برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع، با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بی‌منبع را می‌توان به چالش کشید و حذف کرد. (نوامبر ۲۰۱۹)

استانبول İstanbul
Metropolitan municipality
جهت عقربه‌های ساعت از بالا: شاخ طلایی مابین Karaköy و Sarayburnu داخل historic areas; برج دختر; nostalgic tram در خیابان استقلال، استانبول; منطقه تجاری Levent به‌همراهکاخ دلمه‌باغچه; Ortaköy Mosque جلو در پل بسفر; و ایا صوفیه.
استانبول Location within Turkey نمایش نقشه ترکیهنمایش نقشه اروپانمایش همه
مختصات: ۴۱°۰۰′۴۹″ شمالی ۲۸°۵۷′۱۸″ شرقیمختصات: ۴۱°۰۰′۴۹″ شمالی ۲۸°۵۷′۱۸″ شرقی
کشور	ترکیه
ناحیه	ناحیه مرمره
استان	استانبول
Provincial seat[الف]	Cağaloğlu, Fatih
Districts	۳۹
حکومت
• شهردار	اکرم امام‌اوغلو (حزب جمهوری‌خواه خلق)
• والی	Ali Yerlikaya
مساحت
• منطقه شهری	۱۵۳۹ کیلومتر مربع (۵۹۰ مایل مربع)
• منطقه کلان‌شهری	۵٬۳۴۳٫۲۲ کیلومتر مربع (۲٬۱۰۰ مایل مربع)
ارتفاع	۳۹ متر (۱۲۸ پا)
جمعیت (۳۱ دسامبر ۲۰۱۸)[۱]
• Metropolitan municipality	۱۵٬۰۶۷٬۷۲۴
• رتبه	اول
• تراکم منطقهٔ کلان‌شهری	۲٬۸۲۰/کیلومتر مربع (۷٬۳۰۰/مایل مربع)
نام اهلیت	Istanbulite (ترکی استانبولی: İstanbullu‎)
منطقهٔ زمانی	TRT (یوتی‌سی +۳)
کد پستی	34000 to ۳۴۹۹۰
پیش‌شماره(های) تلفن	212 (European side) 216 (Asian side)
پلاک خودرو	۳۴
GDP (Nominal)	2017[۲][۳]
– Total	دلار آمریکا 266 billion[۴] – 31% of Turkey –
– Per capita	دلار آمریکا ۱۸٬۰۰۰
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۷)	0.812[۵] – very high
دامنه سطح‌بالای عمومی جغرافیایی	.ist, .istanbul
وبگاه	ibb.istanbul www.istanbul.gov.tr
(i)(ii)(iii)(iv)

استانبول (به ترکی استانبولی: İstanbul) (نام پیشین: قسطنطنیه عربی‌شدهٔ کُنستانتینوپول، به‌معنای شهر کنستانتین) بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر در کشور ترکیه و مرکز فرهنگی و اقتصادی آن کشور است. جمعیت این شهر در آمار سال ۲۰۱۸ حدود ۱۵,۰۶۷,۷۲۴ نفر گزارش شده است. استانبول بزرگ‌ترین کلان‌شهر اروپا و دومین کلان‌شهر بزرگ خاورمیانه پس از قاهره محسوب می‌شود.^[۸][۹] این شهر در کنار تنگه بسفر، دریای مرمره و دریای سیاه قرار دارد. تنگه بسفر دو قارهٔ آسیا و اروپا را از یکدیگر جدا می‌کند و استانبول تنها شهر بزرگ جهان است که در دو قارهٔ جهان گسترده شده‌است. بندر طبیعی شاخ طلایی یا خلیج در این شهر واقع است.

این کلان‌شهر به عنوان پایتخت فرهنگ اروپا در سال ۲۰۱۰ انتخاب شد. همچنین از لحاظ تعداد گردشگران خارجی سومین شهر توریستی جهان در ۲۰۱۰ به‌شمار می‌رفت.

بسیاری از کشورها از جمله ایران در این شهر دارای کنسولگری هستند.

استانبول یادگار دوران امپراتوری روم و بعد از آن امپراتوری عثمانی است و اثار برجسته ای از ان دوران به جا مانده مانند موزه ایاصوفیه(کلیسای بزرگ ارتدکس شرقی که در دوران ژوستینین امپراتور روم ساخته شد و سپس در زمان عثمانی تبدیل به مسجد شد و پس از روی کار امدن جمهوری ترکیه به موزه تبدیل شد) و مسجد سلطان احمد که شاهکار معماری اسلامی و عثمانی است.

نام[ویرایش]

پس از آنکه کنستانتین کبیر این شهر را به عنوان پایتخت جدید شرقی امپراتوری روم برگزید، این شهر نزد مردم به کنستانتینوپل به معنای «شهر کنستانتین» معروف گشت. اگرچه کنستانتین سعی کرد نام Nea Roma به معنای «رم جدید» را بر آن نهد، اما این نام نزد مردم مقبول نشد و فراگیر نگشت. مسلمانان که از قدیم با رومیان مراوده داشتند، این شهر را قسطنطنیه یا قسطنطینیه نامیدند. نام دیگر شهر استانبول بود که از عبارت یونانی εἰς τὴν Πόλιν (با تلفظ ایستیم بولین) به معنای «به سوی شهر» گرفته شده بود. در سال ۱۷۷۰ میلادی سلطان مصطفی سوم با ضرب سکه‌هایی که روی آن نام اسلامبول (اسلام‌شهر) نقش بسته بود، تلاش کرد این نام را فراگیر کند. در دورهٔ جمهوریت و از روز ۲۸ مارس سال ۱۹۳۰ ادارهٔ پست ترکیه از تمامی کشورهای جهان خواست تا در مکاتبات خود از نام استانبول استفاده کنند.

اسامی تاریخی استانبول[ویرایش]

بیزانتیوم آگوستا آنتونینا

رم جدید کنستانتینوپل

استیمبول اسلامبول

القاب استانبول در دوره عثمانی[ویرایش]

دارالسعادت

دارعالیه

درب قرمز (آل قاپی)

پایتخت

اسامی قدیمی استانبول در زبان‌های مختلف[ویرایش]

زبان‌های اسکاندیناوی: میکلاگارد (شهر بزرگ) زبان‌های اسلاوی: تزارگراد (شهر پادشاه)

عربی: رومیة الکُبری (شهر بزرگ رومیان) عبری: کوشتاندینا (قسطنطنیه)

تاریخچه[ویرایش]

نوشتار اصلی: تاریخ استانبول

دوران باستان[ویرایش]

اولین نشانه‌های سکونت انسان در استانبول متعلق به عصر مفرغ است نشانه‌هایی از سکونت انسان عهد مفرغ در فکرتپه واقع در بخش آسیایی استانبول پیدا شده‌است. همچنین نشانه‌هایی از سکونت فنیقی‌ها در کادیکوی موجود است.

دوره بیزانس[ویرایش]

مستعمره نشین‌های یونانی مگارا در سال ۶۶۷ قبل از میلاد این شهر را بنا نهادند و به افتخار پادشاه خود بیزانس نام آن را بیزانتیوم نهادند. در زمان جنگ‌های میان امپراتوری هخامنشی ایرانیان به رهبری داریوش بزرگ در خلال جنگ‌هایشان با یونانیان شهر بیزانس را به تصرف خود درآوردند که تا پایان زمان سلطنت اردشیر درازدست همچنان در اختیار ایرانیان باقی‌ماند و ایرانیان تا سال ۱۹۶ که امپراتوری روم بر این شهر تسلط یافت، بر بیزانس حکومت می‌کردند.

