یونان
|
جمهوری یونان
Ελληνική Δημοκρατία
یونان |
|
|---|---|
|
شعار: آزادی یا مرگ
|
|
|
سرود: سرودی برای آزادی
|
|
|
|
| پایتخت
و بزرگترین شهر
|
آتن ۳۸°۰۰′ شمالی ۲۳°۴۳′ شرقی |
| زبان(های) رسمی | زبان یونانی |
| حکومت | جمهوری پارلمانی |
| اکاترینی ساکلاروپولو کیریاکوس میتسوتاکیس |
|
| بنیان‌گذاری | ۳۰۰۰ (پیش از میلاد) ۲۵ مارس ۱۹۲۱ ۳ اکتبر ۱۸۲۹ |
| مساحت | |
|
• کل
|
۱۳۱٬۹۹۰ کیلومترمربع (۵۰٬۹۶۰مایل‌مربع) (۹۶ام) |
|
• آبها (٪)
|
۰٫۸۶۶۹ |
| جمعیت | |
|
• سرشماری
|
۱۰٬۸۱۶٬۲۸۶[۱] (۷۴ام) |
|
• تراکم
|
۸۲ /به ازای هر کیلومترمربع (۲۱۲٫۴ /مایل‌مربع) (۱۲۰ام) |
| تولید ناخالص داخلی (GDP) برابری قدرت خرید (PPP) | برآورد ۲۰۰۷ |
|
• کل
|
۳۰۵٫۵۹۵ میلیارد دلار (۳۷ام) |
|
• سرانه
|
۲۷٬۳۶۰ دلار (۲۷ام) |
| شاخص توسعه انسانی (۲۰۰۴) | ۰٫۹۲۱ ۲۴ام(بالا) |
| واحد پول | یورو (€)۱ (EUR) |
| منطقه زمانی | EET |
|
• تابستان (ساعت تابستانی)
|
EEST |
| جهت رانندگی | راست |
| پیش‌شماره تلفنی | ۳۰ |
| دامنه سطح‌بالا | .gr |
یونان (به یونانی: Ελλάδα, اِلادا) با نام رسمی جمهوری یونان (به یونانی: Ελληνική Δημοκρατία, اِلينيك ديموكراتيا) کشوری اوراسیایی واقع در جنوب شرقی اروپا و جنوب شبه جزیره بالکان است. این کشور همچنین جزایری در ساحل آسیای صغیر مانند رودس، جزیره کوس، ساموس، خیوس و لسبوس که یک کشور اوراسیایی محسوب می‌شود. این کشور از شمال با آلبانی، مقدونیه شمالی و بلغارستان و از شرق با ترکیه دارای مرز مشترک زمینی است. سرزمین اصلی یونان در جنوب و شرق به وسیله دریای مدیترانه احاطه شده و از غرب به دریای یونان نزدیک است. پایتخت و بزرگترین شهر این کشور آتن و زبان رسمی آن یونانی است.[۲] یونان کشوری با ۱۰ میلیون نفر جمعیت و ۱۳۱٬۹۹۰ مساحت است. یونان دارای تاریخی بسیار طولانی و درخشان در عرصه جهانی دارد. این کشور به عنوان مهد تمدن مغرب زمین و زادبوم دموکراسی، فلسفه غرب، بازی‌های المپیک، علوم سیاسی، نمایشنامه‌نویسی «شامل هر دو نوع کمدی و تراژدی» قابل توجه است. یونان دارای تاریخی ویژه و پرحادثه و دارنده میراث فرهنگی است که به‌طور قابل توجهی دارای نفوذ در آفریقای شمالی و منطقه خاورمیانه است و ساختاری بنیادی برای فرهنگ اروپا و آنچه امروز به عنوان غرب خوانده می‌شود، به حساب می‌آید. مجموعاً فرهنگ یونانی بسیار بر فرهنگ اروپای امروزی اثر گذار قلمداد می‌شود.[۳] یونان در محل پیوند سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا واقع شده‌است و میراث‌دار یونان باستان، امپراتوری بیزانس و نزدیک چهار سده سلطهٔ ترکان عثمانی است. امروز یونان کشوری توسعه‌یافته و یکی از اعضای اتحادیه اروپا «از ۱۹۸۱ میلادی»، عضو اتحادیه اقتصادی و پولی اتحادیه اروپا «از ۲۰۰۱ میلادی»، ناتو «از ۱۹۵۱ میلادی»، سازمان همکاری و توسعه اقتصادی یا OECD «از ۱۹۶۰ میلادی»، آژانس فضایی اروپا یا ESA «از ۲۰۰۱ میلادی» است. نظام یونان، جمهوری پارلمانی، مردم‌سالارانه و حاکمیت دینی براساس مسیحیت است.
