ جهانی اول که به تبعیض و تفرقه و سرکوب دایمی منجر گردید هنوز در استانبول زندگی می‌کنند. در سال ۱۹۴۲ یک مالیات ویژه تعیین شده بود. در سال ۱۹۶۴ تمام یونانی‌ها (در حدود ۰۰۰/۱۰۰ نفر) بدون شهروند شدن ترکیه از ترکیه برگردانده شدند. امروزه بیشتر یونانی‌های ترکی و ارامنه در استانبول یا در نزدیکی استانبول زندگی می‌کنند.

رشد جمعیت[ویرایش]

جمعیت شهرهای بزرگی در طول ۲۵ سال بین سال‌های ۱۹۸۰ و ۲۰۰۵ بیشتر از ۳ برابر شده‌است. ۶۵ درصد از تمام استانبولی‌ها در بخش اروپایی و نزدیک به ۳۵ درصد در بخش آسیایی زندگی می‌کنند.

در سال ۱۹۱۴ افزایش جمعیت با تکان و لرزش بیش از ۵۰ درصدی با توجه به مطالعات برآورده شده‌است. تعداد زیادی از سال ۱۹۲۷ تا سال ۲۰۰۰ مورد سرشماری و آمار قرار گرفته‌اند. تعداد زیادی از سال ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ براساس محاسبات پیش‌بینی شده‌اند. جمعیت استانبول بین سال‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۸۵ به ۲ برابر رسید.

&nbsp؛ سال جمعیت ۳۳۰ ۴۰٬۰۰۰ ۴۰۰ ۴۰۰٬۰۰۰ ۵۳۰ ۵۵۰٬۰۰۰ ۵۴۵ ۳۵۰٬۰۰۰ ۷۱۵ ۳۰۰٬۰۰۰ ۹۵۰ ۴۰۰٬۰۰۰ ۱۲۰۰ ۱۵۰٬۰۰۰ ۱۴۵۳ ۳۶٬۰۰۰ ۱۴۷۷ ۷۵٬۰۰۰ ۱۵۶۶ ۶۰۰٬۰۰۰ ۱۸۱۷ ۵۰۰٬۰۰۰ ۱۸۶۰ ۷۱۵٬۰۰۰ ۱۸۸۵ ۸۷۳٬۵۷۰ ۱۸۹۰ ۸۷۴٬۰۰۰ ۱۸۹۷ ۱٬۰۵۹٬۰۰۰ ۱۹۰۱ ۹۴۲٬۹۰۰ ۱۹۱۴ ۹۰۹٬۹۷۸

سال جمعیت ۱۹۲۷ اکتبر ۶۸۰٬۸۵۷ ۱۹۳۵ اکتبر ۷۴۱٬۱۴۸ ۱۹۴۰ اکتبر ۷۹۳٬۹۴۹ ۱۹۴۵ اکتبر ۸۶۰٬۵۵۸ ۱۹۵۰ اکتبر ۹۸۳٬۰۴۱ ۱۹۵۵ اکتبر ۱٬۲۶۸٬۷۷۱ ۱۹۶۰ اکتبر ۱٬۴۶۶٬۵۳۵ ۱۹۶۵ اکتبر ۱٬۷۴۲٬۹۷۸ ۱۹۷۰ اکتبر ۲٬۱۳۲٬۴۰۷ ۱۹۷۵ اکتبر ۲٬۵۴۷٬۳۶۴ ۱۹۸۰ اکتبر ۲٬۷۷۲٬۷۰۸ ۱۹۸۵ اکتبر ۵٬۴۷۵٬۹۸۲ ۱۹۹۰ اکتبر ۶٬۶۲۰٬۲۴۱ ۱۹۹۷ نوامبر ۸٬۲۶۰٬۴۳۸ ۲۰۰۰ اکتبر ۸٬۸۰۳٬۴۶۸ ۲۰۰۵ ژانویه ۹٬۷۹۷٬۵۳۶ ۲۰۰۶ ژانویه ۱۰٬۰۳۴٬۸۳۰ ۲۰۱۰ ژانویه ۱۳٬۲۵۶٬۰۰۰

مذهب[ویرایش]

اکثریت قریب به اتفاق مردم در سراسر ترکیه و در استانبول، مسلمان، و به‌طور خاص اهل سنت هستند. بسیاری از سنی‌ها به دنبال مکتب حنفی از تفکر اسلامی هستند، اگر چه حدود ۱۵ درصد از اهل سنت ترکیه به ویژه کردهای شرق فرات از فقه شافعی پیروی می‌کنند. بزرگترین مذهب غیر سنی مسلمان ترکیه علویان با بیش از ۷٬۵ میلیون نفر جمعیت در ترکیه هستند که یک سوم از همه علویان ترک در استانبول زندگی می‌کنند.^[۱۱]

مساجد استانبول[ویرایش]

شهر تاریخی استانبول مساجد باشکوهی را در دل خود جا داده‌است که ساختار آن‌ها باورها و معماری دوره‌های مختلف تاریخی را که بر این شهر حکومت می‌کردند، به نمایش می‌گذارند.

تقریباً تمام مساجد سلطنتی استانبول که به فرمان سلطان‌ها در دورهٔ حکومت عثمانی ساخته شده‌اند معماری مشترکی دارند و شامل گنبد، محراب، مناره و حیاط هستند و همچنین مجموعهٔ مسجد که آن را کلیه می‌نامند. کلیه‌ها شامل مرکزی برای مداوای بیماران بودند که آن را «دارالشفا» می‌نامیدند و همچنین حمام عمومی، کاروان‌سرا، مطبخ، مدرسه و دارالقرآن. این مراکز به اقتضای نیازهای مذهبی و فرهنگی شکل گرفته بودند.

مسجد سلیمانیه، مسجد آبی و مسجد جدید از جمله مساجد زیبای این شهر توریست پسند هستند که هر ساله با استقبال گستردهٔ گردشگران روبه‌رو می‌شوند.

مسجد ایاصوفیه[ویرایش]

ایاصوفیه در سال ۳۶۰ به عنوان کلیسای بزرگ ساخته شد و در طی سال‌ها دستخوش تغییراتی شد تا در تاریخ ۱۴۵۳ به دستور سلطان عثمانی به مسجد تبدیل و تا تاریخ ۱۹۳۱ مسجد باقی ماند. در سال ۱۹۳۱ به دلیل معماری غنی و تاریخی و تاریخ نهفته در بنا، ایاصوفیه به دستور آتاتورک به موزه تبدیل شد.

مسجد سلیمانیه[ویرایش]

همان‌طور که از نام آن برمی‌آید مسجد سلیمانیه به دستور سلطان سلیمان معروف به سلیمان محتشم و به دست معمار سلطنتی نامدار «معمار سینان» بنا شد. این مسجد بین سال‌های ۱۵۵۰ تا ۱۵۵۷ میلادی بنا شد و هنوز هم قسمت‌های زیادی از مجموعهٔ آن سالم مانده‌اند و بخش‌هایی مثل حمام ترکی سلیمانیه قابل استفاده هستند.

از قسمت‌های خاص این مسجد که برای گردشگران جذابیت بالایی دارد قبرستان مسجد است که مقبرهٔ سلطان سلیمان و همسرش خرم سلطان در آن قرار دارد. این مسجد روی تپهٔ سوم از هفت تپهٔ استانبول بنا شده و دید زیبایی از شهر را به گردشگران می‌دهد.

مسجد اورتاکوی[ویرایش]

مسجدی زیباست که در قرن ۱۸ ام توسط آقا محمود، داماد وزیر بزرگ ابراهیم پاشا، تنها کمی آنطرف تر از پل بسفر بنا شد.

مسجد آبی[ویرایش]

مسجد سلطان احمد که آن را به نام مسجد آبی می‌شناسند یکی از زیباترین مسجدهای استانبول است که در فصل‌های پر گردشگر، گردشگران برای بازدید از آن در صف‌های طولانی منتظر می‌مانند. مسجد آبی ترکیبی از عناصر معماری دورهٔ بیزانس و عثمانی را به نمایش می‌گذارد و نورپردازی خیره‌کنندهٔ آن در شب این مسجد را یکی از سوژه‌های پر طرفدار برای عکاسی می‌کند. مسجد سلطان احمد پس از گذشت سال‌ها یک مسجد فعال است و برای عبادت مورد استفاد قرار می‌گیرد. از شاخصه‌های این مسجد گنبد بزرگ به ارتفاع ۴۵ متر آن است که به انضمام ۴ منارهٔ آن نمای زیبایی می‌سازد. کاشی‌کاری‌های هنرمندانه، خوشنویسی‌های داخل گنبد و نقاشی‌های مسجد آبی بسیار معروف هستند.

مسجد جدید[ویرایش]

مسجد جدید علی‌رغم نامی که دارد مسجدی ۴۰۰ ساله است که به دستور صفیه والده سلطان، مادر سلطان محمد سوم ساخت آن آغاز شد اما اتمام و تکمیل بنای مسجد تا ۶ والده سلطان دیگر به درازا کشید.

این مسجد میزبان ۶۶ گنبد بزرگ و کوچک است و در قسمت شاخ طلایی استانبول قرار دارد.

مسجد رستم پاشا[ویرایش]

استانبول در بین سال‌های ۱۵۶۱ الی ۱۵۶۳ به وسیله ثروت وقفی خود رستم پاشا ساخته شد. این مسجد نمونه‌ای مهم و شناخته شده از سرامیک کاری ایزنیک در استانبول می‌باشد و در واقع سرامیک کاری ایزنیک امضای معماری و تزئین عثمانی و بازگوی سیاست، تاریخ و داستان‌های دوره سلاطین عثمانی است.

اقتصاد[ویرایش]

استانبول همیشه مرکز زندگی اقتصادی کشور بوده‌است که این به خاطر موقعیت اتصالی بین‌المللی راه‌های مرزی زمینی و دریایی می‌باشد. آن تقریباً ۲۰ درصد از کار صنعتی ترکیه و ۳۸ درصد از فضای کاری صنعتی ترکیه را شامل می‌شود. به‌علاوه ۵۵ درصد از تولیدات شهر ترکیه از تجارت و دادوستد و ۴۵ درصد از دادوستد کشور از عمده فروشی و ۲/۲۱ درصد تولیدات ترکیه از فراورده‌های انبوه ملی بدست می‌آید. ۴۰ درصد از مالیات‌های جمع‌آوری شده در ترکیه و ۵/۲۷ درصد از محصولات ملی ترکیه‌است. تا سال ۱۹۸۰، تولید ناخالص ملی (GDP) استانبول به‌طور میانگین در یک سال ۵ درصد رشد داشته‌است.

دراواخر دهه سال ۱۹۹۰ اقتصاد ترکیه و استانبول به‌طور خاص دچار دو شوک مهم و اساسی شد. اول، بحران اقتصادی آسیایی بین ژوئیه ۱۹۹۷ و شروع سال ۱۹۹۸، بحران روسیه بین اوت ۱۹۹۸ و اواسط ۱۹۹۹ اثرات منفی در تمام قسمت‌های اقتصادی داشت به خصوص در میان صادرات، بر این اساس، یک شکل‌گیری جدید و مجدد اقتصادی استانبول در شروع و اواسط ۱۹۹۹ مشاهده شد.