امپراتوری روم شرقی[ویرایش]

در سال ۱۹۶ میلادی رومیان بر بیزانس مسلط شده و شهر رو به خرابی نهاد به خصوص آنکه رومیان پایتخت جدید خود را به نیکومدیا (کوجاالی کنونی) منتقل نموده بودند. در این سال‌ها گروه‌های بزرگی از رومیان به بیزانس (استانبول فعلی) مهاجرت کردند. موقعیت سوق‌الجیشی بیزانس امپراتور کنستانتین بزرگ را واداشت تا در سال ۳۳۰ رم جدید را در محل بیزانتیوم به عنوان پایتخت امپراتوری روم شرقی بنا نهد که پس از مرگ وی این شهر قسطنطنیه یا کنستانتینوپولیس نامیده شد و نام روم جدید به فراموشی سپرده شد.

امپراتوری عثمانی[ویرایش]

در ۲۹ ماه مه سال ۱۴۵۳ سلطان محمد دوم فاتح بعد از ۵۳ روز محاصره در حالی وارد قسطنطنیه شد که توپ او یک حفره بسیار عظیم و بزرگی را در دیوارهای قسطنطنیه ایجاد کرد. محل این حفره امروزه به توپکاپی (دروازه توپ) معروف است. سلطان محمد فاتح پس از فتح استانبول آن را به عنوان سومین پایتخت امپراتوری عثمانی اعلام نمود. پس از فتح استانبول سلطان محمد فاتح کاخ توپکاپی و بازار استانبول را بنا می‌نهد و مدارس، حمامها و بناهای زیادی در شهر ایجاد می‌کند. نقش معمار سینان در خلق آثار معماری این دوره برجسته بوده‌است.

جمهوری ترکیه[ویرایش]

زمانی که جمهوری ترکیه در سال ۱۹۲۳ تشکیل شد پایتخت آن از استانبول به آنکارا تغییر پیدا کرد. اما استانبول محوریت خود به عنوان مرکز تجاری، صنعتی ترکیه را حفظ نمود و هم‌اکنون نیز بزرگترین شهر ترکیه می‌باشد.

جغرافیا[ویرایش]

استانبول در ساحل دریای مرمره قرار دارد و تنگه بسفر که این دریا را به دریای سیاه متصل می‌کند، از وسط این شهر می‌گذرد. بخش غربی شهر در قاره اروپا (شبه جزیره تراکیه) و بخش شرقی آن در آسیا (شبه جزیره آناتولی) واقع است. وسعت شهر استانبول ۱۵۳۹ کیلومترمربع است.

زمین‌شناسی[ویرایش]

استانبول نزدیک گسل آناتولی شمالی واقع شده‌است این گسل از شبه جزیره آناتولی تا دریای مرمره ادامه دارد. دو صفحه از طبقات زمین‌شناسی، آفریقا و اروپا-آسیا به یکدیگر فشار می‌آورند این خط مرزی مسئول چند لرزش و لغزش مهلک در تاریخ معاصر بوده‌است. در سال ۱۵۰۹ زمین لرزه‌ای مهیب موجب ایجاد سونامی شد و دیوارهای ساحلی شهر را تخریب و بیش از ۱۰۰ مسجد را ویران نمود و موجب کشته شدن ۱۰۰۰۰ نفر شد. در سال ۱۷۶۶ مسجد ایوب کاملاً تخریب گشت. در سال ۱۸۹۴ لرزش بسیاری از قسمت‌های بازار بزرگ استانبول را نابود کرد. یک لرزش در ماه اوت سال ۱۹۹۹ در کوجاالی در ۱۰۰ کیلومتری شرق استانبول موجب مرگ، ۱۸۰۰۰ نفر شد.

آب و هوا[ویرایش]

تابستان‌های گرم و مرطوب و زمستان‌های سرد، بارانی و برفی ویژگی آب و هوای استانبول است. میزان بارش سالیانه استانبول به‌طور میانگین ۸۷۰ میلی‌متر است. میزان رطوبت نیز اغلب زیاد است.

به‌طور متوسط بیشترین درجه حرارت در طول ماه‌های مختلف زمستان بین ۷ درجه تا ۹ درجه سلسیوس است. بارش برف در استانبول برای یک یا دو هفته در طول فصل زمستان عادی است؛ اما یکی از این بارش‌ها می‌تواند سنگین باشد. غالباً این بارش در بین ماه‌های دسامبر و مارس رخ می‌دهد.

در ماه‌های تابستان از ژوئن تا انتهای سپتامبر به‌طور میانگین درجه حرارت روزها از ۲۸ سلسیوس شروع می‌شود. گرمترین ماه، ژوئیه با متوسط درجه حرارت ۲۳٫۲ درجه سلسیوس و سردترین ماه، ژانویه با متوسط درجه حرارت ۵٫۴ درجه سلسیوس است. بالاترین درجه حرارت ثبت شده در استانبول ۴۰٫۵ درجه سلسیوس در اوت سال ۲۰۰۰ و پائین‌ترین درجه حرارت -۱۶٫۱ درجه سلسیوس در فوریه سال ۱۹۲۷ بوده‌است.

این شهر تا حدودی بادخیز است و به‌طور متوسط (میانگین) سرعت بادی حدود ۱۷ کیلومتر در ساعت دارد. تابستان خشک‌ترین فصل است، هر چند تابستان‌ها هم بارش باران وجود دارد.

ماه	ژانویه	فوریه	مارس	آوریل	می	ژوئن	ژوئیه	اوت	سپتامبر	اکتبر	نوامبر	دسامبر
میانگین بیشترین دما °C	۹	۹	۱۱	۱۶	۲۱	۲۶	۳۰	۳۱	۲۵	۲۱	۱۵	۱۱
میانگین کمترین دما °C	۳	۲	۳	۷	۱۲	۱۶	۱۸	۲۰	۱۵	۱۲	۹	۵

بافت شهر[ویرایش]

نواحی استانبول به ۳ قسمت اصلی تقسیم می‌شود:

• شبه جزیره تاریخی استانبول قدیمی بخش‌ها و نواحی امین اونو و فاتح را در بر می‌گیرد. این مناطق در سواحل شمالی شاخ طلایی (خلیج) واقع شده‌اند که مرکز قدیمی شهر را از قسمت‌های شمالی و جوان‌تر سمت اروپایی جدا و متمرکز می‌کند. شبه جزیره تاریخی با دیواره‌های قسطنطنیه در غرب به انتها می‌رسد. شبه جزیره توسط دریای مرمره در جنوب و بسفر در شرق احاطه شده‌است.
• شمال شاخ طلایی، مناطق تاریخی بِی اُوغلو (Beyoğlu) و بِشیکتاش (Beşiktaş) هستند که محل اسکان آخرین سلطان بوده و زنجیره‌ای از روستاهای سابق مانند اُورتاکوی (Ortaköy) و بِبِک (Bebek) در میان سواحل بسفر ادامه می‌یابد. در بخش‌های اروپایی و آسیایی بسفر، استانبولی‌های ثروتمند عمارت‌های بزرگ چوبی زیبایی را ساخته‌اند که این عمارت و ساختمان‌ها یالی (Yalı) نامیده می‌شوند که به عنوان اقامتگاه تابستانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• مناطق اوسکودار (Üsküdar) و کادیکوی (Kadıköy) که در سمت آسیایی قرار گرفته‌اند، در واقع شهرهای مستقلی هستند و امروزه مناطق تجاری و مسکونی مدرنی در آن‌ها ایجاد شده و حدود یک سوم از جمعیت استانبول در خود جای داده‌است.