نام[ویرایش]
«یونان» نام فارسی این کشور است و این نام از ایونیا منطقه یونانی‌نشین آسیای صغیر گرفته شده‌است.[۴] نام یونان نامی است که مردم باستانی شرق برای اشاره به یونانی‌ها به کار می‌بردند که از زبان پارسی باستان آمده و این واژه نیز از زبان یونانی و از شهر ایونیا در کناره غربی آسیای صغیر گرفته شده‌است. تمام ملت‌های زیر تسلط ایرانی‌ها با این نام که از واژه سانسکریت Yavana گرفته شده بود، خو گرفتند. در آغاز در دستور زبان پانینی و سپس در زبان پالی Yona و در هند و یونانی Yonaka ذکر شده‌است. واژه یونان هم‌اکنون در فارسی، ترکی، عربی، هندی، ارمنی، آرامی، مالایی و اندونزیایی به کار می‌رود.
تاریخ[ویرایش]
یونان باستان[ویرایش]
سازوکار آنتیکیترا (۱۰۰ پیش از میلاد) نخستین رایانه آنالوگ جهان متعلق به عصر هلنیستی (موزه باستان‌شناسی ملی آتن).
سواحل دریای اژه یونان به‌طور غیرمنتظره‌ای شاهد بروز نخستین تمدن پیشرفته در اروپا بود که امروزه (تأثیرش) بخشی جدانشدنی از ساختار و فرهنگ و توسعهٔ سیاسی در غرب است.
نقشهٔ امپراتوری اسکندر و مسیر لشکرکشی او
در سال ۵۰۰ پیش از میلاد، امپراتوری هخامنشیان، استان‌های یونان را در آسیای خرد و مقدونیه تصرف و تحت کنترل خود درآورد. تلاش‌های برخی از شهرهای یونان در آسیای خرد برای سرنگونی ایرانیان شکست خورد و ایران در ۴۹۲ سال قبل از میلاد به کشورهای سرزمین اصلی یونان حمله کرد اما پس از شکستی که در یکی از جنگ‌ها متحمل شد، در سال ۴۹۰ پیش از میلاد مجبور به عقب‌نشینی شد. شورش ایونیه (ایونیا) نیز از سال ۴۹۹ تا ۴۹۳ پیش از میلاد رخ داد. با تحریک یونانیان اروپا، آتش جنگ استقلال طلبانه ایونیه بر ضد دولت هخامنشی آغاز شد. در همین زمان گروهی از یونانیان به شهر سارد هخامنشی حمله کردند که به آتش‌سوزی بزرگی انجامید. جنگ ایونیه، شش سال به درازا کشید و فرجام آن پیروزی کامل و قطعی داریوش بزرگ بود.[۵] حمله دوم توسط ایرانی‌ها در سال ۴۸۰ قبل از میلاد رخ داد. پس از پیروزی یونانیان در سالهای ۴۸۰ و ۴۷۹ قبل از میلاد در سالامین و چند شهر دیگر، ایرانی‌ها مجبور شدند برای دومین بار سرزمین‌های اروپایی خود را ترک کنند، که نشان از خروج نهایی آنها از سرزمین‌های اروپایی تصرف شده توسط آنها بود. پیروزی‌های یونان در جنگ‌های یونان-پارس، به‌عنوان یک لحظه محوری و بسیار مهم در تاریخ جهان یاد می‌شود.[۶]
جغرافیا[ویرایش]
کشوری در جنوب شرقی اروپا و جنوب شبه جزیره بالکان است. این کشور از شمال با آلبانی، مقدونیه و بلغارستان و از شرق با ترکیه دارای مرز مشترک زمینی است. سرزمین اصلی یونان در جنوب و شرق به وسیله دریای اژه احاطه شده و از غرب به دریای یونان نزدیک است. «یونان» نام فارسی این کشور است و این نام از ایونیا منطقه یونانی‌نشین آسیای صغیر گرفته شده‌است.