زمین لرزه‌ای که مرکز آن در کجااِلی (Kocaeli) بود در ۱۷ اوت ۱۹۹۹، با دومین شوک بزرگ اقتصادی برای شهر از شرق بعد از بحران موجود در روسیه ترکیب شد.

بخشی از کاهش نیروی انسانی و سرمایه به علت بلای طبیعی، یک کاهش در GDP حدوداً ۲ درصدی بوده‌است. با وجود این رکود اقتصادی، اقتصاد استانبول در سال‌های اخیر بهبودی یافته‌است. امروزه استانبول مرکز صنعتی ترکیه‌است. بسیاری از نقشه‌ها و طرح‌های تولیدی اصلی در شهر متمرکز شده‌است. استانبول و ایالات اطراف آن کتان، میوه، روغن زیتون، ابریشم و تنباکو تولید می‌کنند. فراورده‌های غذایی، تولید منسوجات، محصولات روغنی، مواد لاستیکی و فلزی، چرم، مواد شیمیایی، الکترونیکی، شیشه‌ای، ماشینی، کاغذ و محصولات کاغذی و نوشیدنی‌های الکلی از تولیدات صنعتی مهم شهر می‌باشند.

چشم‌انداز اصلی دیگر از اقتصاد استانبول (Tourism) گردشگری و جهانگردی است. هزاران هتل و صنعت‌های دیگر مرتبط با جهانگردی در استانبول وجود دارد که به گردشگران و بازدیدکنندگان به‌طور حرفه‌ای خدمت می‌کنند.

کفاف صابون‌های میوه‌ای ویتامینه ترکیه شهرتی جهانی دارند.

ترابری[ویرایش]

راه‌آهن[ویرایش]

شهر استانبول شاهراه ارتباطی بین نواحی مختلف دنیا است و جاده‌های بین‌المللی فراوانی از آن عبور می‌کند.

ایستگاه سیرکِجی (Sirkeci)، آخرین توقف گاه یا ایستگاه برای تمام راه‌آهن‌ها در سمت اروپایی است. فقط یک مسافت طولانی روزانه پیموده می‌شود (به بخارست). دورتر از بوسفروس در ایستگاه حیدرپاشا راه‌ها چندین برابر در طی روز به آنکارا سفر می‌کنند و کمتر از مقصدهای دیگری در آناتولیا عبور می‌کنند. در حال حاضر ۲ ایستگاه وجود دارد که توسط گذرگاه بوسفروس متصل می‌شود. پروژه مارمارای سرانجام به سیستم ریلی با یک ایستگاه تبادل‌کننده متصل خواهد شد که همچنین با سیستم مترو هم در ارتباط خواهد بود.

E5, E۹۰ و آزادراه حمل و نقل و ترانزیت اروپایی (TEM) سه جاده اصلی هستند که از مرز اروپایی به ترکیه و از قسمت مرز درون‌شهری به شرق می‌رسد. آزادراه ویژه نزدیک استانبول به خوبی گسترش یافته‌است و به‌طور دائم در حال گسترش و توسعه یافتن است. آزادراه به آنکارا و ادرینه می‌رسد. همچنین ۲ شاه‌راه دور شهر وجود دارد. قدیمی تر آن E۵ نامیده می‌شود که اغلب اوقات برای ترافیک درون شهر مورد استفاده قرار می‌گیرد، در صورتی‌که اخیراً بیشتر TEM بزرگراهی است که اغلب توسط ترافیک درون‌شهری یا بین قاره‌ای استفاده می‌شود.

پل بسفر و پل سلطان محمد فاتح نسبتاً (بطور نسبی)، برای این ۲ بزرگراه، گذرگاه تنگه بوسفروس را فراهم می‌کنند.

ترابری هوایی[ویرایش]

استانبول ۲ فرودگاه بین‌المللی دارد: بزرگ‌ترین فرودگاه، فرودگاه بین‌المللی آتاترک در یِاشیل کوی، ۲۴ کیلومتری مرکز شهر می‌باشد که در قسمت اروپایی شهر واقع شده‌است. فرودگاه قطعه آسیایی استانبول، فرودگاه بین‌المللی صبیحه گوکچن در ۲۰ کیلومتری شرقی از طرف آسیایی و ۴۵ کیلومتری شرقی اروپایی مرکز شهر قرار گرفته‌است.

فرودگاه جدید استانبول در حال ساخت در منطقه آرناووت کوی (Arnavutköy) در قسمت اروپایی استانبول و نزدیک به ساحل دریای سیاه قرار دارد. فرودگاه جدید برنامه‌ریزی شده‌است که به عنوان بزرگترین فرودگاه در جهان با ۱۵۰ میلیون ظرفیت مسافر سالانه در اکتبر ۲۰۱۸ شروع به کار کند. در مرحله توسعه آینده این فرودگاه ارتقا ظرفیت برای رسیدگی به ۲۰۰ میلیون مسافر سالانه در نظر گرفته شده‌است.^[۱۲]

مترو[ویرایش]

متروی استانبول در سال ۱۹۸۹ تأسیس شده و هم‌اکنون دارای ۹ خط و ۷۳ ایستگاه می‌باشد. همچنین متروی قدیمی و کوچک استانبول با نام تونل در سال ۱۸۷۵ با دو ایستگاه ساخته شده بوده.

تراموا[ویرایش]

تراموا استانبول یکی از سیستم‌های ترابری داخلی شهری در استانبول است که دارای دو خط و ۵۳ ایستگاه می‌باشد.

کشتیرانی[ویرایش]

قسمتی از استانبول در کشور از اهمیت بیشتری برخوردار است. بخش قدیمی در Golden Horn (شاخ طلایی) یا همان خلیج (Haliç) به‌طور عمده برای کشتیرانی خصوصی بکار گرفته می‌شود. سرویس‌های معینی به خوبی سفرهای دریایی در چند قسمت وجود دارد مانند: پیرئوس، یونان؛ دوبرونیک، کرواسی؛ ونیز، ناپل، ایتالیا؛ مارسی، فرانسه؛ حیفا، اسرائیل در دریای مدیترانه و همچنین اودسار، اوکراین در دریای سیاه.

فوتبال[ویرایش]

استانبول چند تیم فوتبال خانگی دارد، در میان این تیم‌ها، ۳ تقسیم‌بندی اصلی وجود دارد: فنرباغچه، گالاتاسرای و بشیکتاش.

فنرباغچه از سال ۱۹۷۰ تا سال ۱۹۵۹، ۱۶ بار مسابقه ملی داشته‌است. بازی‌های خانگی باشگاه‌های ورزشی در ورزشگاه شوکرو سراج اغلو در کادیکوی انجام می‌شود. ظرفیت و گنجایش این ورزشگاه ۵۰۰/۵۲ تماشاگر می‌باشد. کریستوف دام اولین مربی و سرپرست از طرف اتحادیه ترکیه بوده‌است که از ابتدای تابستان سال ۲۰۰۳ تا انتهای فصل ۲۰۰۶–۲۰۰۵ سرپرستی تیم را عهده‌دار بوده‌است. فنرباغچه توسط زیکو تا ماه ژوئیه سال ۲۰۰۶ سرپرستی شده‌است. بیشتر بازیکنان فنرباغچه مشهور و شناخته شده هستند، مانند استفان آپیاه، ماتیاس کژمان، و بازیکن میانی برزیلی الکساندرو دی سوزا.

• گالاتاسرای از سال ۱۹۰۵ تا سال ۱۹۵۹، ۱۶ بار مسابقه ملی داشته‌است و برنده جام یوفا و سوپر جام یوفا در سال ۲۰۰۰ بوده‌است. آن‌ها در ورزشگاه عالی تورک تلکام آرنا تلکام بازی می‌کنند که ۵۲.۶۵۲ نیمکت و صندلی گنجایش دارد.
• بشیکتاش قدیمی‌ترین انجمن و اتحادیه ورزش‌های ترکیه است (۱۹۰۳) که ۱۲ مسابقه ملی داشته‌است. بشیکتاش به‌طور مجموع شامل فدراسیون ترکیه‌است که برای ۲ فصل در سال‌های ۱۹۵۷ و ۱۹۵۸ بازی کرده‌است. بشیکتاش در هر دو سال برنده شد. بازی‌های خانگی در ورزشگاه اینونو برگزار می‌گردد. این ورزشگاه ۰۰۰/۳۲ نفر ظرفیت دارد.

ایستانبول سپور چهارمین باشگاه ورزشی بزرگ استانبول می‌باشد (۱۹۲۶). در حال حاضر در دومین بخش بازی می‌کند. با اینکه در نام او استانبول وجود دارد، این تیم طرفداران زیادی در استانبول ندارد درست برخلاف فنرباغچه، گالاتسرای و بشیکتاش. بازی‌های خانگی این تیم در ورزشگاه گونگورن برگزار می‌شود. این ورزشگاه ۵۰۰/۱۰ نفر ظرفیت دارد.

شهرهای خواهرخوانده[ویرایش]

ایران–تبریز  ایران–اصفهان  قزاقستان–آلماتی  اردن–امان  آذربایجان–باکو  اسپانیا–بارسلونا  آلمان–برلین  مجارستان–بوداپست  آرژانتین–بوینس آیرس  کره جنوبی–بوسان  مصر–قاهره  ونزوئلا–کاراکاس  بنگلادش–چیتاگونگ  آلمان–کلن  رومانی–کنستانتا

امارات متحده عربی–دبی  آلبانی–دورس  ایتالیا–فلورانس  سوئد–استکهلم  فرانسه–استراسبورگ  گرجستان–تفلیس  ایتالیا–ونیز  لهستان–ورشو –جمهوری خلق چین–جی آن  کوبا–هاوانا  ایالات متحده–هوستون  اندونزی–جاکارتا  مالزی–جوهر بهرو  افغانستان–کابل  روسیه–کازان

سودان–خارطوم  پاکستان–لاهور  ترکمنستان–مرو  اوکراین–اودسا  قرقیزستان–اوش  بلغارستان–پلاودیف  جمهوری چک–پراگ  مراکش–رباط  برزیل–ریو دوژانیرو  بوسنی و هرزگوین–سارایوو  ازبکستان–سمرقند  چین–شانگهای  ژاپن–شیمونوساکی  مقدونیه–اسکوپیه  روسیه–سن پترزبورگ

مسجدهای تاریخی استانبول[ویرایش]

• ایاصوفیه که پیش از جمهوریت مسجد ایاصوفیه بوده‌است.
• مسجد سلطان احمد یا مسجد آبی.
• مسجد فاتح
• مسجد سلیمانیه
• مسجد بایزید

استانبولی‌های سرشناس[ویرایش]

• اورهان پاموک
• بولنت اجویت
• تانسو چیلر
• رجب طیب اردوغان
• عزیز نسین
• ابراهیم متفرقه

تعدادی از جاذبه‌های گردشگری استانبول[ویرایش]

• موزه ایاصوفیا
• کاخ دلمه‌باغچه
• مسجد سلطان احمد
• برج دختر
• مینیاتورک
• تنگه بسفر
• روملی حصار
• یدی کوله (هفت برج)
• برج گالاتا
• کاخ توپکاپی
• کاخ بیلر بی
• کاخ چراغان
• کاخ دلمه‌باغچه
• تپه‌های چاملیجا (بام استانبول)
• جزیره بیوک آدا (یا پرنسس)
• موزه هنرهای اسلامی ترکیه
• موزه باستان‌شناسی استانبول
• موزه فرش ترکیه
• بازار بزرگ استانبول (کاپالی چارشی)
• میسیر چارشیسی (بازار ادویه)
• موزه موزاییک واقع در بازار پشت ایاصوفیه
• پارک آبی آکوا دلفین استانبول

آشنایی با کلیسای آیزوفیا (صوفیا) استانبول[ویرایش]

حجاب سوفیا، یکی از معجزات تاریخی معماری ترکیه است.