افزایش رشد اداره و ساختمان‌های مسکونی به‌طور غالب در مناطق شمالی سمت اروپایی متمرکز گشته‌است و بخصوص در زمینه تجارت و مراکز خرید ماسلاک (Maslak)، لِوَنت (Levent) و اِتیلَر (Etiler) که بین پل بُسفُر (Boğaziçi Köprüsü) و پل سلطان محمد فاتح (Fatih Sultan Mehmet Köprüsü) قرار گرفته‌اند، شهرت خاصی دارند.

روش زندگی[ویرایش]

فعالیت فرهنگی، جهانگردی و تجارت و بازرگانی به اهمیت زندگی در شهر ادامه خواهند داد. در حالیکه، رشد جمعیت، ترافیک، جلوگیری از تخریب خانه سازی، تجدید و نوسازی تاریخی ساختمان‌ها و عمارات و طراحی کردن یک جاده حمل و نقلی سوم به بوسفروس به‌طور ممتد، به وجود خواهد آمد. زندگی روزانه در استانبول رنگارنگ و در حال جنبش و ادامه‌است همراه با دقت بسیار در نگهداری روم، روم شرقی و عمارت‌های ترکی. استانبول اغلب اوقات مرکز و پایتخت ترکیه در مواقع تجارت، پذیرایی، سرگرمی، فرهنگی، آموزشی، خرید، جهانگردی و هنری به‌شمار می‌آید. بیش از نیمی از جمعیت در قسمت اروپایی زندگی و کار می‌کنند. گروه بزرگی از مردم در مناطق مسکونی، قسمت آناتولیایی زندگی می‌کنند و از پل‌ها و گذرگاه‌ها برای رفتن به کار در شهر استفاده می‌کنند.

استانبول در دوره‌های اجتماعی، فرهنگی و فعالیت‌های تجارتی و بازرگانی قوی آن به‌طور زیادی افزایش تنوع و رنگ دارد. در امتداد رستوران‌های ترک، خاوردور و روش‌های پخت (خوراک‌ها) در حال رشد می‌باشد در کنار بسیاری از گروه‌ها به صورت جدید رستوران‌هایی افتتاح شده‌اند. در صورتی‌که ستاره‌های مشهور دنیای موسیقی پاپ ورزشگاه‌ها را از جمعیت پر می‌کردند، فعالیت‌هایی مثل اُپرا، رقص ورزشی و هنری باله و تئاتر در سراسر سال ادامه داشت.

در طول فستیوال‌های فصلی ارکسترهای مشهور دنیا، آوازهای دسته جمعی و گروهی، کنسرت‌ها و اثرات جاز در بیشتر مواقع می‌توانند در یک خانه کامل هم اجرا شوند. نمایش‌ها در گروهی از مکان‌ها مانند بخش‌های تاریخی مانند حاجی ایرن، برج روملی حصاری، یدیکول، حیاط محله توپ خانه و پارک گلانه به خوبی مرکز فرهنگی آتاترک، سالن کنسرت جمال رشید ری و سالن‌های مدرن و جدید تئاتر و دیگر فضاهای آزاد برگزار می‌شود. برای مواردی مثل زندگی شبانه، تعدادی از باشگاه‌های ورزشی، دیسکوها، بارها (مشروب فروشی‌ها)، چادرهای صحرایی، نمایشگاه‌ها و رستوران‌ها با موزیک همراه هستند. تعداد کلوپ‌ها رستوران‌ها و دیکسوها افزایش یافته و به محل‌های فضای باز در تابستان منتقل می‌شوند.

خانه‌های سنتی که یالی (Yalı)نامیده می‌شوند را می‌توان در طول تورهای قایق‌سواری بوسفروس مشاهده کرد. زیر ساخت‌های شهرنشینی دایماً در حال تغییر و تحول است. ساختمان‌های سنتی عثمانی از چوب ساخته شده بودند. در دهه‌های پیشین تعداد زیادی از ساختارهای بلند در نزدیک شهر ساخته شده بودند که این عمل رشد سریع جمعیت را منجر شد. با محاصره شدن شهرها مردم به استانبول به عنوان شهری با سرعت رشد سریع جذب شدند. موفقیت و پیروزی‌های زیر ساختاری تا اواسط سال ۱۹۹۰ شامل تجزیه و تحلیل مشکل فضولات بهبود شرایط ترافیک و بهبود کیفیت هوا با توجه افزایش استفاده از گاز طبیعی می‌باشد. علی‌رغم، بوجودآمدن آلودگی هوا و آب توسط تعداد زیادی از کارخانه‌ها، وسایل نقلیه موتوری و خانواده‌های خصوصی، آلودگی هوا توسط ترافیک به نگرانی جمعیت استانبول اضافه می‌کند. بیماری‌های چون برونشیت و آسم به‌طور معمول در میان ساکنین مناطق بزرگ‌تر و وسیعتر شهر کمتر مشاهده می‌شود زیرا که تراکم جمعیت در نزدیکی این مناطق کمتر است.

استراحت و تفریح[ویرایش]

بیشتر مکان‌های عمومی برای شنا کردن در شهر در باکرکوی (Bakırköy)، کوچوک چِکمِجه (Küçükçekmece) ساریَر (sarıyer) و تنگه بوآز (Boğaz) یا جزایر استانبول می‌باشند. در بیرون شهر جزایر پرنس (Prens Adaları) دریای مرمر، سیلیوری (Silivri) و توزلا (Tuzla) مانند کیلیوس و شیله (Şile)در دریای سیاه وجود دارد. جزایر پرَنس (Prens Adaları) گروهی از جزایر دریای مرمر، جنوب کارتال (Kartal)پَندیک (Pendik) هستند. کاج و سبک نئوکلاسیک کاج سنگی (چوبی) و هنر عصر جدید روش عمارت‌های بزرگ تابستانی عصر عثمانی از قرن‌های نوزدهم و بیستم، کالسکه‌های اسبی (وسایل نقلیه موتوری مجاز نبودند) و رستوران‌های ماهی یک هدف عمومی را تشکیل می‌دهند. آن‌ها می‌توانند توسط معبر قایق‌ها و معبرهای پر سرعت دنیز اوتوبوسو از امینونو و کارتال برسند. ۹ جزیره، در ۴ منطقه قرار گرفته‌است. سیله یک منطقه و پناهگاه ساحلی ساخته شده و مشهور ترکیه در دریای سیاه، در ۵۰ کیلومتری استانبول است. کیلیوس یک پناهگاه ساحلی آرام است که از درب شمالی اروپایی بوسفروس در دریای سیاه دور نیست. محل خوبی برای شنا کردن است و در سال‌های گذشته در میان ساکنین استانبول به عنوان مکانی برای گردش عمومی بوده‌است. کیلیوس یک پارک ساحلی همراه با رستوران‌ها (ماهی) می‌باشد. مجله «نیوزویک» اخیراً استانبول را شهر متصل‌کننده اروپا نامیده‌است. بعد از چند دهه از سعی در رسیدن شرقی، افتخارات استانبول در کشف مجدد از یک شناخت مدرن و جدید بود، قسمت اروپایی آن از سردترین شهرها در دنیا بوده‌است. زیبایی‌های زیادی وجود دارد، هنوزه شهر هوای ابری همراه با بازارها، کلیساهای روم شرقی و عمارات عثمانی را دارا می‌باشد. استانبول دارای مراکز خرید متعددی می‌باشد. یکی از این بازارهای بسیار قدیمی، بازار بزرگ استانبول می‌باشد که در سال ۱۴۶۱ ساخته شده‌است و در میان بزرگترین و قدیمی‌ترین بازارهای جهانی جای دارد. بازار محمد پاشا نیز بازار روباز بزرگی بین بازار بزرگ و بازار مصری است که از سال ۱۶۶۰ بازار بزرگ ادویه استانبول می‌باشد.