یونان در محل پیوند سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا واقع شده‌است و میراث‌دار یونان باستان، امپراتوری بیزانس و نزدیک چهار سده سلطهٔ ترکان عثمانی است.
یونان حدود ۶۰۰۰ جزیره دارد که تنها ۲۲۷ مورد آن دارای سکنه است. مالک بسیاری از این جزایر افراد ثروتمند جهان هستند.
کشور یونان به ۱۳ ناحیه (به یونانی: Περιφέρειες، تلفظ: پـِریفِرئیـِس) تقسیم شده‌است.[نیازمند منبع] این ناحیه‌ها نیز به نوبه خود به ۵۴ شهرستان تقسیم شده‌اند.
نام ناحیه‌های یونان از این قرار است:
تقسیمات کشوری
نمایی گسترده از جزیره‌ای در یونان
یونان حدود ۶۰۰۰ جزیره دارد که تنها ۲۲۷ مورد آن دارای سکنه است. مالک بسیاری از این جزایر افراد ثروتمند جهان هستند.[۷]
کشور یونان به ۱۳ ناحیه (به یونانی: Περιφέρειες، تلفظ: پـِریفِرئیـِس) تقسیم شده‌است.[۸] این ناحیه‌ها نیز به نوبه خود به ۵۴ شهرستان تقسیم شده‌اند.
نام ناحیه‌های یونان از این قرار است:
نقشه ناحیه‌های یونان |
شهرها[ویرایش]
| رتبه | نام شهر | استان | جمعیت | رتبه | نام شهر | استان | جمعیت | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| آتنسالونیک | ۱ | آتن | آتیک | ۳٬۰۹۰٬۵۰۸ | ۱۱ | خالکیس | یونان مرکزی | ۱۰۲٬۲۲۳ | پاتراسهراکلیون |
| ۲ | سالونیک | مقدونیه مرکزی | ۸۲۴٬۰۰۰ | ۱۲ | کاترینی | مقدونیه مرکزی | ۸۵٬۸۵۱ | ||
| ۳ | پاتراس | یونان غربی | ۲۱۳٬۹۸۴ | ۱۳ | تریکالا | تسالی | ۸۱٬۳۵۵ | ||
| ۴ | هراکلیون | کرت | ۱۷۳٬۹۹۳ | ۱۴ | سرس | مقدونیه مرکزی | ۷۶٬۸۱۶ | ||
| ۵ | لاریسا | تسالی | ۱۶۲٬۵۹۱ | ۱۵ | لامیا | یونان مرکزی | ۷۵٬۳۱۵ | ||
| ۶ | ولس | تسالی | ۱۴۴٬۴۴۹ | ۱۶ | الکساندروپولیس | مقدونیه شرقی و تراکیه | ۷۲٬۹۵۹ | ||
| ۷ | رودس | اژه جنوبی | ۱۱۵٬۴۹۰ | ۱۷ | کوزانی | مقدونیه غربی | ۷۱٬۳۸۸ | ||
| ۸ | یوآنینا | اپیروس | ۱۱۲٬۴۸۶ | ۱۸ | کاوالا | مقدونیه شرقی و تراکیه | ۷۰٬۵۰۱ | ||
| ۹ | خانیا | کرت | ۱۰۸٬۳۱۰ | ۱۹ | کالاماتا | پلوپونز | ۶۹٬۸۴۹ | ||
| ۱۰ | آگرینیو | یونان غربی | ۱۰۶٬۰۵۳ | ۲۰ | ورویا | مقدونیه مرکزی | ۶۶٬۵۴۷ | ||
سیاست[ویرایش]
روابط با روسیه[ویرایش]