این بنای تاریخی هنوز باقی مانده‌است، که دارای جایگاه مهمی در دنیای هنر با معماری، بزرگ، اندازه و قابلیت آن است.

حجاب سوفیا یا کلیسای آیزوفیا (سوفیا)، بزرگترین کلیسای ساخته شده توسط امپراتوری روم شرقی در استانبول، سه بار در همان محل ساخته شده‌است.

وقتی اولین بار ساخته شد، آن را Megale Ekklesia (کلیسای بزرگ) نام گذاشتند.

با این حال، پس از قرن پنجم، آن را به عنوان حجاب سوفیا (حکمت مقدس) می‌شناسند.

کلیسا جایی بود که حاکمان به اوج خود رسیدند و همچنین بزرگترین کلیسای عملیاتی شهر در طول دوره بیزانس بود.

تاریخچه ساخت کلیسای آیزوفیا (صوفیا) به کدام پادشاهی بر می‌گردد؟[ویرایش]

نخستین کلیسا توسط امپراتور کنستانسیوس (۳۳۷–۳۶۱) در ۳۶۰ ساخته شد.

اولین کلیسا با یک سقف چوبی پوشانده شد و عمودی گسترش یافت.

پرتره موزائیک پدرسالار همچنان در دیوار تیفانون واقع در بخش شمالی کلیسا دیده می‌شود.

ساختار فعلی توسط Isidoros (Milet) و Anthemios (Tralles)، که معماران معروف زمان خود بودند، ساخته شده‌است.

ساخت و ساز که در ۲۳ فوریه سال ۵۳۲ آغاز شد، در یک دوره کوتاه مدت پنج سال تکمیل شد.

کلیسا برای مراسم عبادت در تاریخ ۲۷ دسامبر سال ۵۳۷ باز می‌شد.

تشریح طراحی کلیسای آیزوفیا (سوفیا)[ویرایش]

سوم ساخت و ساز حبیه سوفیا سه طرح سنتی basilical با طرح گنبد مرکزی در طراحی ترکیب شده‌است.

این ساختار دارای سه نفی، یک apsi و دو گلدان داخلی و خارجی است.

طول از apsis به برهنه خارجی ۱۰۰ متر و عرض ۶۹٫۵ متر است.

ارتفاع گنبد از سطح زمین ۵۵٫۶۰ متر و شعاع ۳۱٫۸۷ متر در جهت شمال به جنوب و ۳۰٫۸۶ در جهت شرق به سمت غرب است.

تاریخچه کلیسای آیزوفیا (سوفیا)[ویرایش]

استانبول توسط لاتین‌ها بین سال‌های ۱۲۰۴ و ۱۲۶۱ تحت اشغال صلیبیان صهیونیست بود، زمانی که هر دو شهر و کلیسا آسیب دیدند.

حقیقتاً سوفیا در سال ۱۲۶۱، زمانی که رم شرقی در شهر دوباره به سر می‌برد، وضعیت بدی داشت.

بعد از فتح سلطان محمد در سال ۱۴۵۳ تسخیر شد. حجاب سوفیا به مسجد بازسازی شد.

ساختار تقویت شد و بعد از این دوره به خوبی محافظت شد و به عنوان یک مسجد باقی ماند.

ستون‌های حمایت اضافی در طول دوره‌های روم شرقی و عثمانی در نتیجه آسیب‌هایی که این ساختار به علت زلزله در منطقه رخ داده‌است، نصب شد.

مناره‌های طراحی شده و اجرا شده توسط Mimar Sinan نیز برای این منظور خدمت کرده‌اند.

یک مدرسه به سوی شمال یا حجیه سوفیا در زمان حکومت فاطمه سلطان محمدی ساخته شد.

این ساخت و ساز در 17th Century لغو شد.

در زمان سلطنت سلطان عبدالمشید (۱۸۶۱–۱۸۶۱)، بازسازی توسط Fossati انجام شد و یک مدرسه در همان محل بازسازی شد.

باقی مانده‌ها در طول حفاری‌ها در سال ۱۹۸۲ کشف شده‌است.

در طول قرن شانزدهم و بیست و هفتم، دوره عثمانی، میرآب، میناب، مظوره‌ها، مواضع مسلمان و مؤقتا مفقولی (یک پلت فرم ویژه در مسجد، در مقابل مینی باری که در آن زوایای موززین و

در پاسخ به نماز جمعه شعار می‌خوانند) به ساختار اضافه شد.

معماری کلیسای آیزوفیا (سوفیا) به چه صورت است؟[ویرایش]

امپراتور Justinianos به تمام استان‌های تحت حکومت خود دستور داد تا بهترین قطعات معماری را که در ساخت و ساز

استفاده می‌شود ارسال کنند تا حجاب سوفیا بزرگتر و بزرگتر باشد.

ستون‌ها و سنگ مرمر مورد استفاده در ساختار از شهرهای باستانی در داخل و اطراف آناتولی و سوریه گرفته شده‌است.

سنگ مرمر سفید که در ساختار استفاده می‌شود، از جزیره مرمره، پورفیری سبز از جزیره ایگریبوز، سنگ مرمر صورتی از

افیون و زرد از شمال آفریقا است.

پوشش‌های دیوار داخلی تزئینی توسط تقسیم بلوک‌های سنگ مرمر تک به دو و ترکیب آن‌ها به منظور ایجاد اشکال متقارن

ایجاد شد.

علاوه بر این، این ساختار شامل ستون‌هایی است که از معبد آرتمیس در افسوس آورده شده‌اند.

که در ناوها استفاده می‌شود و همچنین ۸ ستون از مصر که از گنبدها آورده شده‌است.

این ساختار در کل ۱۰۴ ستون، ۴۰ در پایین و ۶۴ در گالری فوقانی است.

تمام دیوارهای حیاط سوفیا به جز آن‌هایی که با سنگ مرمر پوشانده شده‌اند با موزاییک‌های فوق‌العاده زیبا تزئین شده‌اند.

برای ساخت موزاییک از طلا، نقره، شیشه، تراکوتا و سنگ‌های رنگارنگ استفاده شده‌است.

موزاییک‌های مبتنی بر گیاهی و هندسی از قرن ششم است.

در حالی که موزاییک‌های شکل دار به دوران Iconoclast بازمی‌گردند.

در دوران روم شرقی، حجاب سوفیا کلیسای امپراتوری بود و در نتیجه جایگاه امپراتوران بود.

معماری داخلی کلیسای ایا صوفیه استانبول[ویرایش]

لامپ‌های برنزی در دو طرف میرآب به وسیله کانونی سلطان سلیمان (۱۵۲۰–۱۵۶۶) به عنوان هدیه به مسجد پس از بازگشت

از بودین داده شده‌است.

دو مکعب مرمر که به دوران هلنیستی (۳ تا ۴ قبل از میلاد) در هر دو طرف ورودی اصلی وارد شده بود.

مخصوصاً از برگاما آورده شده و توسط سلطان مراد سوم (۱۵۹۵–۱۵۷۴) به عنوان هدیه داده شده‌است.

در طول دوره سلطان عبدالملکید بین سال‌های ۱۸۴۷ و ۱۸۴۹، بازسازی وسیع در حجیه سوفیا توسط برادران فساتویی سوئیس انجام شد.

جایی که هونکر مهفلی (محفل مجزا که امپراتورها در آن دعا می‌کردند) قرار داشتند و در بخش شمالی قرار داشتند و دیگری یکی به سوی سمت چپ میرآب ساخته شد.

پانل‌های خوشنویسی قطر ۸ تا ۷٫۵ متر که توسط کالیگراف کدهاسکر مصطفی عزت افندی نوشته شده بود.

در دیواره‌های اصلی ساختمان قرار گرفت. پانل‌هایی که «خداوند، هرتز» را خوانده‌است.

محمد، هرتز ابوبکر، هرتز Ömer، هرتز عثمان، هرتز علی، هرتز.

هیساین “شناخته شده‌است که بزرگترین پانل خوشنویسی در جهان اسلام است.

حبیه سوفیا به سفارش موزه مصطفی کمال آتاتورک به عنوان موزه تبدیل شده. از ۱ فوریه سال ۱۹۳۵ به عنوان یکی از اعضای هیئت علمی فعالیت می‌کند و از بازدیدکنندگان محلی و خارجی استقبال می‌کند.

بر اساس یک حکم سال ۱۹۳۶، حجاب سوفیا به عنوان «آیهوفیاء کبیر کامی شریفی» به نمایندگی از بنیاد فاطمه سلطان محمد

به خاطر مائزلیم، آکارت، موواککتین و مدرسه در ۵۷ پافتا، ۵۷ جزیره و ۷ قطعه ثبت شده‌است. ”

امنیت در شهر استانبول[ویرایش]

بخش عمده درآمد کشور ترکیه از صنعت گردشگری و توریست است و همین قضیه باعث شده شرایط مناسبی برای توریست‌ها از جهت امنیت و امکانات فراهم گردد.

نگارخانه[ویرایش]

• 

  چشم‌انداز شاخ زرین

• 

  مسجد سلطان احمد

• 

  مسجد ایاصوفیه

• 

  مسجد دولمه‌باغچه

• 

  تنگه بسفر از روی پل بسفر

• 

  نمایی از بیوک آدا (یکی از جزایر استانبول)

• 

  کاخ دلمه‌باغچه

• 

  کاخ توپ‌قاپی

• 

  دروازه همایون کاخ توپ‌قاپی

• 

  دانشگاه بغازیچی (بسفر)

• 

  نمایی از مرغ دریایی؛ که در پس‌زمینه آن جزیره بورگازآدا دیده می‌شود.