علاوه بر این مراکز خرید سنتی، مراکز خرید بزرگ و مدرنی نیز در استانبول ساخته شده‌اند، به عنوان مثال مرکز خرید جواهر که در سال ۲۰۰۵ و در منطقه شیشلی افتتاح شده‌است. در خیابان‌ها و کوچه پس کوچه‌های استانبول نیز انواع رستوران‌ها و کافه‌ها برای هر سلیقه ای وجود دارد. اکثر رستورانهایی که در آن‌ها غذاهای بین‌المللی سرو می‌کنند در مناطق بی اغلو، بشیکتاش، شیشلی و کادیکوی قرار دارند.

یکی از معروف‌ترین خیابان‌های استانبول، خیابان استقلال ISTIKLAL می‌باشد که در قسمت جنوبی میدان تکسیم قرار گرفته‌است و در آن انواع فروشگاه‌ها با برندهای بین‌المللی و ترک، رستوران‌ها و کلاب‌های متنوعی وجود دارد و یکی از تفریحات گردشگران در استانبول، قدم زدن در این خیابان و صرف غذا و نوشیدنی در رستوران‌ها و کافه‌های آن می‌باشد.

جمعیت‌شناسی[ویرایش]

ریشه شهرنشینی استانبول توسط بسیاری از جوامع شکل گرفته‌است. اغلب جمعیت استانبول را ترکان استانبولی و بیشتر مذهب جمعیت اسلام است.^[۱۰] اقلیت‌های مذهبی عبارت‌اند از کلیسای مسیحیان شرقی ارتدکس، کلیسای وابسته به پاپ ارمنیان مسیحی (ارامنه) و یهودیان سفاردی در دهکده‌های کوچک استانبول، ارمنیان، یهودیان و یونیان ساکن هستند.

در برخی از قسمت‌ها مانند کوزگونجوک یک کلیسای ارمنیان بعد از یک کنیسه یهودیان وجود دارد و در بخش‌های دیگر جاده یک کلیسای ارتدکس یونان در نزدیکی یک مسجد به چشم می‌خورد. جایگاه رئیس قسطنطنیه، رهبر روحانی و معنوی کلیسای ارتدکس قسطنطنیه در استانبول است. همچنین براساس آن جا، اسقف اعظم جامعه ترکیه (کلیسای شرقی ارتدکس)، یک اسقف اعظم کلیسای ارمنیان وابسته به پاپ و ترکیه بزرگ در آن جا یعنی استانبول می‌باشد.

شهر به صورت سنتی، جایگاه رئیس جهانی است، برای بیشتر کلیساهای ارتدکس و اسقف اعظم ارامنه مانند اسقف اعظم جامعه ارتدکس ترکیه همین‌طور است. اقلیت‌های یونانی و ارمنی بعد از تغییرات جنگ جهانی اول که به تبعیض و تفرقه و سرکوب دایمی منجر گردید هنوز در استانبول زندگی می‌کنند. در سال ۱۹۴۲ یک مالیات ویژه تعیین شده بود. در سال ۱۹۶۴ تمام یونانی‌ها (در حدود ۰۰۰/۱۰۰ نفر) بدون شهروند شدن ترکیه از ترکیه برگردانده شدند. امروزه بیشتر یونانی‌های ترکی و ارامنه در استانبول یا در نزدیکی استانبول زندگی می‌کنند.

رشد جمعیت[ویرایش]

جمعیت شهرهای بزرگی در طول ۲۵ سال بین سال‌های ۱۹۸۰ و ۲۰۰۵ بیشتر از ۳ برابر شده‌است. ۶۵ درصد از تمام استانبولی‌ها در بخش اروپایی و نزدیک به ۳۵ درصد در بخش آسیایی زندگی می‌کنند.

در سال ۱۹۱۴ افزایش جمعیت با تکان و لرزش بیش از ۵۰ درصدی با توجه به مطالعات برآورده شده‌است. تعداد زیادی از سال ۱۹۲۷ تا سال ۲۰۰۰ مورد سرشماری و آمار قرار گرفته‌اند. تعداد زیادی از سال ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ براساس محاسبات پیش‌بینی شده‌اند. جمعیت استانبول بین سال‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۸۵ به ۲ برابر رسید.

&nbsp؛ سال جمعیت ۳۳۰ ۴۰٬۰۰۰ ۴۰۰ ۴۰۰٬۰۰۰ ۵۳۰ ۵۵۰٬۰۰۰ ۵۴۵ ۳۵۰٬۰۰۰ ۷۱۵ ۳۰۰٬۰۰۰ ۹۵۰ ۴۰۰٬۰۰۰ ۱۲۰۰ ۱۵۰٬۰۰۰ ۱۴۵۳ ۳۶٬۰۰۰ ۱۴۷۷ ۷۵٬۰۰۰ ۱۵۶۶ ۶۰۰٬۰۰۰ ۱۸۱۷ ۵۰۰٬۰۰۰ ۱۸۶۰ ۷۱۵٬۰۰۰ ۱۸۸۵ ۸۷۳٬۵۷۰ ۱۸۹۰ ۸۷۴٬۰۰۰ ۱۸۹۷ ۱٬۰۵۹٬۰۰۰ ۱۹۰۱ ۹۴۲٬۹۰۰ ۱۹۱۴ ۹۰۹٬۹۷۸

سال جمعیت ۱۹۲۷ اکتبر ۶۸۰٬۸۵۷ ۱۹۳۵ اکتبر ۷۴۱٬۱۴۸ ۱۹۴۰ اکتبر ۷۹۳٬۹۴۹ ۱۹۴۵ اکتبر ۸۶۰٬۵۵۸ ۱۹۵۰ اکتبر ۹۸۳٬۰۴۱ ۱۹۵۵ اکتبر ۱٬۲۶۸٬۷۷۱ ۱۹۶۰ اکتبر ۱٬۴۶۶٬۵۳۵ ۱۹۶۵ اکتبر ۱٬۷۴۲٬۹۷۸ ۱۹۷۰ اکتبر ۲٬۱۳۲٬۴۰۷ ۱۹۷۵ اکتبر ۲٬۵۴۷٬۳۶۴ ۱۹۸۰ اکتبر ۲٬۷۷۲٬۷۰۸ ۱۹۸۵ اکتبر ۵٬۴۷۵٬۹۸۲ ۱۹۹۰ اکتبر ۶٬۶۲۰٬۲۴۱ ۱۹۹۷ نوامبر ۸٬۲۶۰٬۴۳۸ ۲۰۰۰ اکتبر ۸٬۸۰۳٬۴۶۸ ۲۰۰۵ ژانویه ۹٬۷۹۷٬۵۳۶ ۲۰۰۶ ژانویه ۱۰٬۰۳۴٬۸۳۰ ۲۰۱۰ ژانویه ۱۳٬۲۵۶٬۰۰۰