ساموئل هانتینگتون صاحبنظر علوم سیاسی در فرضیه مشهور خود با عنوان «برخورد تمدن ها» یونان را در محور ارتدوکس‌ها قرار می‌داد که رهبری آن با روسیه است. بسیاری از پژوهشگران و صاحبنظران این فرضیه را رد می‌کنند اما بسیاری از یونانی‌ها آن را قبول دارند. مردم یونان همیشه خواهان روابط نزدیک با روسیه بوده‌اند. بر اساس نظر سنجی بین‌المللی که در سپتامبر ۲۰۱۳ توسط مؤسسه پیو انجام شد ۶۳ درصد از مردم یونان در قبال روسیه دیدگاه مثبتی داشتند. این نگاه مثبت به روسیه در تاریخ یونان ریشه‌های عمیقی دارد.
۱) در دورانی که یونان بخشی از امپراتوری عثمانی بود، یونانی‌ها برای کمک معمولاً به هم مذهبان ارتدکس خود در روسیه روی می‌آوردند.
۲) جنگ استقلال یونان در سال ۱۸۲۱ توسط یک گروه زیر زمینی به نام «انجمن دوستان» آغاز شد که در اودسا، یکی از بنادر امپراتوری روسیه در ساحل دریای سیاه، تشکیل شده بود.
۳) لوئانیس کاپودیستریاس، وزیر خارجه یونانی‌تبار امپراتوری روسیه در سال ۱۸۲۷ به عنوان اولین رئیس حکومت مستقل و نوپای یونان انتخاب شد.
۴) «حزب روسیه» در کشور و حکومت نوپای یونان پس از جنگ جهانی اول قوی‌ترین نیروی سیاسی بود.[۹]
هم‌اکنون یونان می‌خواهد به خرید گاز ارزانتر از روسیه امید ببندد تا مشکل اضطراری تأمین سوخت و انرژی برای خانواده‌های فقیر این کشور را بر طرف کند. علاوه بر این سرمایه‌گذاری روسیه در یونان یا توسعه مناسبات جهانگردی با روسیه در رونق اقتصاد یونان مؤثر خواهد بود. در مقابل روسیه از یک متحد صاحب حق وتو در اتحادیه اروپا برخوردار خواهد شد که در شرایط فعلی و تنش بر سر بحران اوکراین برای مسکو بسیار مهم است. در فوریه ۲۰۱۵ روسیه قبول کرد که شرایط بازپرداخت وام ۲٫۵ میلیارد یورویی قبرس را تسهیل کرده و در آن کشور سرمایه‌گذاری بیشتری بکند؛ ولی این کمک در قبال تصمیم جدید دولت قبرس پیشنهاد شد که قبول کرد کشتی‌های نظامی روسیه از بنادر این کشور استفاده کنند.
روابط با ایران[ویرایش]
از تاریخ ۲۴ خرداد ماه ۱۳۹۴ شمسی، اولین پرواز مسافربری از طریق شرکت هواپیمایی ماهان از تهران به آتن برقرار شد. این شرکت در هفته سه بار در روزهای یکشنبه – سه شنبه – جمعه در این مسیر پرواز برقرار کرده‌است.