• 

  نمایی از برج دختر در یک جزیره دور از ساحل آسیایی در ورودی جنوبی تنگه بسفر در استانبول

پاریس
کمون و دپارتمان
Clockwise from top:نمایی از شهر پاریس از رود سن به‌همراه برج ایفل، کلیسای نوتردام پاریس، هرم موزه لوور، و طاق پیروزی
پرچم نشان رسمی
شعار: گرفتار امواج ولی غرق نه
پاریس
گسترش Location within Île-de-France region
مختصات: ۴۸°۵۱′۲۴″شمالی ۲°۲۱′۰۳″شرقیمختصات: ۴۸°۵۱′۲۴″شمالی ۲°۲۱′۰۳″شرقی
کشور	فرانسه
ناحیه	ایل-دو-فرانس
دپارتمان	پاریس
تقسیمات کشوری	۲۰ منطقه
حکومت
• شهردار(۲۰۱۴–تاکنون)	آن ایدالگو (حزب سوسیالیست)
مساحت۱ (2010)[۱]
• پاریس	۱۰۵٫۴ کیلومتر مربع (۴۱ مایل مربع)
• منطقه شهری	۲۸۴۵ کیلومتر مربع (۱٬۱۰۰ مایل مربع)
• منطقه کلان‌شهری	۱۷۱۷۴٫۴ کیلومتر مربع (۶٬۶۰۰ مایل مربع)
جمعیت (ژانویه ۲۰۱۳[۳])۲
• پاریس	۲٬۲۲۹٬۶۲۱
• رتبه	1st in France
• تراکم	۲۱٬۰۰۰/کیلومتر مربع (۵۵٬۰۰۰/مایل مربع)
• منطقهٔ شهری (۲۰۱۳)	۱۰۶۰۱۱۲۲
• تراکم شهری	۳٬۷۰۰/کیلومتر مربع (۹٬۷۰۰/مایل مربع)
• منطقهٔ کلان‌شهری (۲۰۱۳)	۱۲,۴۰۵,۴۲۶[۲]
نام اهلیت	Parisian (زبان انگلیسی) parisien(ne) (زبان فرانسوی)
منطقهٔ زمانی	زمان اروپای مرکزی (یوتی‌سی +۱)
• تابستان (DST)	ساعت تابستانی اروپای مرکزی (یوتی‌سی +۲)
کد آماری/کد پستی	۷۵۰۵۶ /۷۵۰۰۱–۷۵۰۲۰, ۷۵۱۱۶
وبگاه	www.paris.fr
۱ داده‌های فرانسه رودخانه و دریاچه و یخچال‌ها را در نظر نگرفته‌است > ۱ km² (۰٫۳۸۶ مایل مربع یا ۲۴۷ هکتار) ۲

پاریس (به فرانسوی: Paris)، پایتخت کشور فرانسه، مرکز و یکی از شهرستان‌های ناحیه ایل-دو-فرانس است. پاریس یکی از شهرهای پیشروی جهان در زمینه‌های اقتصاد، فرهنگ، هنر، سیاست، تحصیل، تفریحات، مد و علم است و بزرگ‌ترین شهر اقتصادی اروپا و پنجمین شهر اقتصادی جهان از نظر سطح تولید ناخالص داخلی است. این شهر به تنهایی نزدیک به ۵۳۳ میلیارد یورو یعنی نزدیک به ۲۵٪ تولید ناخالص داخلی فرانسه را در دست دارد.^[۴] پاریسی‌ها با دارا بودن ۴۲٬۷۰۰ دلار تولید ناخالص سرانه رتبه اول را از این نظر در قاره اروپا را دارا هستند.^[۵] دفتر مرکزی ۳۶ شرکت از ۵۰۰ شرکت برتر جهان در پاریس قرار دارد که پس از توکیو از این نظر رتبه دوم جهان را در اختیار دارد.^[۶] منطقه «لا دفانس» در شهر پاریس به عنوان مهم‌ترین مرکز اقتصادی اروپا شناخته می‌شود.^{[۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲]} این شهر میزبان شماری از برجسته‌ترین سازمان‌های بین‌المللی هم‌چون یونسکو، سازمان همکاری اقتصادی و توسعه و اتاق بازرگانی بین‌المللی است.^[۱۳][۱۴]

جمعیت شهر پاریس حدود ۲٬۱۶۴٬۹۹۴ نفر است.^[۱۵] جمعیت منطقه شهری پاریس بالغ بر ۹٫۹۳ میلیون نفر^[۱۶] بوده و جمعیت این شهر همراه حومه آن به حدود ۱۲ میلیون نفر می‌رسد^[۱۷] و یکی از پرجمعیت‌ترین شهرهای اروپا به‌شمار می‌رود.^[۱۸]

پاریس از شناخته‌شده‌ترین مقصدهای گردشگران جهان است.^{[۱۹][۲۰][۲۱][۲۲]} سالانه حدود ۴۵ میلیون نفر توریست از پاریس دیدن می‌کنند.^[۲۳] تعداد زیادی از آثار دیدنی، موسسات و پارک‌های مشهور جهان در این شهر قرار دارند. پاریس همچنین با دارا بودن ۴۷۸٬۰۰۰ درخت سرسبزترین پایتخت اروپا شناخته شده‌است.^[۲۴] رود سن از میان این شهر می‌گذرد.

واژه‌شناسی[ویرایش]

نام پاریس برگرفته از نام گروهی از افراد قوم گل به نام پاریزیها است.^[۲۵] در دوره استیلای روم نام این شهر به «لوتشیا» تغییر کرد، اما در زمان یولیانوس پادشاه روم نام شهر دوباره به پاریس تغییر یافت.^[۲۶]

پاریس دارای القاب متعدد زیادی است، اما مهم‌ترین نام آن «شهر نور» (به فرانسوی: La Ville lumière) است. این نام هم به مرکزیت این شهر در زمینه علم و تحصیلات و هم به پر نور بودن این شهر در شب‌ها برمی‌گردد.^[۲۷]

تاریخ[ویرایش]

دوران باستان[ویرایش]

اولین آثار زندگی و تمدن دائمی در مکان فعلی پاریس و حاشیه آن به ۴۲۰۰ سال قبل از میلاد بر می‌گردد.^[۲۸] از حدود ۲۵۰ سال قبل از میلاد مسیح پاریزیها که شاخه‌ای از تیره سلت‌ها بوده و عمدتاً به شغل قایقرانی و تجارت اشتغال داشتند ساکن این مکان شدند. رومی‌ها در حدود سال ۵۲ قبل از میلاد پاریس را تصرف کردند.^[۲۹]

در زمان رومی‌ها نام این شهر به «لوتشیا» تغییر کرد. در این عصر عمارت‌های زیادی نظیر: سالن‌ها، کاخ‌ها، حمام‌ها، معابد، تئاترها و یک آمفی تئاتر در پاریس ساخته شد.^[۳۰] تعدادی از این آثار از جمله حمام رومی و آمفی تئاتر هنوز پا برجاست. پس از پایان سلطه رومی‌ها در قرن سوم و چهارم میلادی پاریس به شهر کوچکی تبدیل شد، اما پس از مدت کوتاهی توانست جایگاه سابق خود را بدست آورد. ^{[نیازمند منبع]}

قرون وسطی[ویرایش]

در حدود سال ۴۰۰ میلادی پاریس پایتخت حکومت کلوویس یکم (امپراتور فرانک‌ها) شد.^[۳۱] پس از مرگ کلوویس امپراتوری فرانک‌ها به چند قسمت تبدیل شد. در این دوره پاریس پایتخت یکی از این کشورها بود. در قرن نهم میلادی کشور فرانسه مورد هجوم وایکینگ‌ها قرار گرفت اما تنها بخش سمت چپ رود سن پاریس آسیب دید. در سال ۱۱۹۰، شاه فیلیپ دوم پاریس را در هر دو سمت رودخانه گسترش داد و دانشگاه پاریس، کاخ لوور و کلیسای نوتردام را گشایش کرد.^[۳۲] پاریس پس از جنگ‌های ۱۰۰ سالهٔ فرانسه و انگلستان دوباره به عنوان پایتخت فرانسه برگزیده شد.

در زمان جنگ‌های مذهبی فرانسه و کشتار سن بارتلمی در زمان شارل نهم پاریس به عنوان قطب مذهب کاتولیک در اروپا مطرح شد. پس از تغییر سلطنت از خانواده والوا به بوربون در فرانسه و روی کار آمدن لویی چهاردهم مرکز سیاست فرانسه به ورسای که شهری در نزدیکی پاریس بود، جابجا شد؛ اما پاریس کانون بودن خود را از نظر جمعیت، هنر، فرهنگ، علم و آموزش نگهداشت کرد. یک سده بعد، در روند انقلاب‌های فرانسه و فتح زندان باستیل در سال ۱۷۸۹ و تبدیل حکومت سلطنتی به سلطنت مشروطه، لویی شانزدهم پادشاه آنزمان فرانسه به درخواست انقلابیون به پاریس نقل مکان کرد و پاریس دوباره به عنوان پایتخت فرانسه برگزیده شد.^[۳۳]

قرن نوزدهم[ویرایش]

با انقلاب صنعتی و ظهور امپراتوری دوم در فرانسه، پاریس بیشترین رشد را در تاریخ خود شاهد بود. در سال ۱۸۴۰ راه‌آهن پاریس به کار افتاد. در زمان ناپلئون سوم و شهرداری بارون هاوسمن تغییرات فاحشی در پاریس رخ داد. خیابان‌های باریک تخریب و به خیابان‌های زیبا و عریض تبدیل شدند. این تغییرات باعث زیباتر و مدرن‌تر شدن پاریس شد. در طول قرن نوزدهم، پاریس چهار دوره میزبان نمایشگاه جهانی بود که در آن کشورهای صنعتی آخرین پیشرفت‌های علمی، صنعتی و هنری خود را به نمایش می‌گذاشتند.^[۳۴][۳۵]

درسال‌های ۱۸۳۲ و ۱۸۴۹ بیماری وبا باعث مرگ و میر فراوانی در پاریس شد. تنها در سال ۱۸۳۲ در اثر شیوع این بیماری ۲۰٬۰۰۰ نفر از جمعیت ۶۵۰٬۰۰۰ نفری شهر جان خود را از دست دادند.^[۳۶] همچنین در طول محاصرهٔ پاریس که باعث پایان جنگ‌های بین فرانسه و پروس شد، این شهر صدمات زیادی را متقبل گشت. علاوه بر این، درگیری‌های مابین مردم و گروه‌های آزادی‌خواه با نیروهای دولتی طی سقوط دولت ناپلئون سوم در سال ۱۸۷۱ باعث کشته شدن بیش از ۲۰٬۰۰۰ نفر و به آتش کشیده شدن بسیاری از آثار و اماکن تاریخی در پاریس شد. این دوره در تاریخ فرانسه به «هفته خونین» مشهور است.^[۳۷]

در سال ۱۸۸۹ به مناسبت بزرگداشت صدمین سال انقلاب فرانسه و نمایشگاه جهانی صنعت و تکنولوژی، یک برج تمام فلزی توسط مهندس مشهور فرانسوی گوستاو ایفل در مرکز پاریس ساخته شد.^[۳۸] این برج که به برج ایفل مشهور است، ابتدا به عنوان یک بنای موقت ساخته شد، اما پس از پایان نمایشگاه پابرجا ماند و نماد زیبای دیگری به پاریس افزود. برج ایفل تا سال ۱۹۳۰ بلندترین برج جهان بود.^{[۳۹][۴۰][۴۱][۴۲]} متروی پاریس نیز هم‌زمان با افتتاح نمایشگاه جهانی در سال ۱۹۰۰ گشایش یافت. برگزاری این نمایشگاه نماد مهمی از جایگاه برتر پاریس به عنوان قطب فناوری، توریستی و تجارت در جهان آن روز به‌شمار می‌رفت.^[۳۸]

قرن بیستم[ویرایش]

جنگ جهانی اول[ویرایش]