مذهب[ویرایش]

اکثریت قریب به اتفاق مردم در سراسر ترکیه و در استانبول، مسلمان، و به‌طور خاص اهل سنت هستند. بسیاری از سنی‌ها به دنبال مکتب حنفی از تفکر اسلامی هستند، اگر چه حدود ۱۵ درصد از اهل سنت ترکیه به ویژه کردهای شرق فرات از فقه شافعی پیروی می‌کنند. بزرگترین مذهب غیر سنی مسلمان ترکیه علویان با بیش از ۷٬۵ میلیون نفر جمعیت در ترکیه هستند که یک سوم از همه علویان ترک در استانبول زندگی می‌کنند.^[۱۱]

مساجد استانبول[ویرایش]

شهر تاریخی استانبول مساجد باشکوهی را در دل خود جا داده‌است که ساختار آن‌ها باورها و معماری دوره‌های مختلف تاریخی را که بر این شهر حکومت می‌کردند، به نمایش می‌گذارند.

تقریباً تمام مساجد سلطنتی استانبول که به فرمان سلطان‌ها در دورهٔ حکومت عثمانی ساخته شده‌اند معماری مشترکی دارند و شامل گنبد، محراب، مناره و حیاط هستند و همچنین مجموعهٔ مسجد که آن را کلیه می‌نامند. کلیه‌ها شامل مرکزی برای مداوای بیماران بودند که آن را «دارالشفا» می‌نامیدند و همچنین حمام عمومی، کاروان‌سرا، مطبخ، مدرسه و دارالقرآن. این مراکز به اقتضای نیازهای مذهبی و فرهنگی شکل گرفته بودند.

مسجد سلیمانیه، مسجد آبی و مسجد جدید از جمله مساجد زیبای این شهر توریست پسند هستند که هر ساله با استقبال گستردهٔ گردشگران روبه‌رو می‌شوند.

مسجد ایاصوفیه[ویرایش]

ایاصوفیه در سال ۳۶۰ به عنوان کلیسای بزرگ ساخته شد و در طی سال‌ها دستخوش تغییراتی شد تا در تاریخ ۱۴۵۳ به دستور سلطان عثمانی به مسجد تبدیل و تا تاریخ ۱۹۳۱ مسجد باقی ماند. در سال ۱۹۳۱ به دلیل معماری غنی و تاریخی و تاریخ نهفته در بنا، ایاصوفیه به دستور آتاتورک به موزه تبدیل شد.

مسجد سلیمانیه[ویرایش]

همان‌طور که از نام آن برمی‌آید مسجد سلیمانیه به دستور سلطان سلیمان معروف به سلیمان محتشم و به دست معمار سلطنتی نامدار «معمار سینان» بنا شد. این مسجد بین سال‌های ۱۵۵۰ تا ۱۵۵۷ میلادی بنا شد و هنوز هم قسمت‌های زیادی از مجموعهٔ آن سالم مانده‌اند و بخش‌هایی مثل حمام ترکی سلیمانیه قابل استفاده هستند.

از قسمت‌های خاص این مسجد که برای گردشگران جذابیت بالایی دارد قبرستان مسجد است که مقبرهٔ سلطان سلیمان و همسرش خرم سلطان در آن قرار دارد. این مسجد روی تپهٔ سوم از هفت تپهٔ استانبول بنا شده و دید زیبایی از شهر را به گردشگران می‌دهد.

مسجد اورتاکوی[ویرایش]

مسجدی زیباست که در قرن ۱۸ ام توسط آقا محمود، داماد وزیر بزرگ ابراهیم پاشا، تنها کمی آنطرف تر از پل بسفر بنا شد.

مسجد آبی[ویرایش]

مسجد سلطان احمد که آن را به نام مسجد آبی می‌شناسند یکی از زیباترین مسجدهای استانبول است که در فصل‌های پر گردشگر، گردشگران برای بازدید از آن در صف‌های طولانی منتظر می‌مانند. مسجد آبی ترکیبی از عناصر معماری دورهٔ بیزانس و عثمانی را به نمایش می‌گذارد و نورپردازی خیره‌کنندهٔ آن در شب این مسجد را یکی از سوژه‌های پر طرفدار برای عکاسی می‌کند. مسجد سلطان احمد پس از گذشت سال‌ها یک مسجد فعال است و برای عبادت مورد استفاد قرار می‌گیرد. از شاخصه‌های این مسجد گنبد بزرگ به ارتفاع ۴۵ متر آن است که به انضمام ۴ منارهٔ آن نمای زیبایی می‌سازد. کاشی‌کاری‌های هنرمندانه، خوشنویسی‌های داخل گنبد و نقاشی‌های مسجد آبی بسیار معروف هستند.

مسجد جدید[ویرایش]

مسجد جدید علی‌رغم نامی که دارد مسجدی ۴۰۰ ساله است که به دستور صفیه والده سلطان، مادر سلطان محمد سوم ساخت آن آغاز شد اما اتمام و تکمیل بنای مسجد تا ۶ والده سلطان دیگر به درازا کشید.

این مسجد میزبان ۶۶ گنبد بزرگ و کوچک است و در قسمت شاخ طلایی استانبول قرار دارد.

مسجد رستم پاشا[ویرایش]

استانبول در بین سال‌های ۱۵۶۱ الی ۱۵۶۳ به وسیله ثروت وقفی خود رستم پاشا ساخته شد. این مسجد نمونه‌ای مهم و شناخته شده از سرامیک کاری ایزنیک در استانبول می‌باشد و در واقع سرامیک کاری ایزنیک امضای معماری و تزئین عثمانی و بازگوی سیاست، تاریخ و داستان‌های دوره سلاطین عثمانی است.

اقتصاد[ویرایش]

استانبول همیشه مرکز زندگی اقتصادی کشور بوده‌است که این به خاطر موقعیت اتصالی بین‌المللی راه‌های مرزی زمینی و دریایی می‌باشد. آن تقریباً ۲۰ درصد از کار صنعتی ترکیه و ۳۸ درصد از فضای کاری صنعتی ترکیه را شامل می‌شود. به‌علاوه ۵۵ درصد از تولیدات شهر ترکیه از تجارت و دادوستد و ۴۵ درصد از دادوستد کشور از عمده فروشی و ۲/۲۱ درصد تولیدات ترکیه از فراورده‌های انبوه ملی بدست می‌آید. ۴۰ درصد از مالیات‌های جمع‌آوری شده در ترکیه و ۵/۲۷ درصد از محصولات ملی ترکیه‌است. تا سال ۱۹۸۰، تولید ناخالص ملی (GDP) استانبول به‌طور میانگین در یک سال ۵ درصد رشد داشته‌است.

دراواخر دهه سال ۱۹۹۰ اقتصاد ترکیه و استانبول به‌طور خاص دچار دو شوک مهم و اساسی شد. اول، بحران اقتصادی آسیایی بین ژوئیه ۱۹۹۷ و شروع سال ۱۹۹۸، بحران روسیه بین اوت ۱۹۹۸ و اواسط ۱۹۹۹ اثرات منفی در تمام قسمت‌های اقتصادی داشت به خصوص در میان صادرات، بر این اساس، یک شکل‌گیری جدید و مجدد اقتصادی استانبول در شروع و اواسط ۱۹۹۹ مشاهده شد.