اقتصاد[ویرایش]
رشد تولید ناخالص داخلی یونان از بسیاری از اعضای اتحادیه اروپا بیشتر بوده‌است.[۱۰] صنعت گردشگری یکی از منابع عمده درآمدزایی برای یونان است و ۱۵٪ از سهم تولید ناخالص داخلی را شامل می‌شود.[۱۱] به‌طور مستقیم و غیر مستقیم ۱۶٫۵٪ از نیروی کار یونان در این صنعت به کار گرفته شده‌اند.
نیروی کار یونان بیش از ۴٫۹ میلیون نفر است که در میان کشورهای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه بعد از کره جنوبی در رتبه دوم قرار دارد.[۱۲] بر پایه یک نظر سنجی که توسط دانشگاه گرونینگن انجام شد یونان بین سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۵ در رتبه سوم ساعات کار در هر سال در بین کشورهای اروپایی قرار دارد. به این ترتیب یونانی‌ها در هر سال ۱٬۸۱۱ ساعت کار کرده‌اند.[۱۳] در سال ۲۰۰۷ کارگران متوسط ۲۰ دلار در هر ساعت تولید کرده‌اند. این رقم مشابه اسپانیا و کمی بیش از نصف متوسط تولید کارگران در آمریکا است. نزدیک به یک پنجم نیروی کار را مهاجران خارجی تشکیل می‌دهند که در بخش‌های کشاورزی و ساخت و ساز به کار گرفته شده‌اند.
از سال ۲۰۰۸ بحران اقتصادی، یونان را بارها به مرز ورشکستگی کامل کشانده و ۲۵ درصد از تولید ناخالص ملی و بیش از یک میلیون فرصت شغلی را از بین برده و در پی آن، ستون اصلی سیاست خارجی کشور یعنی تعلق به اروپا و غرب به شدت لطمه خورده‌است.
بحران بدهی‌ها[ویرایش]
جورج پاپاندرئو در سال ۲۰۰۹ پس از نشستن بر مسند نخست‌وزیری پرده از کسری بودجه واقعی دولت برداشت. یونان پیش از این برای ورود به منطقه یورو در مورد وضعیت مالی خود و کلیه آمارهای مربوط به آن دروغ گفته بود. این آغازی بود بر بحران یونان در اروپا که عملاً با سنگین شدن بیش از حد بدهی‌های خارجی با خطر ناتوانی برای بازپرداخت وام‌ها روبرو می‌شد. آتن پس از آن وعده داد سیاست‌های ریاضت اقتصادی را در پیش گیرد اما خیلی دیر بود چرا که عملاً دچار ورشکستگی شده بود. کشورهای عضو اتحادیه اروپا اوایل فوریه ۲۰۱۰ در بروکسل وعده دادند از یونان حمایت کنند. اندکی بعد با اعلام اینکه بدهی‌های یونان به بیش از پانزده درصد رسیده‌است، بازارهای مالی دچار آشفتگی شد و در ماه دسامبر مؤسسات اعتبارسنجی مانورهای خود را برای تنزل رتبه اعتباری یونان آغاز کردند.[۱۴]
در سال ۲۰۱۲، بدهی‌های این کشور به سیصد و پنجاه میلیارد یورو افزایش پیدا کرد. یونان دیگر قادر به تأمین نیازهای مالی خود نبود و از اروپا و جامعه بین‌الملل درخواست کمک کرد. بدین ترتیب یونان نخستین کشور منطقه یورو بود که کمک مالی بین‌المللی به ارزش یکصد و ده میلیارد یورو دریافت کرد. یک سال بعد دومین بسته کمک نیز از راه رسید. با این حال یونان هنوز با خطر ناتوانی در بازپرداخت وام‌ها روبرو بود. مارس ۲۰۱۲ بیش از هشتاد و سه درصد از طلبکاران خصوصی یونان موافقت کردند بخشی از طلب خود را ببخشند و این مرهمی بود بر بخشی از بدهی‌های سنگین این کشور.[۱۴]