در جنگ جهانی اول شهر پاریس متحمل خسارات بسیاری شد، با این حال به خاطر اجتماعات هنری و فرهنگی خود و زندگی شبانه شهره بود. پس از پیروزی فرانسوی‌ها و بریتانیایی‌ها در جنگ و امضای پیمان صلح، فعالیت‌های فرهنگی و هنری در شهر مجدداً رونق سابق خود را بازیافت و پاریس به مکانی جذاب برای زندگی بزرگان هنر در جهان تبدیل شد. در این دوره هنرمندان بزرگی نظیر ایگور استراوینسکی آهنگساز روس، پابلو پیکاسو نقاش شهیر اسپانیایی، سالوادور دالی هنرمند بزرگ اسپانیایی و ارنست همینگوی نویسندهٔ مشهور آمریکایی در این شهر اقامت داشتند.^[۴۳]

جنگ جهانی دوم[ویرایش]

پاریس تنها پنج هفته پس از ورود فرانسه به جنگ جهانی دوم در ژوئن ۱۹۴۰ توسط ارتش آلمان نازی اشغال شد، و تا اوت ۱۹۴۴ تحت اشغال نازی‌ها بود.^[۴۴] با وجود فتح پاریس بدست آلمانی‌ها بسیاری از آثار تاریخی و فرهنگی پاریس از آسیب و صدمات در امان ماندند. از دلایل این امر می‌توان عدم مواجههٔ آلمان‌ها با مقاومت زیاد و عدم وجود اهداف استراتژیک برای بمباران در مرکز شهر بر می‌گردد.^[۴۵][۴۶]

پس از جنگ جهانی دوم[ویرایش]

دوره بعد از جنگ بزرگترین دوران توسعهٔ پاریس پس از دوران حکومت جمهوری سوم (تا ۱۹۱۴) بود. در این دوران احداث تراموای شهری و اتوبان‌های مدرن در دستور کار قرار گرفت. علاوه بر آن اتوبان کمربندی عظیمی نیز به دور پاریس کشیده شد. شروع احداث منطقه اقتصادی لا دفانس نیز در این دوره رخ داد.^[۴۷]

رشد اقتصادی[ویرایش]

در دهه هفتاد صنایع به‌طور کامل از درون شهر خارج شدند و موسسات از شکل سنتی خود به شکلی مدرن تبدیل گشتند. رونق اقتصادی پاریس را به یکی از گران‌ترین نقاط شهری دنیا تبدیل کرد و پاریسی‌ها نیز یکی از بالاترین درآمدهای سرانه اروپا را بدست آوردند. به خاطر این رشد سریع و ایجاد فاصله طبقاتی بین پاریس و حومه آن در طول دهه ۱۹۸۰، در طی سال‌های اخیر تظاهرات و درگیری‌های فراوانی بین ساکنان حومه پاریس و نیروهای دولتی صورت گرفته‌است، که از این جمله می‌توان به تظاهرات گسترده حاشیه‌نشینان و مهاجران در سال ۲۰۰۵ اشاره کرد.^[۴۸]

جغرافیا[ویرایش]

پاریس در مرکز کمان رود سن قرار دارد و شامل ۲ قسمت جزیره مانند است. ایل سن لویی بخش کوچکتر و ایل دو لا سیته قسمت بزرگتر را تشکیل داده و شامل بخش قدیمی شهر است. پاریس در زمینی بسیار هموار و صاف قرار گرفته‌است. ارتفاع شهر پاریس از سطح دریادر حدود ۳۵ متر است. ارتفاع پست‌ترین نقطه پاریس از سطح دریا در حدود ۲۴ متر از سطح دریا و بلندترین نقطه آن که مون‌مارتر نام دارد دارای ارتفاع ۱۳۰ متر از سطح دریاست.^[۴۹] مساحت هستهٔ اصلی پاریس حدود ۱۰۵ کیلومتر مربع است، اما منطقهٔ شهری پاریس و حومهٔ آن در حدود ۱۴۵۷ کیلومتر مربع مساحت دارد که ۱۳۸ برابر هستهٔ اصلی شهر است. منطقهٔ شهری پاریس و حومه شامل چند شهر و تعداد زیادی روستا بوده که با توسعهٔ پاریس در دهه‌های گذشته به صورت قسمتی از شهر درآمده‌اند. وسعت هسته اصلی شهر پاریس به جز دو پارک وسیع به نام‌های پارک بولونی و پارک ونسن در حدود ۸۷ کیلومتر مربع است.^[۵۰]

آب و هوا[ویرایش]

پاریس دارای آب و هوایی اقیانوسی است و تحت تأثیر جبهه‌های هوای اقیانوس اطلس شمالی قرار دارد.

متوسط دمای سالیانه پاریس ۱۵ درجه سانتیگراد است. بالاترین دمای ثبت شده در پاریس برابر ۴۰٫۴ درجه سانتیگراد بوده که در سال ۱۹۴۸ ثبت شده‌است. پایین‌ترین دمای ثبت شده در این شهر نیز برابر ۲۳٫۹- درجه سانتیگراد بوده که در سال ۱۸۷۹ ثبت شده بوده‌است.^[۵۱]

بارندگی در تمام طول سال در پاریس اتفاق می‌افتد. پاریس به خاطر باران‌های ناگهانی‌اش معروف است. متوسط میزان بارش سالانه در پاریس حدود ۶۴۱ میلی‌متر است.^[۵۲] بارش برف در این شهر به ندرت اتفاق می‌افتد، و در بیشتر موارد میزان بارش برف به حدی است که بیش از ۲۴ ساعت بر روی زمین باقی نمی‌ماند.

نهفتنداده‌های اقلیم پاریس (۱۹۸۱–۲۰۱۰ میانگین)
ماه	ژانویه	فوریه	مارس	آوریل	مه	ژوئن	ژوئیه	اوت	سپتامبر	اکتبر	نوامبر	دسامبر	سال
سابقهٔ بیش‌ترین °C (°F)	۱۶٫۱ (۶۱)	۲۱٫۴ (۷۱)	۲۵٫۷ (۷۸)	۳۰٫۲ (۸۶)	۳۴٫۸ (۹۵)	۳۷٫۶ (۱۰۰)	۴۰٫۴ (۱۰۵)	۳۹٫۵ (۱۰۳)	۳۶٫۲ (۹۷)	۲۸٫۴ (۸۳)	۲۱ (۷۰)	۱۷٫۱ (۶۳)	۴۰٫۴ (۱۰۵)
میانگین بیش‌ترین °C (°F)	۷٫۲ (۴۵)	۸٫۳ (۴۷)	۱۲٫۲ (۵۴)	۱۵٫۶ (۶۰)	۱۹٫۶ (۶۷)	۲۲٫۷ (۷۳)	۲۵٫۲ (۷۷)	۲۵٫۰ (۷۷)	۲۱٫۱ (۷۰)	۱۶٫۳ (۶۱)	۱۰٫۸ (۵۱)	۷٫۵ (۴۶)	۱۶٫۰ (۶۱)
میانگین روزانه °C (°F)	۵٫۰ (۴۱)	۵٫۶ (۴۲)	۸٫۸ (۴۸)	۱۱٫۵ (۵۳)	۱۵٫۳ (۶۰)	۱۸٫۳ (۶۵)	۲۰٫۶ (۶۹)	۲۰٫۴ (۶۹)	۱۶٫۹ (۶۲)	۱۳٫۰ (۵۵)	۸٫۳ (۴۷)	۵٫۵ (۴۲)	۱۲٫۵ (۵۵)
میانگین کم‌ترین °C (°F)	۲٫۷ (۳۷)	۲٫۸ (۳۷)	۵٫۳ (۴۲)	۷٫۳ (۴۵)	۱۰٫۹ (۵۲)	۱۳٫۸ (۵۷)	۱۵٫۸ (۶۰)	۱۵٫۷ (۶۰)	۱۲٫۷ (۵۵)	۹٫۶ (۴۹)	۵٫۸ (۴۲)	۳٫۴ (۳۸)	۸٫۵ (۴۷)
سابقهٔ کم‌ترین °C (°F)	−۱۴٫۶ (۶)	−۱۴٫۷ (۶)	−۹٫۱ (۱۶)	−۳٫۵ (۲۶)	−۰٫۱ (۳۲)	۳٫۱ (۳۸)	۶ (۴۳)	۶٫۳ (۴۳)	۱٫۸ (۳۵)	−۳٫۱ (۲۶)	−۱۴ (۷)	−۲۳٫۹ (−۱۱)	−۲۳٫۹ (−۱۱)
بارندگی میلی‌متر (اینچ)	۵۳٫۷ (۲٫۱۱)	۴۳٫۷ (۱٫۷۲)	۴۸٫۵ (۱٫۹۱)	۵۳ (۲٫۰۹)	۶۵ (۲٫۵۶)	۵۴٫۶ (۲٫۱۵)	۶۳٫۱ (۲٫۴۸)	۴۳ (۱٫۶۹)	۵۴٫۷ (۲٫۱۵)	۵۹٫۷ (۲٫۳۵)	۵۱٫۹ (۲٫۰۴)	۵۸٫۷ (۲٫۳۱)	۶۴۹٫۶ (۲۵٫۵۶)
میانگین روزهای بارندگی	۱۰٫۲	۹٫۳	۱۰٫۴	۹٫۴	۱۰٫۳	۸٫۶	۸	۶٫۹	۸٫۵	۹٫۵	۹٫۷	۱۰٫۷	۱۱۱٫۵
میانگین روزانه ساعت‌های تابش آفتاب	۶۲٫۵	۷۹٫۲	۱۲۸٫۹	۱۶۶٫۰	۱۹۳٫۸	۲۰۲٫۱	۲۱۲٫۲	۲۱۲٫۲	۱۶۷٫۹	۱۱۷٫۸	۶۷٫۷	۵۱٫۴	۱٬۶۶۱٫۷
درصد احتمال تابش آفتاب	۲۱	۳۰	۳۵	۴۲	۴۳	۴۵	۴۹	۵۰	۴۵	۳۸	۲۷	۲۰	۳۷٫۱
منبع: Meteo France[۵۳]

چشم‌انداز شهر[ویرایش]

پاریس مدرن امروزی حاصل تغییرات میانه سده ۱۹ میلادی است. برای قرن‌ها پاریس دارای خیابان‌های باریک و کم عرض بود، اما از سال ۱۸۵۲ با شروع عملیات بارون هاوسمن خیابان‌های باریک به خیابان‌های عریض تبدیل شدند. از این دوران تا به امروز ارتفاع ساختمان‌های هر خیابان در پاریس با توجه به عرض آن خیابان انتخاب شده‌است. بسیاری از ساختمان‌های قرن نوزدهم کماکان در پاریس پابرجا هستند و استفاده می‌شوند.

معماری[ویرایش]

با توجه به وجود قوانین بسیار سخت برای ساخت و ساز و عدم اجازه برای ساخت ساختمان‌های بلند بسیاری از موسسات نظیر موسسات تجاری، دانشگاه‌ها، موسسات تحقیقاتی و وزارت خانه‌ها به حاشیه شهر پاریس و به ویژه منطقه لا دفانس انتقال یافته‌اند.