زمین لرزه‌ای که مرکز آن در کجااِلی (Kocaeli) بود در ۱۷ اوت ۱۹۹۹، با دومین شوک بزرگ اقتصادی برای شهر از شرق بعد از بحران موجود در روسیه ترکیب شد.

بخشی از کاهش نیروی انسانی و سرمایه به علت بلای طبیعی، یک کاهش در GDP حدوداً ۲ درصدی بوده‌است. با وجود این رکود اقتصادی، اقتصاد استانبول در سال‌های اخیر بهبودی یافته‌است. امروزه استانبول مرکز صنعتی ترکیه‌است. بسیاری از نقشه‌ها و طرح‌های تولیدی اصلی در شهر متمرکز شده‌است. استانبول و ایالات اطراف آن کتان، میوه، روغن زیتون، ابریشم و تنباکو تولید می‌کنند. فراورده‌های غذایی، تولید منسوجات، محصولات روغنی، مواد لاستیکی و فلزی، چرم، مواد شیمیایی، الکترونیکی، شیشه‌ای، ماشینی، کاغذ و محصولات کاغذی و نوشیدنی‌های الکلی از تولیدات صنعتی مهم شهر می‌باشند.

چشم‌انداز اصلی دیگر از اقتصاد استانبول (Tourism) گردشگری و جهانگردی است. هزاران هتل و صنعت‌های دیگر مرتبط با جهانگردی در استانبول وجود دارد که به گردشگران و بازدیدکنندگان به‌طور حرفه‌ای خدمت می‌کنند.

کفاف صابون‌های میوه‌ای ویتامینه ترکیه شهرتی جهانی دارند.

ترابری[ویرایش]

راه‌آهن[ویرایش]

شهر استانبول شاهراه ارتباطی بین نواحی مختلف دنیا است و جاده‌های بین‌المللی فراوانی از آن عبور می‌کند.

ایستگاه سیرکِجی (Sirkeci)، آخرین توقف گاه یا ایستگاه برای تمام راه‌آهن‌ها در سمت اروپایی است. فقط یک مسافت طولانی روزانه پیموده می‌شود (به بخارست). دورتر از بوسفروس در ایستگاه حیدرپاشا راه‌ها چندین برابر در طی روز به آنکارا سفر می‌کنند و کمتر از مقصدهای دیگری در آناتولیا عبور می‌کنند. در حال حاضر ۲ ایستگاه وجود دارد که توسط گذرگاه بوسفروس متصل می‌شود. پروژه مارمارای سرانجام به سیستم ریلی با یک ایستگاه تبادل‌کننده متصل خواهد شد که همچنین با سیستم مترو هم در ارتباط خواهد بود.

E5, E۹۰ و آزادراه حمل و نقل و ترانزیت اروپایی (TEM) سه جاده اصلی هستند که از مرز اروپایی به ترکیه و از قسمت مرز درون‌شهری به شرق می‌رسد. آزادراه ویژه نزدیک استانبول به خوبی گسترش یافته‌است و به‌طور دائم در حال گسترش و توسعه یافتن است. آزادراه به آنکارا و ادرینه می‌رسد. همچنین ۲ شاه‌راه دور شهر وجود دارد. قدیمی تر آن E۵ نامیده می‌شود که اغلب اوقات برای ترافیک درون شهر مورد استفاده قرار می‌گیرد، در صورتی‌که اخیراً بیشتر TEM بزرگراهی است که اغلب توسط ترافیک درون‌شهری یا بین قاره‌ای استفاده می‌شود.

پل بسفر و پل سلطان محمد فاتح نسبتاً (بطور نسبی)، برای این ۲ بزرگراه، گذرگاه تنگه بوسفروس را فراهم می‌کنند.

ترابری هوایی[ویرایش]

استانبول ۲ فرودگاه بین‌المللی دارد: بزرگ‌ترین فرودگاه، فرودگاه بین‌المللی آتاترک در یِاشیل کوی، ۲۴ کیلومتری مرکز شهر می‌باشد که در قسمت اروپایی شهر واقع شده‌است. فرودگاه قطعه آسیایی استانبول، فرودگاه بین‌المللی صبیحه گوکچن در ۲۰ کیلومتری شرقی از طرف آسیایی و ۴۵ کیلومتری شرقی اروپایی مرکز شهر قرار گرفته‌است.

فرودگاه جدید استانبول در حال ساخت در منطقه آرناووت کوی (Arnavutköy) در قسمت اروپایی استانبول و نزدیک به ساحل دریای سیاه قرار دارد. فرودگاه جدید برنامه‌ریزی شده‌است که به عنوان بزرگترین فرودگاه در جهان با ۱۵۰ میلیون ظرفیت مسافر سالانه در اکتبر ۲۰۱۸ شروع به کار کند. در مرحله توسعه آینده این فرودگاه ارتقا ظرفیت برای رسیدگی به ۲۰۰ میلیون مسافر سالانه در نظر گرفته شده‌است.^[۱۲]

مترو[ویرایش]

متروی استانبول در سال ۱۹۸۹ تأسیس شده و هم‌اکنون دارای ۹ خط و ۷۳ ایستگاه می‌باشد. همچنین متروی قدیمی و کوچک استانبول با نام تونل در سال ۱۸۷۵ با دو ایستگاه ساخته شده بوده.

تراموا[ویرایش]

تراموا استانبول یکی از سیستم‌های ترابری داخلی شهری در استانبول است که دارای دو خط و ۵۳ ایستگاه می‌باشد.

کشتیرانی[ویرایش]

قسمتی از استانبول در کشور از اهمیت بیشتری برخوردار است. بخش قدیمی در Golden Horn (شاخ طلایی) یا همان خلیج (Haliç) به‌طور عمده برای کشتیرانی خصوصی بکار گرفته می‌شود. سرویس‌های معینی به خوبی سفرهای دریایی در چند قسمت وجود دارد مانند: پیرئوس، یونان؛ دوبرونیک، کرواسی؛ ونیز، ناپل، ایتالیا؛ مارسی، فرانسه؛ حیفا، اسرائیل در دریای مدیترانه و همچنین اودسار، اوکراین در دریای سیاه.

فوتبال[ویرایش]

استانبول چند تیم فوتبال خانگی دارد، در میان این تیم‌ها، ۳ تقسیم‌بندی اصلی وجود دارد: فنرباغچه، گالاتاسرای و بشیکتاش.

فنرباغچه از سال ۱۹۷۰ تا سال ۱۹۵۹، ۱۶ بار مسابقه ملی داشته‌است. بازی‌های خانگی باشگاه‌های ورزشی در ورزشگاه شوکرو سراج اغلو در کادیکوی انجام می‌شود. ظرفیت و گنجایش این ورزشگاه ۵۰۰/۵۲ تماشاگر می‌باشد. کریستوف دام اولین مربی و سرپرست از طرف اتحادیه ترکیه بوده‌است که از ابتدای تابستان سال ۲۰۰۳ تا انتهای فصل ۲۰۰۶–۲۰۰۵ سرپرستی تیم را عهده‌دار بوده‌است. فنرباغچه توسط زیکو تا ماه ژوئیه سال ۲۰۰۶ سرپرستی شده‌است. بیشتر بازیکنان فنرباغچه مشهور و شناخته شده هستند، مانند استفان آپیاه، ماتیاس کژمان، و بازیکن میانی برزیلی الکساندرو دی سوزا.