ژانویهِ ۲۰۱۵ حزب سیریزا به رهبری آلکسیس سیپراس با وعده مذاکره مجدد در خصوص طرح نجات اقتصادی و پایان دادن به سیاست‌های ریاضتی در انتخابات قانونگذاری به پیروزی رسید. این پیروزی در واقع واکنشی بود به سیاست‌های پنج سال گذشته این کشور که نتیجه‌ای جز سقوط بیست و پنج درصدی تولید ناخالص داخلی و بیکار شدن یک چهارم از جمعیت یونان به همراه نداشت. مردم یونان با امید به رها شدن از سیاست‌های ریاضت اقتصادی، حزب سیریزا را به قدرت رساندند.[۱۴]
پیامدها[ویرایش]
این بحران باعث تعطیلی چند هفته‌ای بانک‌ها و ایجاد تظاهرات گسترده شد. همچنین مردم یونان روزانه فقط حق برداشتن ۶۰ یورو از حساب‌هایشان را دارند. همچنین این بحران باعث احتمال خروج دولت یونان از حوزه یورو و اتحادیه اروپا شده‌است.[۱۵] همچنین بحران بدهی یونان تا جایی پیشرفت که حکومت آن مجبور شد یک رفراندوم، راه‌اندازی کند تا برای پذیرش طرح نجات مالی اتحادیهٔ اروپا و ادامهٔ سیاست‌های ریاضت اقتصادی از مردم نظرخواهی کند.[۱۶]
فرهنگ[ویرایش]
فرهنگ یونان در طی هزاران سال تکامل یافته‌است. در یونان باستان پسرها مهم‌تر از دخترها در نظر گرفته می‌شده‌اند.[۱۷] خاستگاه بسیاری از هنرها همچون تئاتر در یونان و به ویژه در دولت شهر آتن بوده‌است.[۱۸]
نمای سراسرنما از تئاتر باستانی اپیداروس
دین[ویرایش]
دین در یونان به چندین دوره تقسیم می‌شود:
دین در یونان باستان[ویرایش]
آثار به دست آمده از ادوار کهن یونان باستان حکایت از روحیه مذهبی مردم این سامان دارد. پیشینه عقیدتی یونیان ریشه در مذاهب بدوی دارد: در دین عمومی یونان آثار و بقایای آئین توتم وجود داشت. یونانیان، در سایه اعتقاد به ارواح خبیث مزاحم، به هزاران خرافه پابند بودند. مردم در یونان قدیم به توحید (یک‌خدائی) اعتقاد نداشتند و خدایان متفاوتی را می‌پرستیدند. در دین یونانیان سه عنصر اساسی وجود داشت: خدایان زمینی، خدایان اولمپی (آسمانی)، و اسرار یا عناصر رمزی یا عرفانی.[۲۰]
دین در یونان امروزی
یونانیان کنونی پیرو ارتدکس مسیحی هستند.
ورزش
آنجلوس چاریستیس در حال زدن گل پیروزی یونان در فینال جام ملت‌های اروپا ۲۰۰۴
یونان زادگاه بازی‌های المپیک است که برای اولین بار سال ۷۷۶ پیش از میلاد برگزار شده‌است. کشور یونان همچنین دو بار میزبان بازی‌های نوین المپیک در سالهای ۱۸۹۶ و ۲۰۰۴ میلادی بوده‌است.
قهرمانی تیم ملی فوتبال یونان در مسابقات جام ملت‌های اروپا ۲۰۰۴ یکی از مهم‌ترین اتفاقات ورزشی در تاریخ ورزش این کشور بوده‌است.
سوپر لیگ فوتبال یونان بالاترین سطح لیگ فوتبال در کشور یونان است که از ۱۹۵۹ میلادی تاکنون در این کشور برگزار می‌شود. این لیگ از ۱۶ تیم که از سراسر کشور یونان در آن شرکت می‌کنند، تشکیل می‌شود. المپیاکوس و پاناتینایکوس از موفق‌ترین باشگاه‌های یونان هستند.[۲۱]