این قوانین باعث شده‌است که شهر پاریس چهره‌ای تاریخی به خود گرفته و به قول اروپایی‌ها به موزه‌فیکاسیون (muséification) یا موزه بصری تبدیل شود.^[۵۴][۵۵]

بسیاری از ساختمان‌های اداری پاریس که هنوز در محدوده مرکزی شهر قرار دارند قصد انتقال دفاتر خود را به حومه شهر و به ویژه به منطقه لا دفانس دارند. منطقه اقتصادی دفنس میزبان دفاتر و مراکز مهم اداری، تجاری، اقتصادی و فرهنگی فرانسه و اروپا است. منطقه اقتصادی لا دفانس، دفاتر شرکت‌های بزرگ تولید مواد غذایی درRungis، دانشگاه‌های مهمی چون دانشگاه پلی تکنیک پاریس، HEC, ESSEC, INSEAD و…، تعدادی از معروفترین آزمایشگاه‌های تحقیقاتی جهان (در منطقه سالکی و ایوری)، مجموعه‌های عظیم ورزشی نظیر استاد دو فرانس در سن دنی و بعضی از وزراتخانه‌ها مانند وزارت حمل و نقل فرانسه در حومه پاریس قرار گرفته‌اند. طبق اعلام مسئولین آرشیو ملی فرانسه نیز تا سال ۲۰۱۰ به حومه پاریس منتقل می‌شود.

نیاز به پاریسی بزرگتر از سوی دولتمردان فرانسوی نیز درک شده به‌طوری‌که این موضوع از سال ۲۰۰۷ در دستور کار قرار گرفته و نتیجه نهایی آن نیز در انتخابات بهار ۲۰۰۸ شورای شهر پاریس مشخص خواهد شد.

خیابان‌ها، میدان‌ها و محلات معروف پاریس[ویرایش]

بخش مرکزی شهر[ویرایش]

• میدان باستیل ^[۵۶](Place de la Bastille): این میدان هم به خاطر نقش تاریخی و هم به خاطر فعالیت‌های سیاسی صورت گرفته در آن از شهرت برخوردار است. بسیاری از اتفاقات تأثیرگذار تاریخ فرانسه در این مکان حادث شده‌است. امروزه نیز به خاطر بُعد تاریخی آن از این محل برای برگزاری اجتماعات اجتماعی، سیاسی و راهپیمایی‌ها استفاده می‌شود. از جمله می‌توان از تظاهرات و اعتراضات سندیکاهای کارگری فرانسه در ۲۸ ماه مارس سال ۲۰۰۶ میلادی در این میدان نام برد.^[۵۷]

• خیابان شانز الیزه (Champs-Elysées): خیابان قرن هفدهمی پاریس با درختان زیبای حاشیه خود یکی از پرجاذبه‌ترین نقاط گردشگری در دنیا محسوب می‌شود. این خیابان حدفاصل میدان کنکورد و تاق نصرت تریومف قرار گرفته و یکی از مهم‌ترین مراکز خرید و تفریح در پاریس محسوب می‌شود. این خیابان در نزد فرانسوی‌ها ملقب به (La plus belle avenue du monde) به معنی «زیباترین خیابان جهان» است.^{[۵۷][۵۸][۵۹]}

• میدان کنکورد: این میدان در منتهی‌الیه خیابان شانز الیزه قرار گرفته‌است. در گذشته این میدان به نام لویی پانزدهم نامیده می‌شد.

در طول انقلاب اول فرانسه و در دوره معروف به ترور، دستگاه گیوتین در این میدان نصب شده بود. سر بسیاری از مشاهیر آن دوره فرانسه نظیر لویی شانزدهم، ماری آنتوانت، ماکسیمیلیان ربسپیر و آنتوان لاوازیه در این میدان به زیر گیوتین رفته‌است.^[۶۰]

در این میدان و در حاشیه خیابان رویال ساختمان وزارت بحریه فرانسه، هتل کریلیون و سفارت ایالات متحده آمریکا قرار دارد. در سوی دیگر میدان، باغ تویلری که به موزه لوور منتهی می‌شود، قرار گرفته‌است. یکی از اضلاع میدان کنکورد به میدان دیگری به نام وندوم متصل است در این میدان نیز هتل‌های مجلل ریتز و وندوم و تعداد بسیار زیادی جواهر فروشی مجلل و معروف قرار دارد. علاوه بر این در این ۲ میدان سالن‌های مد بسیاری از معروف‌ترین طراحان لباس دنیا و شرکت‌های مشهور مُد قرار دارند.

در مرکز این میدان ستون تاریخی ابلیسک قرار دارد. این ستون از سوی والی مصر، محمدعلی پاشا در زمان پادشاهی شارل دهم، به فرانسه هدیه شده‌است. قدمت این ستون ۳۳۰۰ سال بوده و به دوره رامسس دوم بازگشته و قدیمی‌ترین اثر موجود در فضای شهری پاریس است.^[۵۷][۶۱]

• محله له‌ال (Les Halles): این محله جایگاه قبلی بازارهای عرضه محصولات پروتئینی پاریس است. تا سال ۱۹۷۰ این بازار در این مکان قرار داشت. در کنار این بازار ایستگاه مرکزی متروی پاریس با نام ایستگاه شاتل له ال قرار دارد. این ایستگاه بزرگترین ایستگاه مترو در جهان است.^{[۵۷][۶۲][۶۳]}

در سال ۱۹۷۱ این بازار تخریب و به مکان جدیدی تحت عنوان «Rungis» در حومه پاریس منتقل شد. این مرکز هم‌اکنون بزرگترین مرکز ارائه محصولات پروتئینی در جهان است.^{[۶۴][۶۵][۶۶]}

• محله لومری^{[۶۷][۶۸][۶۹][۷۰]} (Le Marais): محله‌ای است در کنارهٔ رود سن. این محله به خاطر آزادی فرهنگی فراوان و وجود جمعیت زیاد یهودیان و همجنس‌گرایان مرد مشهور است.^[۵۷]

• خیابان مونتاین (Avenue Montaigne): خیابانی است جنب خیابان شانز الیزه؛ این خیابان پذیرای تعداد زیادی از سالن‌های مُد معروف جهان نظیر شنل (Chanel)، دیور(Dior)، ولنتینو (Valentino)، لویی ویتون (Louis Vuitton)، ژیوونشی (Givenchy)، نینا ریچی (Nina Ricci)، سلین (Céline)، امانوئل آنگارو (Emmanuel Ungaro) و جواهرفروشی‌های مشهوری چون بولگاری (Bulgari) و سن دوپونت (ST Dupont) است.^[۵۷][۷۱]
• محله مون‌مارتر (Montmartre): تپه‌ای است تاریخی که بر فراز آن کلیسای مشهور سکره کر قرار دارد. مونتمارتر همیشه به خاطر وجود تعداد بسیار زیاد استودیوها و کافه‌های مملو از هنرمندان خود مشهور بوده‌است.^[۵۷]
• محله مون پارناس (Mont Parnasse): محله‌ای است در ساحل چپ رود سن. این مکان به علت استودیوهای موسیقی و کافه‌های خود مشهور است. ایستگاه بزرگ مترو مون پارناس و بلندترین برج مسکونی تجاری و اداری پاریس با نام برج مون پارناس نیز در این محله واقع است.^{[۵۷][۷۲][۷۳]}

• خیابان لوپِرا (L’opéra): به محدوده اطراف کاخ گارنیه یا اپرا گارنیه محله لوپرا اطلاق می‌شود. این محل جایگاه اصلی دفاتر و موسسات اعتباری و فروشگاه‌های زنجیره‌ای است. به عنوان مثال می‌توان از فروشگاه‌های زنجیره‌ای پرنتام (Printemp) و لافایت (Galeries Lafayette) نام برد. همچنین دفاتر موسسات عظیم مالی چون کردیت لیونه (crédit Lyonnais) و امریکن اکسپرس (American Express) نیز در این محله قرار دارد.^[۵۷]

• محله لاتین^{[۷۴][۷۵][۷۶][۷۷]} (Quartier Latin): محله‌ای ست مربوط به قرن ۱۲ میلادی حدفاصل میدان موبرت و دانشگاه سوربن. این محله به خاطر فضای دوستانه خود و همچین تعداد بسیار زیادی بیسترو (رستوران‌ها و کافه‌های بسیار کوچک) و آثار دیدنی متعدد خود مشهور است. در محدوده این خیابان علاوه بر دانشگاه سوربن دانشگاه‌هایی چون دانشگاه نورمال سوپریور، دانشگاه پاریس تک، دانشگاه ژوسیو، دانشگاه پاریس ۲ یا دانشگاه پانتئون، دانشگاه پاریس ۳ یا دانشگاه سوربن جدید، دانشگاه پیر و ماری کوری، دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس و مدرسه عالی معدن قرار دارند. این امر باعث شده که این محله به قطب دانشگاهی پاریس تبدیل شود. وجود این دانشگاه‌ها یکی از دلایل جو گرم و دوستانه این خیابان نیز هست. علاوه بر دانشگاه‌ها، اماکن مشهور و دیدنی دیگری چون میدان سن-میشل، معبد پانتئون، هتل کلونی، کاخ لوکزامبورگ، تئاتر اودئون، کاخ دولامونه و ساختمان فرهنگستان فرانسه در این محله قرار دارند.^[۵۷]
• سنت اونوره (Faubourg saint-Honoré): این محله نیز یکی دیگر از مراکز مُد پاریس است. سالن‌های مد مارک‌هایی همچون^[۷۸][۷۹] هرمز (Hermès)، کریستین دیور (Chiristian Dior)، کریستین لاکروآ (Christian Lacroix)، ورساچه (Versace)، ژیوونشی (Givenchy)، لانوین (Lanvin)، گای لاروش (Guy Laroche)، ایو سن لورن (Yves Saint-Laurent)، ژان پل گولتیه (Jean-Paul Gaultier) و کلوئه^[۸۰] (Chloé) در این مکان قرار دارد.^[۵۷] علاوه بر این، مراکز مهم سیاسی چون کاخ الیزه وزارت کشور فرانسه، سفارت ژاپن، سفارت بریتانیا و ایرلند و اقامتگاه سفیر آمریکا و کانادا در این محله قرار دارند.

حاشیه شهر[ویرایش]

• محله لا دفانس (La Défense): حومه مهم شهر پاریس است این منطقه یکی از بزرگترین و مهم‌ترین مراکز اقتصادی تجاری جهان محسوب می‌شود. منطقه دفانس در حاشیه غربی شهر پاریس واقع شده و در امتداد محور خیابان شانز الیزه قرار دارد. این منطقه میزبان بسیاری از دفاتر و شرکت‌های بزرگ و رده اول جهان است. این منطقه در سال ۱۹۵۸ توسط دولت فرانسه بدین منظور ساخته شد. در مجموع حدود ۳٫۵ میلیون متر مربع فضای اداری در این منطقه قرار دارد که تشکیل دهنده بزرگترین منطقه تجاری و اقتصادی اروپا است.^{[۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۵۷]}

تاق بزرگ در منطقه لادفانس که میزبان وزارت حمل و نقل فرانسه است نیز در این محله قرار دارد.