• گالاتاسرای از سال ۱۹۰۵ تا سال ۱۹۵۹، ۱۶ بار مسابقه ملی داشته‌است و برنده جام یوفا و سوپر جام یوفا در سال ۲۰۰۰ بوده‌است. آن‌ها در ورزشگاه عالی تورک تلکام آرنا تلکام بازی می‌کنند که ۵۲.۶۵۲ نیمکت و صندلی گنجایش دارد.
• بشیکتاش قدیمی‌ترین انجمن و اتحادیه ورزش‌های ترکیه است (۱۹۰۳) که ۱۲ مسابقه ملی داشته‌است. بشیکتاش به‌طور مجموع شامل فدراسیون ترکیه‌است که برای ۲ فصل در سال‌های ۱۹۵۷ و ۱۹۵۸ بازی کرده‌است. بشیکتاش در هر دو سال برنده شد. بازی‌های خانگی در ورزشگاه اینونو برگزار می‌گردد. این ورزشگاه ۰۰۰/۳۲ نفر ظرفیت دارد.

ایستانبول سپور چهارمین باشگاه ورزشی بزرگ استانبول می‌باشد (۱۹۲۶). در حال حاضر در دومین بخش بازی می‌کند. با اینکه در نام او استانبول وجود دارد، این تیم طرفداران زیادی در استانبول ندارد درست برخلاف فنرباغچه، گالاتسرای و بشیکتاش. بازی‌های خانگی این تیم در ورزشگاه گونگورن برگزار می‌شود. این ورزشگاه ۵۰۰/۱۰ نفر ظرفیت دارد.

شهرهای خواهرخوانده[ویرایش]

ایران–تبریز  ایران–اصفهان  قزاقستان–آلماتی  اردن–امان  آذربایجان–باکو  اسپانیا–بارسلونا  آلمان–برلین  مجارستان–بوداپست  آرژانتین–بوینس آیرس  کره جنوبی–بوسان  مصر–قاهره  ونزوئلا–کاراکاس  بنگلادش–چیتاگونگ  آلمان–کلن  رومانی–کنستانتا

امارات متحده عربی–دبی  آلبانی–دورس  ایتالیا–فلورانس  سوئد–استکهلم  فرانسه–استراسبورگ  گرجستان–تفلیس  ایتالیا–ونیز  لهستان–ورشو –جمهوری خلق چین–جی آن  کوبا–هاوانا  ایالات متحده–هوستون  اندونزی–جاکارتا  مالزی–جوهر بهرو  افغانستان–کابل  روسیه–کازان

سودان–خارطوم  پاکستان–لاهور  ترکمنستان–مرو  اوکراین–اودسا  قرقیزستان–اوش  بلغارستان–پلاودیف  جمهوری چک–پراگ  مراکش–رباط  برزیل–ریو دوژانیرو  بوسنی و هرزگوین–سارایوو  ازبکستان–سمرقند  چین–شانگهای  ژاپن–شیمونوساکی  مقدونیه–اسکوپیه  روسیه–سن پترزبورگ

مسجدهای تاریخی استانبول[ویرایش]

• ایاصوفیه که پیش از جمهوریت مسجد ایاصوفیه بوده‌است.
• مسجد سلطان احمد یا مسجد آبی.
• مسجد فاتح
• مسجد سلیمانیه
• مسجد بایزید

استانبولی‌های سرشناس[ویرایش]

• اورهان پاموک
• بولنت اجویت
• تانسو چیلر
• رجب طیب اردوغان
• عزیز نسین
• ابراهیم متفرقه

تعدادی از جاذبه‌های گردشگری استانبول[ویرایش]

• موزه ایاصوفیا
• کاخ دلمه‌باغچه
• مسجد سلطان احمد
• برج دختر
• مینیاتورک
• تنگه بسفر
• روملی حصار
• یدی کوله (هفت برج)
• برج گالاتا
• کاخ توپکاپی
• کاخ بیلر بی
• کاخ چراغان
• کاخ دلمه‌باغچه
• تپه‌های چاملیجا (بام استانبول)
• جزیره بیوک آدا (یا پرنسس)
• موزه هنرهای اسلامی ترکیه
• موزه باستان‌شناسی استانبول
• موزه فرش ترکیه
• بازار بزرگ استانبول (کاپالی چارشی)
• میسیر چارشیسی (بازار ادویه)
• موزه موزاییک واقع در بازار پشت ایاصوفیه
• پارک آبی آکوا دلفین استانبول

آشنایی با کلیسای آیزوفیا (صوفیا) استانبول[ویرایش]

حجاب سوفیا، یکی از معجزات تاریخی معماری ترکیه است.

این بنای تاریخی هنوز باقی مانده‌است، که دارای جایگاه مهمی در دنیای هنر با معماری، بزرگ، اندازه و قابلیت آن است.

حجاب سوفیا یا کلیسای آیزوفیا (سوفیا)، بزرگترین کلیسای ساخته شده توسط امپراتوری روم شرقی در استانبول، سه بار در همان محل ساخته شده‌است.

وقتی اولین بار ساخته شد، آن را Megale Ekklesia (کلیسای بزرگ) نام گذاشتند.

با این حال، پس از قرن پنجم، آن را به عنوان حجاب سوفیا (حکمت مقدس) می‌شناسند.

کلیسا جایی بود که حاکمان به اوج خود رسیدند و همچنین بزرگترین کلیسای عملیاتی شهر در طول دوره بیزانس بود.

تاریخچه ساخت کلیسای آیزوفیا (صوفیا) به کدام پادشاهی بر می‌گردد؟[ویرایش]

نخستین کلیسا توسط امپراتور کنستانسیوس (۳۳۷–۳۶۱) در ۳۶۰ ساخته شد.

اولین کلیسا با یک سقف چوبی پوشانده شد و عمودی گسترش یافت.

پرتره موزائیک پدرسالار همچنان در دیوار تیفانون واقع در بخش شمالی کلیسا دیده می‌شود.

ساختار فعلی توسط Isidoros (Milet) و Anthemios (Tralles)، که معماران معروف زمان خود بودند، ساخته شده‌است.

ساخت و ساز که در ۲۳ فوریه سال ۵۳۲ آغاز شد، در یک دوره کوتاه مدت پنج سال تکمیل شد.

کلیسا برای مراسم عبادت در تاریخ ۲۷ دسامبر سال ۵۳۷ باز می‌شد.

تشریح طراحی کلیسای آیزوفیا (سوفیا)[ویرایش]

سوم ساخت و ساز حبیه سوفیا سه طرح سنتی basilical با طرح گنبد مرکزی در طراحی ترکیب شده‌است.

این ساختار دارای سه نفی، یک apsi و دو گلدان داخلی و خارجی است.

طول از apsis به برهنه خارجی ۱۰۰ متر و عرض ۶۹٫۵ متر است.

ارتفاع گنبد از سطح زمین ۵۵٫۶۰ متر و شعاع ۳۱٫۸۷ متر در جهت شمال به جنوب و ۳۰٫۸۶ در جهت شرق به سمت غرب است.