• محله سن‌دُنی (Plaine Saint-Denis): این مکان سابقاً محله‌ای صنعتی بود اما در طول ۱۰ سال گذشته تغییر ماهیت داده‌است. امروزه این محل میزبان مجموعه ورزشی استاد دو فرانس و منطقه اقتصادی لندی فرانس است. چندین آسمان‌خراش و ۲ خط سریع‌السیر مترو نیز در این منطقه وجود دارد. همچنین دفاتر تعدادی از شبکه‌های تلویزیونی فرانسه و استودیوهای فیلم‌سازی این کشور نیز در این محله قرار دارد. صومعه مشهور سن دنی، میزبان آرامگاه بسیاری از پادشاهان قدیم فرانسه، نیز در این منطقه واقع است.^[۸۱]

• محله وال دو سن (Val de Seine): دفاتر رسانه‌های اصلی پاریس و فرانسه در این منطقه قرار گرفته‌است. شبکه‌های تلویزیونی مشهور فرانسه و جهان نظیر TF1 , France2 , Canal+ , France24 , EuroSport , Arté , TPS از جمله این دفاتر هستند. همچنین شرکت‌های بزرگ ارتباطات و IT مانند Neuf Cegetel و دفتر اروپا، آفریقا و خاورمیانه شرکت مایکروسافت در این منطقه قرار دارند.

عمارت‌ها و بناهای مشهور و دیدنی پاریس[ویرایش]

معروفترین آثار شهر پاریس کلیسای قرن دوازدهمی نوتردام واقع در ایل دو لا سیته، برج ایفل و تاق نصرت (تریومف) می‌باشند. برج ایفل ابتدا به صورت موقت جهت نمایشگاه جهانی سال ۱۸۸۹ توسط گوستاو ایفل بنا شد، اما با حفظ آن پس از این تاریخ امروزه در نزد جهانیان به عنوان نماد شهر پاریس شناخته می‌شود.^[۸۲][۸۳]

عمده بناهای مشهور پاریس در محدوده میدان شارل دوگل (میدان دلتوال سابق) واقع شده‌اند. از جمله موزه لوور، باغ تویلری، خیابان شانز الیزه، تاق نصرت پیروزی (تریومف)، گراند پله، پتیت پله، میدان کنکورد و بسیاری آثار دیگر. بخش دیگری از این آثار که شامل بناهای مدرن و امروزی شهر پاریس می‌شوند در محدوده منطقه لا دفانس قرار گرفته‌اند.

علاوه بر این ۲ منطقه آثار متعدد فراوانی نیز در سرتاسر شهر پاریس وجود دارند. موزه انولید که مقبره بسیاری از سربازان و افتخارآفرینان فرانسه از جمله ناپلئون است، قلعه کونسیرژری که محل نگهداری لویی شانزدهم، ماری آنتوانت و خانواده سلطنتی فرانسه قبل از اعدام در جریان انقلاب بود، ۲ مجسمه ملقب به آزادی واقع در ایل دوسیژن و کاخ لوکزامبورگ که نمونه بزرگ آن‌ها در سال ۱۸۸۶ از سوی ملت فرانسه به ملت آمریکا هدیه داده شد، بخش دیگری از این آثار دیدنی هستند.

کاخ گارنیه یا اپرا گارنیه که در زمان امپراتوری دوم ساخته شده نیز از دیگر بناهای دیدنی شهر پاریس محسوب می‌شود. موزه لوور که امروزه یکی از مشهورترین موزه‌های جهان است نیز در بنای کاخ سابق لوور قرار دارد. دانشگاه سوربن نیز که بخش اصلی دانشگاه پاریس را تشکیل می‌دهد نیز در محله لاتین قرار گرفته‌است.

علاوه بر کلیسای نوتردام کلیساهای مشهور و زیبای دیگری نیز از جمله کلیسای سن-شپل، کلیسای مادلین و کلیسای سکره‌کر دو مون‌مارتر نیز در این شهر قرار گرفته‌اند.

باغ‌ها ٫ پارک‌ها و فضای‌سبز[ویرایش]

یکی از دو باغ قدیمی معروف پاریس باغ تویلری است که در قرن ۱۶ در حاشیه رود سن نزدیک کاخ لوور و در قسمت چپ پارک لوکزامبورگ ساخته شده‌است که برای کاخ خصوصی کاترین دو مدیچی ساخته شده‌است.^[۸۴][۸۵] دیگر باغ معروف پاریس باغ گیاهان است. این باغ به دستور گای دو لابروس پزشک مخصوص لویی سیزدهم برای پرورش گیاهان دارویی ساخته شد، و نخستین باغ عمومی پاریس است.^[۸۶] قدمت دیگر باغ‌های بزرگ پاریس به دوران امپراتوری دوم بر می‌گردد. پارک‌های بوت شامون، مونتسوری و مونسو که به وسیله ژان شارل آلفان، یکی از مهندسان ناپلئون سوم، ساخته شده‌اند. دیگر پارک‌ها به دستور بارون هاوسمن ساخته شده‌اند که شامل پارک جنگلی بولوین و ونسن می‌شوند. از دیگر پارک‌های بزرگ پاریس می‌توان پارک دولاویل ساخته شده توسط آرشیتکت معروف برنارد شومی را نام برد. پاریس با دارا بودن ۴۷۵٬۰۰۰ درخت از ۱۲۰ گونه مختلف گیاهی سبزترین پایتخت اروپا است.^[۲۴] در مجموع پاریس دارای بیش از ۴۰۰ پارک عمومی است.^[۲۴]

گورستان‌های پاریس[ویرایش]

ساخت گورستان‌های امروزی پاریس به سال ۱۸۰۴ میلادی برمی‌گردد. تا قبل از این تاریخ هر یک از کلیساهای پاریس دارای یک گورستان اختصاصی بودند اما از اواخر قرن ۱۸ میلادی تصمیم به ساخت گورستانی واحد برای پاریس گرفته‌شد. با توسعه شهر پاریس و پر شدن این گورستان، گورستان‌های دیگری نیز جهت تدفین مردگان در حاشیه این شهر ساخته شد که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به گورستان مشهور پرلاشز، گورستان مون پارناس، گورستان مون مارتر و گورستان پاسی نام برد.

در قرن بیستم نیز بنا به توسعه این شهر گورستان‌هایی به آن افزوده شدند که می‌توان به گورستان سن اوون، گورستان دیوری و گورستان باژنو نام برد.

تعدادی از گورستان‌های پاریس ارزش تاریخی و فرهنگی بالایی دارند، از آن جمله می‌توان از گورستان پرلاشز نام برد که آرامگاه بسیاری از مردان و زنان بزرگ جهان نظیر بالزاک، کلود برنارد، صادق هدایت، ادیت پیاف، غلامحسین ساعدی، اسکار وایلد، امیل زولا، مولیر و فردریک شوپن است نام برد. این گورستان به عنوان مشهورترین گورستان جهان شناخته می‌شود.

مترو[ویرایش]

متروی پاریس در سال ۱۹۰۰ تأسیس شده و هم‌اکنون دارای ۱۴ خط و ۳۰۳ ایستگاه می‌باشد. این مترو از قدیمی‌ترین متروهای جهان محسوب می‌شود.

فرهنگ و هنر[ویرایش]

اپرا، تئاتر و موسیقی[ویرایش]

از بزرگترین اپراهای پاریس می‌توان از اپرای قرن نوزدهمی گارنیه و اپرا باستیل نام برد. در این اپراها انواع باله‌های کلاسیک و اپراهای ترکیبی کلاسیک و مدرن اجرا می‌شود.

تئاتر به صورت سنتی جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ پاریسی دارد. گرچه امروزه بسیاری از بازیگران مشهور تئاتر، بازیگر تلویزیون‌های فرانسوی نیز هستند. تعدادی از تئاترهای اصلی پاریس را می‌توان به این ترتیب نام‌برد:تئاتر اودئون، تئاتر بوبینو، تئاتر موگادور و تئاتر دولاگیته مون پارناس.

به‌طور کل در حدود ۱۴۳ سالن تئاتر در شهر پاریس وجود دارد.^[۸۷]

بعضی از سالن‌های تئاتر در پاریس، هم‌زمان به عنوان سالن کنسرت نیز مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. بسیاری از خوانندگان مشهور فرانسوی نظیر ادیت پیاف، موریس شوالیه، جورج براسون و شارل آزناوور شهرت خود را از اجرا در این سالن‌ها کسب کرده‌اند.

سالن الیزه مون مارتر نیز امروزه به عنوان سالن کنسرت مورد استفاده قرار می‌گیرد. کلوب نیومورنینگ نیز یکی از ندرتاً کلوب‌هایی است که هنوز کنسرت جاز در آن‌ها اجرا می‌شود.

سالن زنیت در پاریس، محله لاویه و استادیوم پارکومنی اسپورت در محله برسی نیز به عنوان محل اجرای کنسرت‌های عظیم سبک راک مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کافه‌ها، رستوران‌ها و کاباره‌ها[ویرایش]

کافه‌های پاریس از دیرباز شهرت جهانی داشته‌اند. این کافه‌ها با فضای کوچک داخلی و صندلی‌های چیده شده در کنار خیابان و قهوه‌های خوش‌طعم و کیک‌های خوش‌مزه نظر هر رهگذری را به سمت خود جلب می‌کند. از کافه‌های معروف پاریس می‌توان از کافه دولاپه، کافه دوماگوت و کافه فلور نام برد.

فرانسه به عقیده اکثر مردم جهان خوشمزه‌ترین غذاهای دنیا را داراست، پس در نتیجه رستوران‌های پاریسی نیز باید نمونه و نمودار کاملی از یک رستوران فرانسوی با غذاهای خوش‌طعم باشند. به همین خاطر است که پاریس رستوران‌های درجه‌یک و عالی فراوانی دارد. به‌طور کل در حدود ۵۰۰۰ رستوران در پاریس به تهیه و طبخ غذا می‌پردازند.

تعدادی از رستوران‌های معروف پاریس شهرت بین‌المللی دارند که می‌توان به تعدادی از آن‌ها اشاره کرد: رستوران لالزاس، رستوران ماکسیم، رستوران پییر گاگز، رستوران لزامباسادور، رستوران لاتراس و رستوران ویکند.

به انتخاب «مجله رستوران» از ۵۰ رستوران برتر جهان در سال ۲۰۰۷ نه تا از این رستوران‌ها در پاریس قراردارند.^[۸۸]

کاباره‌های پاریس نیز در نزد جهانیان شهرت فراوانی دارند. در میان این کاباره‌ها می‌توان از کاباره قرن نوزدهمی «مولن روژ» نام برد. این کاباره بارها محل اجرای کنسرت‌های بزرگانی همچون الویس پریسلی، فرانک سیناترا و لاتویا جکسون بوده‌است. این کاباره در محله مونتمارتر قرار دارد.^[۸۹]

از دیگر کاباره‌های پاریس که شهرتی جهانی دارند می‌توان از «کاباره لیدو» نام برد. این کاباره روزگاری میزبان کنسرت‌های الویس پریسلی بوده‌است. این کاباره در خیابان شانز الیزه قرار دارد.^[۹۰]

نایت کلاب‌ها و کاباره‌های مشهور دیگری نیز در پاریس واقع هستند که می‌توان از: کاباره پاریس اولمپیا، فولی برگر، بوبینو، کریزی هورس، کلوب رکس، بودابار و کلوب جرج نام برد.^[۹۱]

هتل‌ها[ویرایش]

گردشگران زیادی سالیانه به پاریس وارد می‌شوند و پاریس نیز دارای تعداد زیادی هتل می‌باشد. بعضی از هتل‌های پاریس شهرت جهانی دارند. این هتل‌ها تاکنون میزبان مشاهیر و ثروتمندترین افراد جهان بوده‌اند.

هتل ریتز که در اواخر سده نوزدهم میلادی افتتاح شده‌است تاکنون میزبان مشاهیری چون ارنست همینگوی، ادوارد فیتزجرالد، مارسل پروست، ادوارد هفتم پادشاه انگلستان، مرلین دتریش، التون جان، رودولف والنتینو، چارلی چاپلین، ژان پل سارتر و گرتا گاربو بوده‌است.^[۹۲]

هتل کریلیون نیز که در میدان کنکورد قرار دارد به عنوان یکی از معروفترین هتل‌های لوکس جهان شناخته می‌شود. این هتل که دارای ۱۰۳ اتاق و ۴۴ سوئیت است در قرن هجدهم ساخته شده‌است. این هتل نیز محل اقامت مشاهیری چون وودرو ویلسون، تئودور روزولت، هربرت هوور و ریچارد نیکسون رئیس‌جمهوران آمریکا، جرج پنجم پادشاه انگلستان، حسن دوم پادشاه مراکش، امپراتور هیروهیتو امپراتور ژاپن، ژاکلین کندی، چارلی چاپلین، ارسن ولز، الیزابت تیلور، تیرون پاور، اکسل روز، آرنولد شوارتزنگر، ماریا کری و مدونا بوده‌است.^[۹۳]

از دیگر هتل‌های پاریس می‌توان از هتل ۱۰۰۰ اتاقه کنکورد لافایت، هتل جرج پنجم، هتل کلونی، هتل کونتیننتال، هتل بریستول، هتل پلازا آتن، هتل لوتشیا و هتل رویال مونسو نام‌برد.

سینما[ویرایش]

فرانسه دارای دومین صنعت سینما در جهان می‌باشد و مردم آن به سینمای کشور توجه دارند. در سرتاسر فرانسه در حدود ۴۵۰۰ سالن سینما وجود دارد که ۳۷۵ عدد از این سینماها در پاریس واقع‌شده‌است.^[۸۷]

بزرگترین سالن سینمای پاریس گراند رکس نام داشته که ۲۸۰۰ نفر ظرفیت دارد. امروزه مجموعه‌های عظیمی با تعداد زیادی سالن نمایش (در حدود ۱۰ تا ۲۰ سالن) در پاریس ساخته شده‌است.

سالانه ۳۰ میلیون بلیت سینما در پاریس فروش می‌رود.^[۸۷] بهای بلیط سینما در این شهر در حدود ۸ یورو بوده و در روزهای دوشنبه هر هفته به صورت نیم‌ب‌ها به فروش می‌رسد.^[۹۴]

همچنین جشنواره‌ای به نام «فرنچ راندوو» به‌طور سالانه در پاریس برگزار می‌شود که پس از جشنواره کن و جشنواره برلین سومین جشنواره مهم سینمایی قاره اروپا محسوب می‌شود.^[۹۵]

توریسم[ویرایش]

پاریس در گذشته نیز همیشه مقصدی برای تجار، دانشجویان و زائران مذهبی بوده‌است. اما صنعت توریسم در مقیاس بزرگ امروزی با ظهور راه‌آهن در سال ۱۸۴۸ در پاریس آغاز شد. اولین باری که پاریس به عنوان مقصد مورد توجه توریست‌ها مورد نظر قرار گرفت به برگزاری نمایشگاه جهانی در سال ۱۸۵۵ بازمی‌گردد. برگزاری نمایشگاه‌های جهانی در پاریس عامل مؤثری در جذب توریست و توسعه در پاریس قرن نوزدهم بوده‌است. برج ایفل نیز حاصل نمایشگاه جهانی ۱۸۸۹ پاریس است. همچنین تلاش‌های صورت گرفته در زمان امپراتوری دوم در پاریس و توسعه آن نقش بسزایی در توسعه توریسم در پاریس داشته‌است.

بناها و موزه‌های مشهور پاریس در بین پربازدیدکننده‌ترین آثار توریستی جهان جای دارند. پاریس با دارا بودن بیش از ۳۰ میلیون توریست در سال در صدر پر بازدیدترین شهرهای جهان قرار دارد.^{[۲۰][۲۱][۲۲][۹۶]}

موزه لوور در پاریس سالیانه هشت میلیون توریست را به خود جذب می‌کند که به همین دلیل به عنوان پربیننده‌ترین موزه جهان شناخته می‌شود.^{[۹۷][۹۸][۹۹][۱۰۰]} کلیسای نوتردام با ۱۳ میلیون و کلیسای سکره کر با ۱۲ میلیون بازدید سالیانه توسط توریست‌ها از دیگر قطب‌های جذب توریست در پاریس هستند.^{[۱۰۱][۱۰۲]} برج ایفل نیز به عنوان مشهورترین اثر شهری پاریس سالانه به‌طور متوسط ۶٫۵ میلیون بازدیدکننده دارد. این برج از زمان شروع به کار تاکنون بیش از ۲۳۰ میلیون بازدیدکننده را به خود جذب کرده‌است.^[۱۰۳] دیزنی‌لند پاریس که پربیننده‌ترین اثر توریستی قاره اروپا محسوب می‌شود نیز در پاریس قرار داشته و سالانه بیش از ۱۴٫۵ میلیون بازدیدکننده دارد.^[۱۰۴]

پاریس با دارا بودن بیش از ۱۵۰ موزه سالانه میلیون‌ها توریست خارجی را به سمت این موزه‌ها جذب می‌کند. در این میان موزه لوور که به عنوان مشهورترین و بزرگترین موزه جهان شناخته می‌شود میزبان تعدادی از مشهورترین آثار تاریخی و هنری چهان است. از این جمله می‌توان به تابلو مونالیزا یا لبخند ژوکوند اثر لئوناردو دا وینچی، مجسمه مشهور ونوس اثر مشهور دوره یونان باستان مربوط به ۱۳۰ سال پیش از میلاد مسیح و آثار تمدن‌های بزرگ بین‌النهرین، ایران باستان و مصر باستان اشاره کرد. آثار پابلو پیکاسو در موزه پیکاسو و آثار آگوست رودین در موزه رودین در پاریس نگهداری می‌شود. مرکز ملی هنر و فرهنگ ژرژ پمپیدو نیز میزبان موزه ملی هنر مدرن است. انجمن هنری مون پارناس نیز دارای موزه‌ای به نام موزه مون پارناس است. آثار هنری مربوط به دوره رونسانس و آثار هنری سبک امپرسیونیسم نیز در موزه‌های کلونی و اورسی نگهداری می‌شوند.

موزه تازه تأسیس کوا برانلی که در سال ۲۰۰۶ گشایش یافت نیز سومین موزه بزرگ پاریس بوده و دارای آثاری از قاره‌های آفریقا، آسیا، اقیانوسیه و آمریکا می‌باشد.

همچنین برخی از مجموعه داران خصوصی، مانند کارتیه و لوی ویتون، اقدام به تأسیس موزه در این شهر نموده‌اند.

علاوه بر موزه‌ها و ساختمان‌های مشهور، مکان‌هایی همچون کاباره‌ها، رستوران‌ها، هتل‌ها، پارک‌ها، باغ‌ها و کاخ‌های مشهور پاریسی نیز از جمله نقاط توریستی پاریس محسوب می‌شوند و سالانه میلیون‌ها توریست را از سراسر جهان به سمت خود جلب می‌کنند.

ورزش[ویرایش]

پاریس میزبان تیم فوتبال پاری سن ژرمن (Paris Saint-Germain FC)، تیم بسکتبال پاریس بسکت ریسینگ (Paris Basket Racing) و تیم راگبی استاد فرانسه (Stade Français) است.^[۱۰۵]

ورزشگاه ۸۰٫۰۰۰ نفری و ۵ ستاره استاد دوفرانس نیز در پاریس قرار دارد. فینال مسابقات جام جهانی فوتبال ۱۹۹۸ و فینال مسابقات جام جهانی راگبی در سال ۲۰۰۷ در این ورزشگاه برگزار شده‌است. این ورزشگاه جهت انجام مسابقات فوتبال، راگبی و دو و میدانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ورزشگاه سالانه میزبان بازی‌های خانگی تیم ملی فوتبال و راگبی فرانسه و همچنین بازی‌های باشگاهی این دو رشته‌است. همچنین فینال جام قهرمانان باشگاه‌های اروپا در سال ۲۰۰۶ نیز میان دو تیم بارسلونا و آرسنال در ورزشگاه استاد دو فرانس برگزار شد.^[۱۰۶]

پاریس میزبان بازی‌های المپیک تابستانی سال‌های ۱۹۰۰ و ۱۹۲۴ و جام‌های جهانی فوتبال ۱۹۳۸ و ۱۹۹۸ بوده‌است. همچنین مکان آغاز و پایان بزرگترین مسابقات دوچرخه‌سواری جهان یعنی تور دو فرانس در این شهر می‌باشد. هم‌چنین سالانه مسابقات تنیس آزاد فرانسه (رولند گاروس) که یکی از ۴ گرانداسلم بزرگ تنیس در جهان است نیز در پاریس برگزار می‌شود. علاوه بر این مسابقات همچنین می‌توان از مسابقات بین‌المللی دو ماراتون پاریس، مسابقات تنیس مسترز پاریس، مسابقات اسبدوانی رپوبلیک و جام اسبدوانی گراند پریکس لارک تریومف نام برد.^{[۱۰۷][۱۰۸]}

مردم پاریس نیز به ورزش بسیار علاقه‌مند بوده و از امکانات ورزشی این شهر بهره می‌برند در پاریس هزاران مجموعه کوچک و بزرگ عمومی و خصوصی ورزشی وجود دارد که از آن جمله می‌توان به ۱۳۹ مجموعه ورزشی عمومی، ۳۷ استادیوم ورزشی، ۴۶ مجموعه زمین‌های تنیس و ۳۷ مجموعه استخر^[۱۰۹] اشاره کرد. علاوه بر این ۲۰٫۰۰۰ دوچرخه نیز در ۱٫۴۵۱ ایستگاه در اختیار مردم قرار دارد. در مجموع در پاریس بیش از ۳۷۰ کیلومتر مسیر اختصاصی دوچرخه موجود است.^[۲۴]

پاریس در سال ۲۰۲۴ میزبانالمپیک تابستانی ۲۰۲۴ خواهد بود.

روابط بین‌المللی[ویرایش]

پاریس دارای یک شهر خواهر و تعدادی شهر شریک است.^{[۱۱۰][۱۱۱]}

شهر خواهر[ویرایش]

•  رم، ایتالیا، از سال ۱۹۵۶ (Seule Paris est digne de Rome; seule Rome est digne de Paris / Solo Parigi è degna di Roma; Solo Roma è degna di Parigi / “تنها پاریس شایسته رم است؛ تنها رم شایسته پاریس است”).^[۱۱۱]

شهرهای شریک[ویرایش]

آثار دیدنی[ویرایش]

نگارخانه[ویرایش]

جستارهای وابسته[ویرایش]

• نمای کلی فرانسه
• سندرم پاریس