تاریخچه کلیسای آیزوفیا (سوفیا)[ویرایش]

استانبول توسط لاتین‌ها بین سال‌های ۱۲۰۴ و ۱۲۶۱ تحت اشغال صلیبیان صهیونیست بود، زمانی که هر دو شهر و کلیسا آسیب دیدند.

حقیقتاً سوفیا در سال ۱۲۶۱، زمانی که رم شرقی در شهر دوباره به سر می‌برد، وضعیت بدی داشت.

بعد از فتح سلطان محمد در سال ۱۴۵۳ تسخیر شد. حجاب سوفیا به مسجد بازسازی شد.

ساختار تقویت شد و بعد از این دوره به خوبی محافظت شد و به عنوان یک مسجد باقی ماند.

ستون‌های حمایت اضافی در طول دوره‌های روم شرقی و عثمانی در نتیجه آسیب‌هایی که این ساختار به علت زلزله در منطقه رخ داده‌است، نصب شد.

مناره‌های طراحی شده و اجرا شده توسط Mimar Sinan نیز برای این منظور خدمت کرده‌اند.

یک مدرسه به سوی شمال یا حجیه سوفیا در زمان حکومت فاطمه سلطان محمدی ساخته شد.

این ساخت و ساز در 17th Century لغو شد.

در زمان سلطنت سلطان عبدالمشید (۱۸۶۱–۱۸۶۱)، بازسازی توسط Fossati انجام شد و یک مدرسه در همان محل بازسازی شد.

باقی مانده‌ها در طول حفاری‌ها در سال ۱۹۸۲ کشف شده‌است.

در طول قرن شانزدهم و بیست و هفتم، دوره عثمانی، میرآب، میناب، مظوره‌ها، مواضع مسلمان و مؤقتا مفقولی (یک پلت فرم ویژه در مسجد، در مقابل مینی باری که در آن زوایای موززین و

در پاسخ به نماز جمعه شعار می‌خوانند) به ساختار اضافه شد.

معماری کلیسای آیزوفیا (سوفیا) به چه صورت است؟[ویرایش]

امپراتور Justinianos به تمام استان‌های تحت حکومت خود دستور داد تا بهترین قطعات معماری را که در ساخت و ساز

استفاده می‌شود ارسال کنند تا حجاب سوفیا بزرگتر و بزرگتر باشد.

ستون‌ها و سنگ مرمر مورد استفاده در ساختار از شهرهای باستانی در داخل و اطراف آناتولی و سوریه گرفته شده‌است.

سنگ مرمر سفید که در ساختار استفاده می‌شود، از جزیره مرمره، پورفیری سبز از جزیره ایگریبوز، سنگ مرمر صورتی از

افیون و زرد از شمال آفریقا است.

پوشش‌های دیوار داخلی تزئینی توسط تقسیم بلوک‌های سنگ مرمر تک به دو و ترکیب آن‌ها به منظور ایجاد اشکال متقارن

ایجاد شد.

علاوه بر این، این ساختار شامل ستون‌هایی است که از معبد آرتمیس در افسوس آورده شده‌اند.

که در ناوها استفاده می‌شود و همچنین ۸ ستون از مصر که از گنبدها آورده شده‌است.

این ساختار در کل ۱۰۴ ستون، ۴۰ در پایین و ۶۴ در گالری فوقانی است.

تمام دیوارهای حیاط سوفیا به جز آن‌هایی که با سنگ مرمر پوشانده شده‌اند با موزاییک‌های فوق‌العاده زیبا تزئین شده‌اند.

برای ساخت موزاییک از طلا، نقره، شیشه، تراکوتا و سنگ‌های رنگارنگ استفاده شده‌است.

موزاییک‌های مبتنی بر گیاهی و هندسی از قرن ششم است.

در حالی که موزاییک‌های شکل دار به دوران Iconoclast بازمی‌گردند.

در دوران روم شرقی، حجاب سوفیا کلیسای امپراتوری بود و در نتیجه جایگاه امپراتوران بود.

معماری داخلی کلیسای ایا صوفیه استانبول[ویرایش]

لامپ‌های برنزی در دو طرف میرآب به وسیله کانونی سلطان سلیمان (۱۵۲۰–۱۵۶۶) به عنوان هدیه به مسجد پس از بازگشت

از بودین داده شده‌است.

دو مکعب مرمر که به دوران هلنیستی (۳ تا ۴ قبل از میلاد) در هر دو طرف ورودی اصلی وارد شده بود.

مخصوصاً از برگاما آورده شده و توسط سلطان مراد سوم (۱۵۹۵–۱۵۷۴) به عنوان هدیه داده شده‌است.

در طول دوره سلطان عبدالملکید بین سال‌های ۱۸۴۷ و ۱۸۴۹، بازسازی وسیع در حجیه سوفیا توسط برادران فساتویی سوئیس انجام شد.

جایی که هونکر مهفلی (محفل مجزا که امپراتورها در آن دعا می‌کردند) قرار داشتند و در بخش شمالی قرار داشتند و دیگری یکی به سوی سمت چپ میرآب ساخته شد.

پانل‌های خوشنویسی قطر ۸ تا ۷٫۵ متر که توسط کالیگراف کدهاسکر مصطفی عزت افندی نوشته شده بود.

در دیواره‌های اصلی ساختمان قرار گرفت. پانل‌هایی که «خداوند، هرتز» را خوانده‌است.

محمد، هرتز ابوبکر، هرتز Ömer، هرتز عثمان، هرتز علی، هرتز.

هیساین “شناخته شده‌است که بزرگترین پانل خوشنویسی در جهان اسلام است.

حبیه سوفیا به سفارش موزه مصطفی کمال آتاتورک به عنوان موزه تبدیل شده. از ۱ فوریه سال ۱۹۳۵ به عنوان یکی از اعضای هیئت علمی فعالیت می‌کند و از بازدیدکنندگان محلی و خارجی استقبال می‌کند.

بر اساس یک حکم سال ۱۹۳۶، حجاب سوفیا به عنوان «آیهوفیاء کبیر کامی شریفی» به نمایندگی از بنیاد فاطمه سلطان محمد

به خاطر مائزلیم، آکارت، موواککتین و مدرسه در ۵۷ پافتا، ۵۷ جزیره و ۷ قطعه ثبت شده‌است. ”

امنیت در شهر استانبول[ویرایش]

بخش عمده درآمد کشور ترکیه از صنعت گردشگری و توریست است و همین قضیه باعث شده شرایط مناسبی برای توریست‌ها از جهت امنیت و امکانات فراهم گردد.

نگارخانه[ویرایش]

• 

  چشم‌انداز شاخ زرین

• 

  مسجد سلطان احمد

• 

  مسجد ایاصوفیه

• 

  مسجد دولمه‌باغچه

• 

  تنگه بسفر از روی پل بسفر

• 

  نمایی از بیوک آدا (یکی از جزایر استانبول)

• 

  کاخ دلمه‌باغچه

• 

  کاخ توپ‌قاپی

• 

  دروازه همایون کاخ توپ‌قاپی

• 

  دانشگاه بغازیچی (بسفر)

• 

  نمایی از مرغ دریایی؛ که در پس‌زمینه آن جزیره بورگازآدا دیده می‌شود.

• 

  نمایی از برج دختر در یک جزیره دور از ساحل آسیایی در ورودی جنوبی تنگه بسفر در استانبول